Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας: Τι αλλάζει σε εκπαίδευση, ΚΤΕΟ και point system

Παράλληλα σημαντικές αλλαγές προωθούνται και στο Σύστημα Ελέγχου Συμπεριφοράς Οδηγών, πιο γνωστό ως point system με τους χρεωμένους πόντους των οδηγών να φτάνουν ως μήνυμα στο κινητό τους τηλέφωνο, ενώ θα επιταχυνθεί η εισπραξιμότητα των προστίμων για τις παραβάσεις του ΚΟΚ ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούνται δράσεις οδικής ασφάλειας.

Επιπλέον από τη νέα σχολική χρονιά που ξεκινά τον Σεπτέμβριο θα είναι υποχρεωτική η διδασκαλία του μαθήματος της κυκλοφοριακής αγωγής στα σχολεία.

Τα μέτρα αυτά συγκαταλέγονται στους βασικούς άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Οδική Ασφάλεια, το οποίο παρουσίασε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής ο υφυπουργός Μεταφορών, Γιάννης Κεφαλογιάννης.

Παρόλο που ο ρύθμός μείωσης των θυμάτων είναι εντυπωσιακός, πιθανότατα δεν αποτυπώνει την πραγματική εικόνα διότι μπορεί να οφείλεται εν μέρει στην ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων και στα ασφαλή και πιο σύγχρονα οχήματα, αλλά ιδιαίτερα σημαντικό ήταν και το αποτύπωμα της 10ετούς οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, η οποία συνέβαλε στον περιορισμό των μετακινήσεων, αλλά και τη μείωση της ταχύτητας για λόγους οικονομίας καυσίμου.

Και με την υφιστάμενη κατάσταση, πάντως, το οικονομικό τίμημα των τροχαίων παραμένει βαρύ, καθώς, σύμφωνα με υπολογισμούς μπορεί να ανέλθει έως και στο 1,5% του ΑΕΠ της χώρας μας.

Παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, τα μέτρα έως τώρα ήταν αποσπασματικά και λαμβάνονταν σχεδόν στα «τυφλά» αφού τα υφιστάμενα δεδομένα συνθέτουν μόνο μία γενική εικόνα για το προφίλ των τροχαίων στην Ελλάδα. Ετσι, βάσει των αναλύσεων, στην πλειονότητα των ατυχημάτων στο δρόμο εμπλέκεται άνδρας, οδηγός αυτοκινήτου στην πιο παραγωγική ηλικία 25 – 49 ετών, ο οποίος κινείται σε αστικές οδούς. Επιπλέον τα τροχαία στην Ελλάδα παρουσιάζουν μία έντονη εποχικότητα με την πλειοψηφία τους να συμβαίνουν την περίοδο μεταξύ Ιουλίου – Οκτωβρίου, ενώ οι περισσότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία καταγράφονται απογευματινές ώρες και Σαββατοκύριακα.

Ωστόσο δεν υπάρχουν στοιχεία ως προς τον τύπο των ατυχημάτων που συμβαίνουν ανά περιοχή, ποιοι είναι οι χρόνοι αντίδρασης του ΕΚΑΒ, ενώ δεν έχει δημιουργηθεί ποτέ ένας χάρτης που να δείχνει την πύκνωση, την επανάληψη ή τη συσσώρευση ατυχημάτων σε περιοχές της χώρας ή και σε ολόκληρη τη χώρα.

Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει το Εθνικό Πρατηρητήριο για την Οδική Ασφάλεια, το οποίο θα θεσμοθετηθεί με το υπό επεξεργασία νομοσχέδιο του υπουργείο, όπως αποκάλυψε ο κ. Κεφαλογιάννης. Φορέας υλοποίησης θα είναι το Πολυτεχνείο της Αθήνας, ενώ κάθε χρόνο σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία θα δημοσιεύεται ενημερωτικό δελτίο στατιστικών στοιχείων για την οδική ασφάλεια.

Παράλληλα έτοιμη προς υπογραφή είναι και η προγραμματική σύμβαση έργου με το ΕΜΠ με αντικείμενο τη συλλογή δεδομένων και τον υπολογισμό βασικών δεικτών επίδοσης της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα.

Για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας το κυβερνητικό σχέδιο περιλαμβάνει τη δημιουργία ακόμα δύο επιτροπών, την αναγκαιότητα των οποίων αμφισβήτησαν αρκετοί από τους βουλευτές – μέλη της Επιτροπής Οδικής Ασφάλειας της Βουλής κάνοντας λόγο για περισσότερη γραφειοκρατία τη στιγμή μάλιστα που από τον σχεδιασμό απουσιάζει η Επιτροπή της Βουλής που διαχρονικά αποτελεί το συνδετικό κρίκο με την κοινωνία των πολιτών και έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο σε προηγούμενες αναθεωρήσεις του ΚΟΚ.

Βάσει του κυβερνητικού σχεδιασμού, επικεφαλής της προσπάθειας βελτίωσης της οδικής ασφάλειας θα είναι η νεοσυσταθείσα κυβερνητική επιτροπή που συνεδρίασε για πρώτη φορά πριν λίγες ημέρες, ενώ παράλληλα θα συγκροτηθεί μια εκτελεστική μόνιμη επιτροπή και σημαντικό ρόλο θα έχουν η Τοπική Αυτοδιοίκηση και η κοινωνία των πολιτών.

Ειδικά σε ό,τι αφορά τους ΟΤΑ, θα έχουν την ευθύνη της υλοποίησης των σχεδίων για την οδική ασφάλεια μέσω των ΣΒΑΚ (Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας), τα οποία θα είναι δεσμευτικά για δήμους άνω των 30.000 κατοίκων και θα περιλαμβάνουν υποχρεωτικά τέτοιες δράσεις.

Αλλαγές στον ΚΟΚ και το Point System

Ωστόσο οι μεγάλες αλλαγές θα έρθουν με την αναθεώρηση του ΚΟΚ, η τελική μορφή του οποίου αναμένεται να αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τα τέλη Σεπτεμβρίου.

Η φιλοσοφία είναι η θεσμοθέτηση μη υψηλών χρηματικών προστίμων, ενώ έμφαση θα δοθεί στις πέντε πιο επικίνδυνες παραβάσεις που έχουν ως αποτέλεσμα είτε σοβαρούς τραυματισμούς είτε θανάτους σε ένα τροχαίο ατύχημα, για τις οποίες τα πρόστιμα πιθανότατα θα αυξηθούν. Οι συγκεκριμένες παραβάσεις είναι η υπερβολική ταχύτητα, η μη χρήση ζώνης από όλους τους επιβαίνοντες, η μη χρήση κράνους από οδηγό και συνοδηγό, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών και η χρήση κινητού τηλεφώνου.

«Η οδική ασφάλεια ήταν για χρόνια ταυτισμένη με τα υψηλά πρόστιμα και μάλιστα στη συνείδηση του κόσμου όσο πιο υψηλό ήταν ένα πρόστιμο τόσο πιο αποτελεσματικό θεωρούνταν. Ωστόσο η αλήθεια είναι κάπου στη μέση» επεσήμανε ο κ. Κεφαλογιάννης προσθέτοντας πως η ασφαλής οδηγική συμπεριφορά είναι καρπός τόσο της κυκλοφοριακής αγωγής και εκπαίδευσης όσο και της ορθής επιβολής του ΚΟΚ.

Στην κατεύθυνση αυτή το υπουργείο θα προχωρήσει στην αναθεώρηση του ΚΟΚ με το σχετικό νομοσχέδιο να αναμένεται το φθινόπωρο. Βασικοί άξονες του νέου ΚΟΚ θα είναι:

• η κατηγοριοποίηση των παραβάσεων του ΚΟΚ με βάση το βαθμό επικινδυνοτητας και συχνότητας,
• ο διαχωρισμός των κυρώσεων με βασικό κριτήριο διαφοροποίησης την οδηγική συμπεριφορά ή την κατάσταση του οχήματος,
• η μείωση του ορίου ταχύτητας στα 30 χιλιόμετρα την ώρα στις κατοικημένες περιοχές,
• η διασφάλιση της επιβολής και είσπραξης των προστίμων
• η καθιέρωση ηλεκτρονικής διαδικασίας για την παρακολούθηση των παραβάσεων του ΚΟΚ.

Αναφορικά με την αύξηση της ταχύτητας, το υπουργείο αν και δεν την ενέταξε στο πρόσφατο νομοθέτημα των ΣΒΑΚ φαίνεται πλέον να έχει πειστεί από τους ειδικούς και τους φορείς που τη ζητούν μαζικά.

Σε αυτό έχουν συντείνει τα δεδομένα βάσει των οποίων έχει υπολογιστεί ότι η αύξηση της ταχύτητας κίνησης των οχημάτων κατά 5%, οδηγεί σε άνοδο των τροχαίων ατυχημάτων κατά 10% και των δυστυχημάτων κατά 20%.

Παράλληλα σε περίπτωση πρόσκρουσης οχήματος με πεζό εάν το όχημα κινείται με 30 χλμ την ώρα εκτιμάται ότι η πιθανότητα πρόκλησης θανατηφόρου ατυχηματος είναι 10%, ενώ αν κινείται με 50 χλμ την ώρα η πιθανότητα εκτινάσσεται στο 80%.

Σημαντικές θα είναι οι αλλαγές όμως και στο Point System με τις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις να ετοιμάζονται ήδη από κοινού με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Σύμφωνα με το σχέδιο, θα εισαχθεί πρόβλεψη ώστε η ευθύνη για την παράβαση που επιβάλλεται απουσία του οδηγού (με κάμερες ή ραντάρ) να αποδίδεται στον ιδιοκτήτη του οχήματος. Θα δίνεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής πληρωμής της παράβασης μέσω e-banking ή ΑΤΜ, ενώ στην βεβαίωση της υπερήμερης οφειλής θα ενημερώνεται το TAXIS.

Το υπουργείο Μεταφορών προχωρεί στην καθιέρωση ηλεκτρονικών διαδικασιών ελέγχου και παρακολούθησης παραβάσεων συγκεκριμένων διατάξεων του ΚΟΚ και της οδικής συμπεριφοράς των καθ΄έξιν παραβατών στηριζόμενο στα εξής βήματα:

• Ανασχεδιασμό του συστήματος ώστε ο παραβάτης να γνωρίζει ότι οι προβλεπόμενοι πόντοι θα καταγράφονται μέσα σε εύλογο χρόνο.
• Αμεση online ενημέρωση των οδηγών ακόμα και μέσω γραπτού μηνύματος στο κινητό τους τηλέφωνο για την καταγραφή των παραβάσεών τους και των πόντων που έχουν στο Point System.
• Δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης της Τροχαίας για την οδηγική συμπεριφορά όλων των οδηγών.
• Ποιοτικά στατιστικά στοιχεία για το είδος και τη συχνότητα της παραβατικότητας των Ελλήνων οδηγών.

Υπενθυμίζεται ότι έχει ήδη ολοκληρωθεί το συστημα ηλεκτρονικής υποβολής δικαιολογητικών για την αντικατάσταση άδειας οδήγησης, ενώ εντός του μήνα θα ολοκληρωθεί και το δεύτερο υποσύστημα που θα αφορά τις ανανεώσεις αδειών.

Για την επίτευξη της εισπραξιμότητας των προστίμων θα δημιουργηθεί το Ταμείο Οδικής Ασφάλειας, το οποίο θα αποτελεί νομικό πρόσωπο και θα τελεί υπό υπό την εποτεία του υπουργείου Εσωτερικών με τη συμμετοχή εκπροσώπων των υπουργείων Οικονομικών και Μεταφορών και Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ).

Θα αποτελεί τον βασικό μηχανισμό υποδοχής των χρημάτων που προέρχονται από τα πρόστιμα του ΚΟΚ. Στη συνέχεια θα προχωρεί στην κατανομή των ποσών στου δήμους. Οι δήμοι θα δινουν αναφορά στο Ταμειο για τις δράσεις οδικής ασφάλειας που υλοποιούν π.χ. στο πλαίσιο των ΣΒΑΚ. Το ταμείο θα εγκαθιδρύει μηχανισμό εποπτείας των δράσεων στη βάση δεικτών επίτευξης/επίδοσης και θα παρέχει τεχνογνωσία και συμβουλτικό ρόλο στους δήμους.

Τι αλλάζει στα ΚΤΕΟ

Θα είχαμε τα ασφαλέστερα αυτοκίνητα στην Ε.Ε. εάν ίσχυαν τα στοιχεία που προκύπουν από τη λειτουργία των ΚΤΕΟ, καθώς σύμφωνα με αυτά, μόλις το 4,5% των οχημάτων «κόβεται» στην Ελλάδα στο πλαίσιο του τεχνικού ελέγχου, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στη Γερμανία είναι 35%. Μόνο που στην περίπτωση της Ελλάδας, αυτό σημαίνει ότι περίπου 1 στους 3 ιδιοκτήτες οχημάτων δεν το περνάει από ΚΤΕΟ και αποφεύγει τον τεχνικό έλεγχο. Πρακτικά στα …υπόστεγα των ελέγχων οδηγούνται συνήθως από τους ιδιοκτήτες τους μόνο τα οχήματα που δεν πρόκειται να απορριφθούν.

Αλλωστε, όπως είπε και ο κ. Κεφαλογιάννης στην Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας της Βουλής, το πρόστιμο για τους αμελείς οδηγούς ισούται πρακτικά με το κόστος ελέγχου (65 ευρώ), με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ισχυρό κίνητρο.

Γι΄αυτό και στις σκέψεις του υπουργείου είναι το συγκεκριμενο πρόστιμο να αυστηροποιηθεί. Να σημειωθεί ότι από την ίδρυση τους, το 2001, έως και σήμερα, τα ΚΤΕΟ δεν ελέγχονται όσον αφορά την ποιότητα των ελέγχων τους. Για το λόγο αυτό, το νεο σχέδιο περιλαμβάνει και τη δημιουργία Μητρώου Ελεγκτών ΚΤΕΟ. Οι επόπτες ΚΤΕΟ θα είναι διαπιστευμένοι ιδιώτες μηχανικοί Π.Ε. οι οποίοι θα πραγματοποιούν επανέλεγχο on the spot, στην “πόρτα” του ΚΤΕΟ, του οχήματος που μόλις διήλθε με επιτυχία, ενώ θα ελέγχουν επίσης την ποιότητα και την ακριβή λειτουργία των μηχανημάτων των ΚΤΕΟ.

Σε όσα οχήματα διαπιστωθεί ότι έγιναν πλημμελείς έλεγχοι θα υπάρχουν κυρώσεις που θα φτάνουν και στην αφαίρεση της άδειας λειτουργίας. Στους αμελείς ιδιοκτήτες εκτός των αυστηρότερων προστίμων, θα επιβάλλονται και διοικητικές κυρώσεις όπως αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας.

«Κλειδί» η εκπαίδευση

Από την επόμενη σχολική χρονιά η διδασκαλία της κυκλοφοριακής αγωγής γίνεται υποχρεωτική, όπως ανακοίνωσε ο κ. Κεφαλογιάννης. Σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας ήδη από φέτος παρά τις δυσκολίες λόγω πανδημίας είχαν δημιουργηθεί τα πρώτα πιλοτικά εργαστήρια δεξιοτήτων σε 218 νηπιαγωγεια, δημοτικα και Γυμνασια.

Από την προσεχή σχολική χρονιά το πρόγραμμα θα ακολουθηθεί καθολικά σε 12.000 σχολικές μοναδες. Ηδη προετοιμάζεται η πλατφόρμα e-drive academy ώστε να συμπεριληφθεί στα εργαστηρια δεξιοτητων σε όλα τα σχολεία της χώρας και διερευναται η ικανοτητα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών μέσω του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ).

Ιδιαίτερο βάρος θα δοθεί και στην εκπαίδευση των υποψηφίων οδηγών. Η δημόσια διαβούλευση για το νέο νομοσχέδιο που περιλαμβάνει εκ βάθρων αλλαγές για τον τρόπο εκπαίδευσης, θεωρητικής και πρακτικής εξέτασης των υποψηφίων, για τις οποίες έχει γράψει αναλυτικά το «ethnos.gr» ολοκληρώθηκε πρόσφατα και το σχέδιο νόμου αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή στο τέλος του μήνα με στόχο να αποτελεί νόμο του κράτους από τις αρχές Ιουλίου. Έμφαση θα δοθεί και στην επιμόρφωση των εκπαιδευτών οδήγησης, μέσω περιοδικής πιστοποιημένης εκπαίδευσης κάθε τρία χρόνια.