Σκελετός κενταύρου στο φως! – Θαυμασμός και αμφισβήτηση!

Το γύρο του κόσμου κάνει ο σκελετός κενταύρου που εκτίθεται σε ειδική προθήκη στο Πανεπιστήμιο του Τενεσί των ΗΠΑ, προκαλώντας ποικίλες συζητήσεις και αντιδράσεις, οι οποίες εκτείνονται από το θαυμασμό έως και την αμφισβήτηση.

Το συγκεκριμένο έκθεμα, το οποίο δίνει άλλη διάσταση στο μύθο των κενταύρων, βασίζεται, σύμφωνα με τους δημιουργούς του, στα ευρήματα των ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν το 1980 σε απόσταση οκτώ χιλιομέτρων βορειοανατολικά του Βόλου.

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα επιστημονικό πείραμα που υλοποιήθηκε με τη συνδρομή της τέχνης για εκπαιδευτικούς σκοπούς, με απώτερο στόχο «να οξύνει το νου και την ερευνητική σκέψη των φοιτητών» όπως επεσήμαναν χαρακτηριστικά οι δύο καθηγητές που το δημιούργησαν.

Ο κένταυρος, που ανήκει στη σφαίρα της μυθολογίας σύμφωνα με την αρχαιολογική άποψη, ήταν ένας συνδυασμός ανθρώπου και αλόγου, που έχει συνδεθεί κατά κύριο λόγο με την περιοχή του Πηλίου, το οποίο φέρει, άλλωστε την ονομασία «βουνό των κενταύρων».

Παρά το γεγονός ότι είναι αποκύημα της μυθολογίας και των τοπικών θρύλων, εντούτοις, το σκελετικό κατάλοιπο του «Κενταύρου του Βόλου», όπως έχει χαρακτηριστεί, προκάλεσε πολλά ερωτηματικά στον ευρύτερο επιστημονικό κόσμο, σε διεθνές επίπεδο. Ο σκελετός του κενταύρου, αποτέλεσε, σημειωτέον, μόνιμο έκθεμα στη βιβλιοθήκη Τζον Χότζες στο Πανεπιστήμιο του Τενεσί – Νόξβιλ, έως το 1994.

Τα συγκεκριμένο έκθεμα είναι τμήμα της ενότητας «Οι ανασκαφές Κενταύρων στο Βόλο», η οποία παρουσιάζει τα οστά ενός κενταύρου και περιγράφει αναλυτικά τις λεπτομέρειες μιας αρχαιολογικής ανασκαφής, η οποία έφερε στο φως πολύ σημαντικά ευρήματα. Ο τάφος του κενταύρου που εκτίθεται στην Αμερική, είναι κατασκευασμένος από μάρμαρο και ξύλο και φέρει την επιγραφή «μια από τις τρεις ταφές Κενταύρων που ανακαλύφθηκαν το 1980 από την Αρχαιολογική Ομάδα της περιοχής Αργος Ορεστικό, οχτώ χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Βόλου, στην Ελλάδα». Υπάρχει επίσης μια φωτογραφία ενός γλυπτού από τον Παρθενώνα και η απεικόνιση της ανατομίας ενός ενήλικου κενταύρου.

Επιστημονικό πείραμα

Το 1980, ο Μπίλ Γουΐλερς, καλλιτέχνης και καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν – Οσκος, συνέθεσε το σκελετικό κατάλοιπο του κενταύρου του Βόλου, χρησιμοποιώντας πραγματικά ανθρώπινα οστά και τα οστά ενός Σέτλαντ πόνυ. Τα ανθρώπινα οστά που χρησιμοποίησε ο Γουίλερς, προέρχονταν από τη σχολή της ανατομίας και ήταν μέρος ενός ανθρώπινου σκελετού από την Ινδία, από το τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου του. Ο ανθρώπινος σκελετός και τα οστά του πόνυ, εμποτίστηκαν στη συνέχεια με εκχύλισμα τσαγιού, προκειμένου να αποκτήσουν την εικόνα ενός αυθεντικού αρχαιολογικού ευρήματος.

Ο κένταυρος του Βόλου εκτέθηκε για πρώτη φορά στο Μάντισον Αρτ Σέντερ, και στη συνέχεια εκτέθηκε και σε άλλα κολλέγια της Αμερικής στα μέσα της δεκαετίας του 1980, για να παραμείνει τελικά στην αποθήκη έως το 1994.

Προηγουμένως, το 1992, οι Μποβαί Λάιονς και Νιλ Γκρίνμπεργκ, αμφότεροι από το Πανεπιστήμιο του Τενεσί – Νόξβιλ, πραγματοποίησαν καμπάνια, προκειμένου να συγκεντρώσουν το ποσό που απαιτούνταν για την αγορά του οστέινου γλυπτού, για το Πανεπιστήμιο. Τελικά ο στόχος επετεύχθη και ο κένταυρος του Βόλου τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση στη Γκαλερί Τζακ Ρης, στη Βιβλιοθήκη Χότζες του Πανεπιστημίου του Τενεσί, το Μάιο του 1994.

Επιστήμη και τέχνη

Οπως ο κένταυρος αποτελεί, σύμφωνα με τη μυθολογία, μια μίξη στοιχείων που προέρχονται από άνθρωπο και ζώα, το συγκεκριμένο έκθεμα είναι μια μίξη επιστήμης και τέχνης, διότι η χρήση ανθρώπινου σκελετού και οστών που προέρχονται από ζώο, συνθέτουν μια κατασκευή που έχει ως στόχο να αναδείξει το μυθολογικό πλάσμα ως πραγματικό.

Σύμφωνα με τον Λάιονς, η συγκεκριμένη κατασκευή έχει ως στόχο να ενθαρρύνει τους φοιτητές να αναπτύξουν την κριτική τους διάθεση, προκειμένου να μην αποδέχονται τα πάντα χωρίς δεύτερη σκέψη, άσχετα από το πόσο αληθοφανή δείχνουν, ακόμη κι όταν προέρχονται από μια αξιόπιστη πηγή, όπως ένα πανεπιστημιακό έκθεμα.

Το 2008 ο Μπιλ Γουίλερς παρήγγειλε έναν όρθιο κένταυρο που ήταν κατασκευασμένος από πραγματικά ανθρώπινα οστά, σε συνδυασμό με τα οστά ζέμπρας. Η συγκεκριμένη κατασκευή ονομάστηκε «ο κένταυρος της Τύμφης» και ήταν τμήμα της έκθεσης με θέμα την «Αγρια Μυθολογική Ζωή», που πραγματοποιήθηκε στο αντίστοιχο διεθνές μουσείο της Αμερικής το 2012. Ο «κένταυρος της Τύμφης» αποτελούσε μόνιμο έκθεμα στο Μουσείο Μπάρνουμ στο Μπριτζπορτ, έως τις 30 Οκτωβρίου του 2014.

Το Πανεπιστήμιο του Τενεσί είναι διεθνώς γνωστό για τις έρευνες που διεξάγει με θέμα τους κενταύρους, έχοντας την ανάλογη υποστήριξη από το ετήσιο πρόγραμμα σπουδών, για την διευκόλυνση των ερευνητών του είδους, που θεσπίστηκε από το 1998 έως το 2001. «Τα μυθικά πλάσματα που ταυτίστηκαν με την περιοχή του Πηλίου, συνδυάζοντας τα χαρακτηριστικά ανθρώπου και ζώου, αποκτούν άλλη διάσταση όταν παρουσιάζονται ως ένα επιστημονικό γεγονός» επεσήμαναν χαρακτηριστικά επιστήμονες του εξωτερικού, καταθέτοντας τη δική τους άποψη για το πείραμα που έμελλε να προκαλέσει έντονες συζητήσεις σε διεθνές επίπεδο.

Μυθικά πλάσματα

Ο Κένταυρος είναι πλάσμα της Ελληνικής μυθολογίας, πιθανώς ως ιδεατή απεικόνιση των έντονων καιρικών φαινομένων που ακολουθούν παρατηρώντας την ταχύτητα των νεφών. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, αναφερόμενος σε σχετικό μύθο γράφει: «Πολλοί πιστεύουν ότι οι Κένταυροι που γεννήθηκαν από τον Ιξίωνα και τη Νεφέλη είναι οι πρώτοι που επιχείρησαν να ιππεύσουν άλογα.

Γι’ αυτό και αρχικά ονομάστηκαν Ιπποκένταυροι. Οσοι παρακολουθούσαν από μακριά τα άλογα, καθώς έβλεπαν τους αναβάτες κολλημένους και σκυμμένους πάνω στον αυχένα του ζώου, είχαν την εντύπωση όχι ότι βλέπουν άνθρωπο να ιππεύει, αλλά ένα νέου είδους όν αυτοτελές, με το κεφάλι του ανθρώπου και το σώμα του αλόγου.

Φυσικό ήταν μετά από αυτό να σχηματίσουν την εικόνα περίεργων πλασμάτων, τα οποία ήταν κατά το ήμισυ ίπποι και κατά το άλλο ήμισυ άντρες. Από εκείνη τη στιγμή η φαντασία ων Ελλήνων έπλασε τα διφυή αυτά όντα».

taxydromos.gr