Trikala Day Καθημερινή Ηλεκτρονική Εφημερίδα των Τρικάλων
Είναι επτά από τις πιο απίθανες αφορμές πολέμου στην παγκόσμια Ιστορία. Προκαλούν έκπληξη και απορία. Κι όμως είναι αληθινές. Ο όρος ο επίσημος είναι Casus Belli που θα πει στα λατινική «αφορμή πολέμου». Αφήστε τις αιτίες που προκαλούν έναν πόλεμο και σχεδόν πάντα είναι βαθιές και χρόνιες. Σήμερα καταπιανόμαστε με τις αφορμές, τα γεγονότα δηλαδή που άναψαν το φυτίλι, ενώ οι πυριτιδαποθήκες της υπομονής των αντιμαχόμενων ήταν ήδη ξέχειλες από προκλήσεις, έριδες, οικονομικές διαφορές και τα λοιπά και τα λοιπά…
Και φθάνει λοιπόν μια ανύποπτη στιγμή, που ένα σκυλί περνάει τα σύνορα του εχθρού κάποιος απρόσεκτος πυροβολεί κι όλα γίνονται στάχτη. Τέτοιες αφορμές, απίθανες κι αδιανόητες ανασύρουμε από το πολυσέλιδο βιβλίο της ανθρώπινης ανοησίας, την Ιστορία…
Ο πόλεμος στου σκύλου
Ελληνοβουλγαρικά σύνορα 1925. Οι σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία είναι ένα βήμα πριν από το παρανάλωμα κι αυτό το βήμα έμελλε να γίνει από ένα σκυλί! Ο σκύλος Έλληνα στρατιώτη, που υπηρετούσε στο φυλάκιο του Δεμίρ Καπού (στους πρόποδες του Μπέλες) και ολόκληρο το φυλάκιο είχε υπό την προστασία του, πέρασε στο έδαφος της Βουλγαρίας. Ως γνωστόν οι σκύλοι και όλα τα ζώα δεν γνωρίζουν από σύνορα και τέτοια απαγορευτικά. Αυτά είναι παιχνίδια των ανθρώπων… Ο στρατιώτης, που αντιλήφθηκε την απουσία του, τον αναζήτησε και ψάχνοντας πέρασε τη συνοριακή γραμμή. Από την άλλη μεριά, ένας Βούλγαρος στρατιώτης τον πυροβόλησε και ο Έλληνας έπεσε νεκρός! Αυτό ήταν. Αμέσως άρχισε ανταλλαγή πυρών, η οποία κόστισε την ζωή σε δυο ακόμη Έλληνες στρατιώτες αλλά και στον αξιωματικό – διοικητή του φυλακίου. Η υπόθεση ταχύτατα έφτασε στα αφτιά της ηγεσίας του ελληνικού στρατεύματος και ο τότε δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος, παρά τις συμβουλές και τις πιέσεις για το αντίθετο, διέταξε εισβολή στο βουλγαρικό έδαφος, αφού επεξεργαζόμενος το επεισόδιο το μετέφρασε ως την αρχή ενός οργανωμένου σχεδίου εισβολής. Ο Πάγκαλος έδωσε εντολή στο Γ’ Σώμα Στρατού να εισβάλει στο βουλγαρικό έδαφος και να καταλάβει το Πετρίτσι, κέντρο δράσεως των κομιτατζήδων. Η σύρραξη κράτησε μια εβδομάδα και κόστισε την ζωή συνολικά σε 50 άντρες. Η Βουλγαρία, από την πλευρά της, προσέφυγε στην Κοινωνία των Εθνών της οποίας το πόρισμα έριξε την ευθύνη αποκλειστικά στην Ελλάδα, η οποία υποχρεώθηκε να πληρώσει αποζημίωση 45.000 λιρών – υπό την απειλή της Αγγλίας πως αν δεν δεχόταν την απόφαση, θα χρησιμοποιούσε τον στόλο εναντίον της. Η Βουλγαρία από την άλλη αποζημίωσε την οικογένεια του Έλληνα λοχαγού, Χαράλαμπου Βασιλειάδη, που σκοτώθηκε από τους Βούλγαρους συνοριακούς φρουρούς. Μια άλλη πιο ενδιαφέρουσα εκδοχή λέει ότι οι συνοριοφύλακες – Έλληνες και Βούλγαροι – ήρθαν στα χέρια παίζοντας πρέφα. Τα αίματα άναψαν και μίλησαν τα όπλα… Η Ιστορία όμως το παράβλεψε το γεγονός και το «Επεισόδιο του Πετριτσίου» το χρέωσε στον σκύλο, που δεν μάθαμε ποτέ αν γύρισε στο φυλάκιο…
Για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη…
Παραμένουμε επί ελληνικών εδαφών, αλλά γυρίζουμε το χρόνο πολυυυύ πίσω. Στα χρόνια των Ομηρικών επών, στον Πόλεμο της Τροίας. Αφορμή; Ε, ποιος δεν το ξέρει. Η Ωραία Ελένη. Ο Τρωικός Πόλεμος ήταν μία δεκαετής, εμφύλια πολεμική σύγκρουση ανάμεσα στους Έλληνες, με αντίπαλα στρατόπεδα τους Αχαιούς – ή Αργείους ή Δαναούς στον Όμηρο, όπως αποκαλούσε τους Μυκηναίους – και τους Τρώες. Οι πολεμικές επιχειρήσεις έγιναν κάτω από τα τείχη της Τροίας αλλά και σε γειτονικές πόλεις που συμμαχούσαν με αυτή. Η αφορμή του πολέμου ανάγεται στην θεϊκή διαμάχη μεταξύ Αθηνάς, Ήρας και Αφροδίτης, την οποία προκάλεσε η Έρις δίνοντάς τους ένα χρυσό μήλο με την αναγραφή στην ομορφότερη (τη καλλίστῃ) . Ο Δίας θέλοντας να δώσει λύση στην διαμάχη για το ποια αξίζει το μήλο, τις παρέπεμψε στον πρίγκιπα της Τροίας Πάρι, που επέλεξε την Αφροδίτη. Ως ανταμοιβή για την κρίση του, η Αφροδίτη τον αντάμειψε κάνοντας την Ελένη, την πιο όμορφη θνητή γυναίκα, να τον ερωτευθεί και να τον ακολουθήσει στην Τροία. Αμέσως μετά την αρπαγή της, ο Αγαμέμνονας, ο βασιλιάς των Μυκηνών και αδελφός του άντρα της Ελένης, Μενέλαου, ηγήθηκε γενικευμένης εκστρατείας των Αχαιών και πολιόρκησε την Τροία για δέκα χρόνια. Πολλοί σημαντικοί άνδρες άφησαν την τελευταία τους πνοή στα τείχη της Τροίας, ανάμεσά τους ο Αχιλλέας ο Αίας ο Τελαμώνιος, ο Έκτορας και Πάρις… Κι αν αυτά είναι μύθοι που βγήκαν από το νου του τυφλού ποιητή, περιμένετε να διαβάσετε τις πραγματικές ιστορίες και να τις συγκρίνεται με τις ανθρώπινες επινοήσεις…
Όταν η… ανάγκη γίνεται πόλεμος
Μέσα στα σκοτάδια του αχάραγου πρωινού, ο Ιάπωνας στρατιώτης Κικουτζίρο πήγε κρυφά να αφοδεύσει κάτω από τη γέφυρα Λούγκο στα περίχωρα του Πεκίνου. Εκείνη την ώρα κάποιος αξιωματικός έτυχε να τον αναζητήσει. Οι άλλοι στρατιώτες προσπάθησαν να τον δικαιολογήσουν: «Άνοιξε η γη και τον κατάπιε», είπαν κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον, έντρομοι. Αμέσως όταν έγινε αντιληπτή η αδικαιολόγητη απουσία του και μη γνωρίζοντας τι είχε απογίνει ο Κικουτζίρο, οι ανώτεροί του, θεώρησαν πως είχε απαχθεί από τους Κινέζους! Και δεδομένων των εξαιρετικά τεταμένων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, χωρίς δεύτερη σκέψη διατάχτηκε επίθεση. Το περιστατικό αυτό σηματοδότησε την έναρξη του 2ου Σινοϊαπωνικού πολέμου, τον Ιούλιο του 1937. Και ουσιαστικά αποτέλεσε μία από τις προκαταρκτικές βολές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έχοντας αρνηθεί την αυθαίρετη απαίτηση των Ιαπώνων να ψάξουν για τον αγνοούμενο Κικουτζίρο, στην κοντινή πόλη της Γουανπίνγκ, οι Κινέζοι άρχισαν να κινητοποιούν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις ενώ Ιάπωνες έστειλαν ενισχύσεις για να περικυκλώσουν την πόλη. Όταν πια ο Κικουτζίρο είχε κάνει την ανάγκη του και γύρισε στο σύνταγμα του: «Πού ήσουν» του είπαν; «Για…», απάντησε.
«Καλά, έτσι όπως τα έκανες τώρα δεν μαζεύονται», απάντησαν και του έδωσαν το τουφέκι στο χέρι.
Ήδη και οι δύο στρατοί βρίσκονταν σε θέσεις μάχης και όλα είχαν πάρει το δρόμο τους. Οι κινεζικές και ιαπωνικές δυνάμεις συγκρούστηκαν στην κοντινή πέτρινη γέφυρα Λούγκο με τις 11 Καμάρες γνωστή στη Δύση ως Γέφυρα του Μάρκο Πόλο. Οι απόπειρες για ανακωχή αποδείχτηκαν μάταιες και βραχύβιες. Όταν ένα μήνα μετά, Ιάπωνας αξιωματικός του ναυτικού πυροβολήθηκε στη Σανγκάη, οι αψιμαχίες μετατράπηκαν σε γενικευμένη σύρραξη. Κι ο Κικουτζίρο, αν επέζησε, δεν θα ξαναπήγε ποτέ κάτω από γέφυρα να κάνει το παραμικρό.
Αντί για το Μουντιάλ βγήκαν στο πεδίο της μάχης!
Από μήνες οι σχέσεις Ελ Σαλβαδόρ και Ονδούρας ήταν τεταμένες λόγω πολιτικών αντιπαραθέσεων, κυρίως στο ζήτημα της μετανάστευσης από το Ελ Σαλβαδόρ στην Ονδούρα. Για την ώρα επικρατούσε ψυχραιμία και σύνεση. Όμως όταν στη μέση μπαίνει το ποδόσφαιρο και μάλιστα στην αμερικανική ήπειρο, ποιος έχασε την ψυχραιμία να τη βρουν εκεί;
Καλοκαίρι του 1969 και προκριματικός αγώνας για τους τελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1970, που τους περίμενε το Μεξικό. Η Ονδούρα υποδέχτηκε με ανοιχτές αγκαλιές (λέμε τώρα…) το Ελ Σαλβαδόρ στην Τεγκουσιγκάλπα και νίκησε τους αντιπάλους της 1-0. Έγιναν κάποια επεισόδια ανάμεσα στους οπαδούς, αλλά ήταν χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Η ρεβάνς στο Σαν Σαλβαδόρ, ήταν σε κλίμα πολεμικό: Νίκησε η γηπεδούχος 3-2, αλλά «έπεσαν κορμία» που λένε… Έγιναν επεισόδια σοβαρά και στις κερκίδες και στον αγωνιστικό χώρο! Και αφού είδαν ότι νεκροί δεν υπάρχουν είπαν να παίξουν κι έναν τρίτο αγώνα για να κλείσει ο κύκλος. Στο ματς κατάταξης που έγινε στην Πόλη του Μεξικού, το Ελ Σαλβαδόρ νίκησε το αποφασιστικό τρίτο παιχνίδι με 3-2 στην παράταση! Την ίδια ημέρα, το Ελ Σαλβαδόρ διέκοψε όλους τους διπλωματικούς δεσμούς με την Ονδούρα, δηλώνοντας ότι «…η κυβέρνηση της Ονδούρας δεν έχει λάβει αποτελεσματικά μέτρα για την τιμωρία αυτών των εγκλημάτων που συνιστούν γενοκτονία ούτε έχει δώσει εγγυήσεις για αποζημίωση ή αποζημίωση για τις ζημίες που προκλήθηκαν στους πολίτες του Ελ Σαλβαδόρ». Στις 14 Ιουλίου του 1969 ο στρατός του Ελ Σαλβαδόρ επιτέθηκε στην Ονδούρα. Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (OAS) ανέλαβε τις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός, η οποία επιτεύχθηκε στις 20 Ιουλίου, ενώ ο στρατός του Ελ Σαλβαδόρ αποσύρθηκε στις αρχές Αυγούστου. Σκοτώθηκαν μέσα σε τέσσερις μέρες περίπου 3.000 άνθρωποι! Για την Ιστορία να πούμε ότι Το Ελ Σαλβαδόρ πήγε στο Μουντιάλ, μέτρησε τρεις ήττες από ΕΣΣΔ, Μεξικό και Βέλγιο, δεν πέτυχε ούτε γκολ, δέχτηκε 9 και γύρισε να συνεχίσει τα ντέρμπι με την Ονδούρα… Αυτό είναι το ποδόσφαιρο: Πόλεμος! Κι’ αν νομίζετε ότι αυτά συμβαίνουν μόνο στην Αμερική, γελιέστε…
Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε…
Ήταν 13 Μαΐου του 1990 και η Ντιναμό του Ζάγκερμπ περίμενε τον Ερυθρό Αστέρα στο «κλάσικο» του γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος. Ακόμα περιμένει… Ο αγώνας δεν άρχισε ποτέ αφού έξω από το γήπεδο είχε αρχίσει πόλεμος! Ο θάνατος του Τίτο, ακριβώς δέκα χρόνια πριν, είχε ανάψει τη φωτιά των εθνικιστικών διαφορών ανάμεσα σε Σέρβους, Κροάτες, Βόσνιους, Σλοβένους, Σκοπιανούς και Μαυροβούνιους. Η φωτιά σιγόκαιγε μέχρι που έφτασε στις πυριτιδαποθήκες… στο γήπεδο. Στους δρόμους του Ζάγκρεμπ οι μάχες μαίνονταν με τους «Blue Boys» της Ντιναμό να τραγουδούν «Το Ζάγκρεμπ είναι Κροατία, Σέρβοι είστε σε ξένη χώρα» και τους Delije του Ερυθρός Αστέρα να απαντούν: «Το Ζάγκρεμπ είναι σερβικό, Τούτζμαν θα σε σκοτώσουμε». Μέσα στο γήπεδο οι οπαδοί του Αστέρα έσπαζαν και εκσφενδόνιζαν εκατοντάδες καθίσματα. Οι οπαδοί της Ντινάμο αντεπιτίθονταν. Ένας αστυνομικός έκανε το μοιραίο λάθος: Χτύπησε με το γκλομπ του οπαδό της Ντινάμο προκαλώντας την αντίδραση του ποδοσφαιριστή Ζβόνιμιρ Μπόμπαν. Ο 20χρονος μέσος των γηπεδούχων ήταν το ανερχόμενο αστέρι της Ντιναμό κι έγινε ο ήρωας όλων των Κροατών. Ο αστυνομικός επιχείρησε να τον χτυπήσει και ο Μπόμπαν τον έριξε κάτω με μια γονατιά. Οι Κροάτες στις κερκίδες πανηγύριζαν. Οι μάχες να συνεχίζονται για αρκετή ώρα και ο τελικός απολογισμός κατέγραψε 60 τραυματίες. Ο Αστέρας πήρε το ματς στα χαρτιά με 3-0 και τον τίτλο στο φινάλε της σεζόν, αλλά ο αιματηρός Εμφύλιος μόλις είχε αρχίσει!
Τους σκότωσε το χοιρινό λίπος…
Η σκληρή Βρετανική κατοχή στην Ινδία εμφανίζεται κατά την ίδρυση της Αγγλικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών από το 1600 μέχρι τα μέσα του 1800. Η παρακμή της αυτοκρατορίας των Μεγάλων Μογγόλων στη Βόρεια Ινδία και η συνακόλουθη πολιτική αναταραχή ανάγκασαν την Εταιρεία να προσλάβει «σεπάι», ινδούς στρατιώτες για να φρουρούν τις εγκαταστάσεις της. Αυτή η μονάδα ασφαλείας εξελίχθηκε σε ιδιωτικό στρατό καθώς η Εταιρεία συρόταν στη διαπάλη μεταξύ των Ινδών ανταγωνιζόμενη τα γαλλικά συμφέροντα. Σύντομα οι ινδουιστές πρίγκιπες Mάρατχα συγκρότησαν δικό τους Βασίλειο ενώ αργότερα ξέσπασε εξέγερση και των ίδιων των «σεπάι». Η Ανταρσία των Ινδών του Δελχί άρχισε το 1857 όταν ανάμεσα στους «σεπάι» της Αγγλικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών εξαπλώθηκε η φήμη ότι τα φυσίγγια – τις άκρες των οποίων έπρεπε να κόβουν με τα δόντια προτού τα γεμίσουν στο νέο τουφέκι «Εnfield» – ήταν αδιαβροχοποιημένα με χοιρινό λίπος, κάτι που συνιστούσε προσβολή κατά ινδουιστών και μουσουλμάνων! Ε, αυτό ήταν αδιανόητο. Τέτοια ταπείνωση; Η κατάσταση βγήκε εκτός ελέγχου και κατέληξε σε σφαγή βρετανών αξιωματικών και των οικογενειών τους. Η βία γενικεύτηκε με αποκορύφωμα τις αγριότητες στο Δελχί. Οι «σεπάι» επανάφεραν στην εξουσία το γηραιότερο αυτοκράτορα των Μεγάλων Μογγόλων, ενώθηκαν με τη φρουρά του Δελχί και άρχισαν δίμηνη πολιορκία. Όταν οι Βρετανοί ανακατέλαβαν τη φρουρά προέβησαν σε αντεκδίκηση σκοτώνοντας πολλούς στασιαστές. Ένας αξιωματικός δολοφόνησε εν ψυχρώ τους τρεις γιους του αυτοκράτορα και έριξε τα πτώματά τους σε ένα σωρό λυμάτων. Και όλα αυτά γιατί; Για το χοιρινό λίπος πού αδιαβροχοποιούσε τα φυσίγγια! Χάθηκε να βάλουν κερί…
Μα να ξεχάσουν να βγάλουν τα παπούτσια τους;
Οι μεσαιωνικοί πόλεμοι στη νοτιοανατολική Ασία επηρεάστηκαν έντονα από ινδικά πρότυπα. Οι πολεμικοί ελέφαντες ήταν σε ευρεία χρήση επειδή τα άλογα ήταν ακατάλληλα για το κλίμα και τη βλάστηση της περιοχής, οι στρατοί ήταν επηρεασμένοι από την Κίνα στις Βόρειες περιοχές του σημερινού Βιετνάμ και συχνές ήταν οι από Βορρά εισβολές κινεζικών δυνάμεων. Η μάχη της Νγκασαουνγκιάν έγινε ανάμεσα στον Μογγόλο αυτοκράτορα Κουμπλάι Χαν και τον Βιρμανό βασιλιά Ναραθιχαπάτε. Το 1273 ο Κουμπλάι Χαν έστειλε πρεσβευτές στο Παγκάν, την πρωτεύουσα της Βιρμανίας και απαιτούσε να του πληρώσουν φόρους. Ο Ναραθιχαπάτε τους σκότωσε έναν έναν, γιατί λέτε; Γιατί ξέχασαν να βγάλουν τα παπούτσια τους μπαίνοντας μέσα στο παλάτι! Ασέβεια… Όταν το έμαθε ο Κουμπλάι Χαν έστειλε Τούρκους Ιππείς για να τιμωρήσουν τους Βιρμανούς. Οι Βιρμανοί δεν έμειναν με τα… παπούτσια στο χέρι. Οι αντίπαλοι στρατοί συναντήθηκαν σε μία πεδιάδα. Ο στρατός της Βιρμανίας είχε εμπροσθοφυλακή πολεμικούς ελέφαντες που έτρεψαν σε φυγή τα τρομαγμένα άλογα του εχθρού. Οι Μογγόλοι ξεπέζεψαν και άρχισαν να τοξεύουν γονατιστοί. Ύστερα από λυσσαλέα σύγκρουση ο στρατός των Μογγόλων έτρεψε σε φυγή τους Βιρμανούς. Η πόλη του Παγκάν κατελήφθη και το βασίλειο καταλύθηκε… για λίγα πόδια που έμειναν μέσα στα παπούτσια τους…
Αυτές οι αφορμές ήταν μόνο επτά από τις πιο απίθανες. Και υπάρχουν κι’ άλλες. Η τιμή της αδελφής του Οκταβιανού Αυγούστου, της Οκταβίας, που τη «λέρωσε» ο Μάρκος Αντώνιος με το να συνάψει σχέση με την Κλεοπάτρα… Κι όλο το συγγενικό πρόβλημα λύθηκε στο Άκτιο! Ο Τούρκος πυροβολητής που σκότωσε (από λάθος, λέγεται) τον Βρετανό απεσταλμένο του ναυάρχου Κόδριγκτων και έβαλε φωτιά στον κόλπο του Ναυαρίνου! Αυτά είναι τα μικρά ατυχήματα που οδηγούν στους μεγάλους πολέμους. Προϋπόθεση να υπάρχει πυρίτιδα στις αποθήκες και ανοησία στα μυαλά για να ξεσπάσει το κακό…
ethnos
