783.000 νεόπτωχοι Ελληνες η «κληρονομιά» των μνημονίων

Την πλέον οξύτερη και βίαιη οικονομική προσαρμογή έχει υποστεί η χώρα μας -σαν να βρίσκεται σε πόλεμο – σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ όπου εφαρμόστηκαν μνημονιακά μέτρα ή είναι στη γειτονιά μας, στον Νότο.

Αυτό αποκαλύπτουν τρεις πίνακες με στατιστικά στοιχεία, που παρουσίασε το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας την περασμένη εβδομάδα κατά τη διάρκεια της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων της ετήσιας έρευνας για το εισόδημα και τις δαπάνες των νοικοκυριών.

Τα στοιχεία αυτά αφορούν στο καθαρό εισόδημα νοικοκυριών, την ιδιωτική κατανάλωση και την εξέλιξη της φτώχειας. Πρόκειται για επίσημα δεδομένα της AMECO και της Eurostat που αφορούν στις χώρες της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας. Οι χρονικές περίοδοι κατά τις οποίες γίνεται η σύγκριση είναι από το 2009 έως και το 2016.

Ειδικότερα, το καθαρό εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα ήταν το 2009 στα 159,8 δισ. ευρώ. Το 2015, έξι χρόνια μετά, καταβαραθρώθηκε στα 105,7 δισ. ευρώ. Αν κάνουμε την αφαίρεση μεταξύ των δύο μεγεθών προκύπτει ότι οι Ελληνες έχασαν 54,1 δισ. ευρώ. Το ύψος της απώλειας εισοδήματος προκαλεί σοκ αν γίνει η σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες στις οποίες εφαρμόστηκαν μνημόνια ή οι χώρες ακολούθησαν πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής όπως η Ισπανία και σε μικρότερο βαθμό η Ιταλία.

Οι Ισπανοί για παράδειγμα, το ίδιο χρονικό διάστημα έχασαν κοντά στα 11 δισ. ευρώ, οι Κύπριοι περί τα 2 δισ. ευρώ και οι Πορτογάλοι 3 δισ. ευρώ. Αντίθετα οι Ιρλανδοί πέτυχαν να αυξήσουν το εισόδημα τους κατά 16 δισ. ευρώ. Οι γείτονές μας οι Ιταλοί -οι οποίοι δοκιμάζονται επίσης από την οικονομική κρίση- δεν έχουν γνωρίσει ουσιαστική μεταβολή στο εισόδημά τους.

Η βουτιά στο εισόδημα έχει ως αποτέλεσμα να συμπαρασύρει και την ιδιωτική κατανάλωση. Οπως αναδεικνύεται από τον δεύτερο πίνακα της AMECO, που διαθέτει και πιο πρόσφατα στοιχεία του 2016, οι Ελληνες καταναλωτές έκοψαν από το 2009 δαπάνες 39,2 δισ. ευρώ. Αμέσως μετά ακολουθούν οι Ιταλοί με 21 δισ. ευρώ, οι Ισπανοί με 8 δισ. ευρώ και με μόλις 2 δισ. ευρώ μείωση της ιδιωτικής τους κατανάλωσης οι Πορτογάλοι. Οι Κύπριοι καταναλωτές κράτησαν σταθερές τις δαπάνες τους, ενώ οι Ιρλανδοί τις αύξησαν κατά περίπου 6 δισ. ευρώ.
Ιρλανδία και Ελλάδα μπήκαν σε πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής το 2010 και ακολούθησαν Πορτογαλία (2011) και Κύπρος (2013). Μέσα σε έξι χρόνια, τα εισοδήματα στη χώρα μας μειώθηκαν από 159,8 σε 105,7 δισ., ενώ στην Ιρλανδία, που ολοκλήρωσε τον μνημονιακό κύκλο στα τέλη του 2013, αυξήθηκαν κατά 16 δισ. Η κατανάλωση στη χώρα μας έχει μειωθεί σε 126,4 από 167,7 δισ., ενώ η Κύπρος, όταν βγήκε από το Μνημόνιο το 2016, επανήλθε στα επίπεδα του 2009. Μόνο οι Πορτογάλοι, παρότι η χώρα τους είναι εκτός προγράμματος από το 2014, δεν έχουν ανακτήσει τα επίπεδα εισοδήματος και κατανάλωσης.
Ιρλανδία και Ελλάδα μπήκαν σε πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής το 2010 και ακολούθησαν Πορτογαλία (2011) και Κύπρος (2013). Μέσα σε έξι χρόνια, τα εισοδήματα στη χώρα μας μειώθηκαν από 159,8 σε 10

Aνεργία
Τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα, η έκρηξη της ανεργίας και η απουσία επενδύσεων έστειλαν στα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας. Και από αυτά τα στοιχεία της Eurostat που αναφέρονται στη χρονική περίοδο 2008 με 2015 τα ευρήματα είναι συγκλονιστικά. Στην Ελλάδα 783.000 είναι οι νεόπτωχοι που δημιουργήθηκαν μέσα στην κρίση και αποτελούν το 25,7% του συνολικού πληθυσμού, σχεδόν ένας στους τέσσερις.

Η Ελλάδα έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό νεόπτωχων ως προς το σύνολο του πληθυσμού συγκριτικά με τις προαναφερόμενες χώρες. Η πρώτη είναι η Κύπρος με το 34,8%, δηλαδή 63.000 νοικοκυριά πέρασαν το «κατώφλι» της φτώχειας. Ακολουθεί η Ισπανία με ποσοστό 22,1% ή 2.389.000 άτομα, η Ιρλανδία με 21,3% ή 224.000 νοικοκυριά, η Ιταλία με 15,8% ή 2.387.000 κατοίκους και τελευταία με πολύ χαμηλό ποσοστό 0,3% η Πορτογαλία που αντιστοιχεί σε 8.000.

Η ΓΣΕΒΕΕ σχολιάζοντας το τελευταίο εύρημα τονίζει: «Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η παραπάνω διαπίστωση επαληθεύει τις αυξητικές τάσεις ανισότητας που αποτυπώνονται σε μια σειρά από διεθνείς και εγχώριες μελέτες (EUROSTAT, ΕΛΣΤΑΤ, όπου η Ελλάδα βρισκόταν ως προς τα διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών το 2015 στη 3η χειρότερη θέση στην Ευρώπη (προηγούνται Εσθονία και Λετονία) ως προς τον συντελεστή ανισότητας Gini (35,4)», και υπογραμμίζει: «Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat και την έρευνα EU-SILC, το κατώφλι σχετικής φτώχειας μειώθηκε από τις 7.178 ευρώ στο 2010 στις 4.512 ευρώ το 2015, ένδειξη κατάρρευσης των μεσαίων εισοδημάτων. Αν λαμβάναμε ως μέτρο φτώχειας το κατώφλι του 2010, τότε περίπου 2 εκατ. νοικοκυριά θα θεωρούνταν σήμερα φτωχά».

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς, επισημαίνει με αφορμή τα προαναφερόμενα στοιχεία που συγκρίνουν την οικονομική προσαρμογή μεταξύ της Ελλάδας και των υπολοίπων χωρών: «Παραδόξως, οι επιπτώσεις στις χώρες που εφάρμοσαν αντίστοιχα προγράμματα προσαρμογής ήταν ηπιότερες για τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα.

Ολα τα παραπάνω ενισχύουν την άποψη ότι η οικονομική προσαρμογή στη χώρα μας ήταν πολύ οξύτερη και βίαιη για τη «μεσαία τάξη», εγείροντας ερωτηματικά για την αναγκαιότητα συνέχισης της ίδιας οικονομικής πολιτικής, που συνδυάζει μειωμένες δημόσιες δαπάνες και αυξημένες φορολογικές επιβαρύνσεις».

Ο ίδιος εκτιμά ότι το πρόβλημα δεν λύνεται ούτε με το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης: «Η έναρξη εφαρμογής του προγράμματος κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης παρά τις θετικές προθέσεις που φέρει ως ρύθμιση, αδυνατεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα της «αξιοπρεπούς διαβίωσης» και της καταπολέμησης της φτώχειας – καθώς προβλέπει μέγιστη ενίσχυση κατ’ άτομο 200 ευρώ- και ενδέχεται να οδηγήσει σημαντικό τμήμα του πληθυσμού σε μια ιδιότυπη ομηρεία φτώχειας και απλήρωτης εργασίας. Το μέτρο αυτό πρέπει να συνδυαστεί με ένα οργανωμένο πλαίσιο κοινωνικής προστασίας, που θα συνδυάζει παροχές σε χρήμα και είδος και θα διευθετεί αποτελεσματικά το ζήτημα της ιδιωτικής υπερχρέωσης».

ethnos/ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ