Politico για Qatar Gate: Δωρεάν πτήσεις, μια κρυφή συμφωνία και «καταιγίδα» διαφθοράς

Ένα νέο δημοσίευμα – φωτιά από το Politico για το Qatar Gate προσπαθεί να ρίξει… φως στα άδυτα της Υποεπιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Το δημοσίευμα αρχίζει αναφέροντας ότι «η Μαρία Αρενά ρίχνει το φταίξιμο στην γραμματέα της. Η Σοσιαλίστρια Ευρωβουλευτής δέχτηκε ένα ταξίδι στο Κατάρ, η κυβέρνηση του οποίου πλήρωσε για την πτήση και το ξενοδοχείο της, χωρίς να το δηλώσει. Η Αρενά έχει παραδεχτεί το διοικητικό παράπτωμα, αλλά κατηγόρησε την βοηθό του γραφείου της, η οποία δεν ολοκλήρωσε τα έγγραφα όπως απαιτούνταν, σύμφωνα με όσα είπε».

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, «η Αρενά θα μπορούσε τώρα να αντιμετωπίσει κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης χρηματικής ποινής ύψους 10.140 ευρώ ή της απαγόρευσης εκπροσώπησης του Κοινοβουλίου για έναν χρόνο, εάν διαπιστωθεί ότι έχει παραβιάσει τον κώδικα συμπεριφοράς του θεσμικού οργάνου, αλλά τέτοιες κυρώσεις σπάνια επιβάλλονται.

Το λάθος της μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από μια υποσημείωση εν μέσω των καταγγελιών για διαφθορά που κατακλύζουν τις Βρυξέλλες, με δραματικούς ισχυρισμούς ότι οι κυβερνήσεις του Κατάρ και του Μαρόκου μοίρασαν μεγάλα ποσά σε μετρητά και δώρα για να αναγκάσουν τους πολιτικούς της Ε.Ε. να κάνουν αυτό που τους υποδεικνύουν. Η αστυνομία κατέσχεσε 1,5 εκατ. ευρώ σε μια σειρά εφόδων τον περασμένο μήνα.

Και μπορεί  το «λάθος» της Aρενά μπορεί να είναι μικρότερο σε σύγκριση με τις κατηγορίες που αντιμετωπίζουν άλλοι, όμως η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της οποίας ηγείται βρίσκεται τώρα στο «κέντρο της καταιγίδας»

Για πρώτη φορά, η έκταση των δεσμών του Κατάρ με την Επιτροπή μπορεί τώρα να αποσαφηνιστεί πλήρως. Μια έρευνα του Politico αποκαλύπτει: μια ειδική συμφωνία είχε συναφθεί από το κράτος του Κόλπου και τον πρώην πρόεδρο της επιτροπής της ΕΕ, βασικοί ύποπτοι για εγκλήματα συνεργάζονταν με την επιτροπή στα παρασκήνια. Και ορισμένες κοινοβουλευτικές ακροάσεις υπάρχουν ανησυχίες πως δεν ήταν ισορροπημένες».

Σύμφωνα με το Politico, στην αποκαλούμενη έρευνα για το «Qatar Gate» των βελγικών αρχών, τέσσερα άτομα αντιμετωπίζουν προκαταρκτικές κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση μέχρι στιγμής. Τρεις από αυτούς έχουν στενούς δεσμούς με την ίδια επιτροπή.

Οι τέσσερις ύποπτοι είναι: ο Πιερ Αντόνιο Παντσέρι, επίσης Σοσιαλιστής και πρώην ευρωβουλευτής που προήδρευσε στο παρελθόν της επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Φραντσέσκο Τζιόρτζι, πρώην βοηθός του Παντσέρι ο οποίος έκτοτε εργάζεται για ένα από τα σημερινά μέλη της επιτροπής και η σύντροφός του, Εύα Καϊλή, Ελληνίδα σοσιαλίστρια ευρωβουλευτής, η οποία καθαιρέθηκε από αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου. Το τέταρτο άτομο που κρατείται για τις ίδιες προκαταρκτικές κατηγορίες είναι επίσης στενά συνδεδεμένο με αυτήν την ομάδα βουλευτών του ΕΚ: ο Νικολό Φιγκά Ταλαμάνκα.

Ο Aντρέα Κοτσολίνο, ένας άλλος σοσιαλιστής ευρωβουλευτής που υπηρετεί στην επιτροπή, βρίσκεται αντιμέτωπος με  πιθανή έρευνα, αφού οι βελγικές αρχές ζήτησαν την άρση της ασυλίας του. Ο ίδιος αρνήθηκε ότι έκανε λάθος και είπε ότι θα ήθελε να αρθεί η ασυλία για να μπορέσει να καθαρίσει το όνομά του.

Δεν είναι σαφές τι φέρεται να έχουν κάνει αυτά τα άτομα όσον αφορά σε συγκεκριμένες πράξεις. Η εισαγγελία δεν έχει δημοσιοποιήσει λεπτομέρειες για τις κατηγορίες που τους απαγγέλθηκαν, πέρα από τα ευρύτερα περιγράμματα. Όμως, τα ερωτήματα που υπάρχουν γύρω από αυτά τα ανώτερα στελέχη των Βρυξελλών και την επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κοινοβουλίου πλήττουν την αξιοπιστία της ΕΕ και την πολιτική της νομιμοποίηση».

Ο ρόλος της υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Η ιστορική δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μια από τις θεμελιώδεις αξίες της και αυτή η ομάδα βουλευτών του ΕΚ χρησιμεύει ως θεματοφύλακας αυτών των αρχών εντός του Κοινοβουλίου. Παρόλο που δεν είναι νομοθετική δύναμη, η επιτροπή εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και να καθορίζει την ατζέντα στη δημόσια συζήτηση.

Γνωστή ως «DROI» στα γαλλικά droits de l’homme ως «DROI» στην ΕΕ, η ομάδα φωτίζει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από χώρες εκτός του μπλοκ, συγκεντρώνοντας διεθνή προσοχή και καθιστώντας την ιδανικό στόχο για λόμπι. Το ερώτημα που αντιμετωπίζουν τώρα η Aρενά και οι συνάδελφοί της είναι αν αυτή η «κολεκτίβα» των ευρωβουλευτών έχει μετατραπεί σε πάνελ-ζόμπι, στο οποίο έχουν διεισδύσει ξένες δυνάμεις που το χρησιμοποιούν για να ξεπλύνουν τις δικές τους παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η ίδια η Aρενά δεν είναι ύποπτη στην ποινική έρευνα. Αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε αδικοπραγία και απορρίπτει με πάθος τους ισχυρισμούς ότι η επιτροπή της είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από ένα απολύτως νόμιμο όργανο που κάνει έργο ζωτικής σημασίας. Παραιτήθηκε προσωρινά από τον ρόλο της όταν ξεκίνησε η ποινική έρευνα. Μερικοί από τους συναδέλφους της παραμένουν βαθιά ανήσυχοι, παρόλα αυτά.

Η Χάνα Νόιμαν, Γερμανίδα ευρωβουλευτής που είναι εκπρόσωπος των Πρασίνων στο DROI, είναι επίσης επικεφαλής χωριστής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας για τις σχέσεις με την αραβική χερσόνησο. Είπε στο Politico ότι νιώθει άβολα να παρακολουθεί μάρτυρες στην επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων να έχουν το ελεύθερο να επιτεθούν στους πολιτικούς εχθρούς του Κατάρ, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή η Σαουδική Αραβία.

Η Νόιμαν είπε: «Μερικές φορές ήταν δύσκολο για μένα, να βλέπω το Κατάρ να μπορεί να πει εκτενώς τις απόψεις του». Οι αντίπαλοι της Ντόχα όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή η Σαουδική Αραβία «δέχονταν σκληρή επίθεση από ΜΚΟ, μερικές από αυτές με ασαφή χρηματοδότηση, χωρίς να μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους στις συνεδριάσεις», είπε. «Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής, όλοι αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα ανθρώπινα δικαιώματα και είναι καλό να τα αντιμετωπίζουμε, αλλά ο τρόπος που συνέβαινε αυτό στο DROI είχε μερικές φορές μια ανισορροπία». Για τον Νόιμαν, μια συνάντηση ξεχωρίζει ιδιαίτερα.

Στις 5.55 μ.μ. στις 10 Μαΐου του περασμένου έτους, η Αρένα προήδρευσε μιας συνόδου επιτροπής στην αίθουσα 4 Q1 του κτιρίου József Antall του Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες. Φορώντας ένα παστέλ κίτρινο σακάκι και κρεμαστά σκουλαρίκια, χαμογελούσε καθώς έγειρε προς το μικρόφωνο. Στη συνέχεια άνοιξε επίσημα μια «ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τον αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα της ξένης παρέμβασης από τις χώρες του Κόλπου». Κάλεσε τον βασικό μάρτυρα εμπειρογνώμονά της, το αφεντικό της ΜΚΟ Nικόλα Τζιοβανίνι να παρουσιάσει τα στοιχεία του.

Ο Τζιοβανίνι, με ένα λευκό πουκάμισο και μια σκούρα γραβάτα, παρουσίασε μια έκθεση 237 σελίδων που δημοσιεύτηκε από την Droit au Droit, τη μικρή ΜΚΟ της οποίας ηγείται. Αρνήθηκε να πει ποιος τη χρηματοδότησε, αλλά ο στόχος της ήταν αρκετά ξεκάθαρος: τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ισχυρίστηκε, χρησιμοποιούσαν σκιερές τακτικές λόμπι για να κάνουν τις Βρυξέλλες να χορεύουν με τον δικό τους ρυθμό.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι εδώ και καιρό ένας από τους πιο ένθερμους αντιπάλους του Κατάρ. Η ακρόαση πραγματοποιήθηκε έξι μήνες πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA στο Κατάρ. Θα μπορούσε να ήταν μια ευκαιρία για τους νομοθέτες να συζητήσουν τις προσπάθειες της Ντόχα να δώσει μια θετική τροπή στο ποδοσφαιρικό τουρνουά, μετά από χρόνια κατακραυγής για την κακομεταχείριση των μεταναστών εργαζομένων στο Κατάρ. Αντίθετα, οι ομιλητές εστίασαν στις δραστηριότητες της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ, δύο από τους πιο σκληρούς αντιπάλους του Κατάρ στην περιοχή.

Αυτό που κάνει την εμφάνιση του Τζιοβανίνι σε αυτή την ακρόαση της επιτροπής σημαντική στο πλαίσιο της διαμάχης του Qatar Gate δεν είναι μόνο αυτό που είπε για τους εχθρούς του Κατάρ. Είναι ότι κατείχε άλλη θέση ταυτόχρονα με το Droit au Droit. Ήταν συντονιστής δημοσίων υποθέσεων για το No Peace Without Justice, μια μεγαλύτερη ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχει δεσμούς με την κυβέρνηση του Κατάρ και ο ίδιος είναι πλέον παγιδευμένος στην έρευνα των βελγικών εισαγγελέων.

 «Δεν έχουμε τίποτα να κρύψουμε», είπε ο Τζιοβανίνι, καθώς παρουσίαζε την έκθεσή του στους ευρωβουλευτές εκείνη την ημέρα. «Σίγουρα δεν υπάρχουν αχυράνθρωποι που εργάζονται πίσω από τον οργανισμό μας».

Ωστόσο, δεν αποκάλυψε τον ρόλο του στη No Peace Without Justice. Ούτε η Αρενά, που προήδρευε της συνεδρίασης. Δεν υπάρχει καμία πρόταση για αδικοπραγία από τον Τζιοβανίνι, ο οποίος δεν απάντησε στις πολλαπλές προσπάθειες του POLITICO να επικοινωνήσει μαζί του. Η Αρένα είπε στο POLITICO ότι εναπόκειται στους ομιλητές να αποφασίσουν αν θα δηλώσουν τις άλλες θέσεις εργασίας τους ή όχι.

Λίγο πριν από αυτή την ακρόαση, στις 8 και 9 Μαΐου, η ίδια η Αρενά βρισκόταν στη Ντόχα, σε ένα ταξίδι που πλήρωσε η κυβέρνηση του Κατάρ. Σκοπός της ήταν να συμμετάσχει σε ένα εργαστήριο για τα ανθρώπινα δικαιώματα που πραγματοποιήθηκε από την Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κατάρ με τίτλο «Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα». Ένας άλλος παρευρισκόμενος ήταν ο Ταλαμάνκα, του οποίου το ταξίδι και τη διαμονή παρείχε επίσης το Κατάρ.

Η Aρένα υπερασπίστηκε τη συμμετοχή της, δηλώνοντας στο Politico: «Η συνάντηση στη Ντόχα ήταν ενδιαφέρουσα για να κατανοήσουμε καλύτερα την πολιτική ανθρωπίνων δικαιωμάτων της χώρας και πώς ταιριάζει με τις ανακοινωθείσες μεταρρυθμίσεις. Το κόστος ανέλαβε η επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κατάρ».

«Μόλις προσκλήθηκα να κάνω μια εισαγωγή για τη σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την οικουμενικότητά τους», είπε η Aρενά. Αρνήθηκε ότι το Κοινοβούλιο συνδιοργάνωσε το εργαστήριο, παρά τη φωτογραφία που την δείχνει να μιλάει σε αναλόγιο που φέρει το λογότυπο του Κοινοβουλίου.

Ωστόσο, η Aρενά ζήτησε συγγνώμη που δεν πραγματοποίησε τη συνάντηση σύμφωνα με τους κανόνες διαφάνειας του Κοινοβουλίου για τα ταξίδια με πληρωμή, αφού οι πτήσεις και το ξενοδοχείο της πληρώθηκαν από το Κατάρ. «Είναι λάθος», είπε, προσθέτοντας ότι η γραμματέας της έφταιγε που απέτυχε να δηλώσει οποιοδήποτε από τα ταξίδια της στο εξωτερικό παρά το γεγονός ότι η ίδια της το είχε ζητήσει. «Μόλις τη ρώτησα γιατί δεν καταγράφηκε αυτή η αποστολή. Εκείνη απαντά ότι δεν έχει καταγράψει ξένες αποστολές. Επομένως, είναι ένα λάθος που της ζητώ να διορθώσει αμέσως», είπε η Aρένα.

Η φιλική σχέση της επιτροπής με το Κατάρ δεν ξεκίνησε τον περασμένο Μάιο. Στην πραγματικότητα, πηγαίνει πίσω στην εποχή της προεδρίας Παντσέρι, κατά την οποία είχε κάνει ειδική συμφωνία με το κράτος του Κόλπου. Ο Ιταλός σοσιαλιστής Παντσέρι που ήταν ευρωβουλευτής για 15 χρόνια, ηγήθηκε της επιτροπής την περίοδο πριν από την αποχώρηση από τα καθήκοντά του, από το 2017 έως το 2019, όταν ανέλαβε η Aρένα.

Το 2018, ο Παντσέρι ταξίδεψε στη Ντόχα με τον τότε βοηθό του, Φραντσέσκο Τζιόρτζι — άλλον έναν από τους τέσσερις κύριους υπόπτους της έρευνας. Ενώ βρίσκονταν στο Κατάρ, συναντήθηκαν με μέλη της κυβέρνησης και, σύμφωνα με κάποιον που εργαζόταν στην επιτροπή εκείνη την εποχή, έκλεισαν ειδική συμφωνία με την επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κατάρ που διορίστηκε από το κράτος.

Η ύπαρξη αυτού του «μνημονίου συνεννόησης», αν και άτυπη, υποστηρίζεται από μια ανάρτηση της κυβέρνησης του Κατάρ στο Instagram και από δημοσιεύματα των ΜΜΕ του Κατάρ.

Ό, τι και να πει η Aρενά, οι ανώτεροι αξιωματούχοι του Κατάρ συνέχισαν ξεκάθαρα να εκτιμούν αυτό που θεωρούν ως εποικοδομητική συνεργασία με την επιτροπή DROI της. Στις 14 Μαΐου του 2022, ο Γενικός Γραμματέας του NHRC Sultan bin Hassan Al Jamali περιέγραψε τη σχέση μεταξύ των δύο επιτροπών ως μια σταθερή συνεργασία, σύμφωνα με ένα άρθρο στα Μέσα Ενημέρωσης του Κατάρ σχετικά με το εργαστήριο που παρακολούθησαν Αρενά και Ταλαμάνκα.

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Aρενά είναι ένοχη για οποιαδήποτε εγκληματική ενέργεια ή ότι ήταν μέρος οποιασδήποτε υποτιθέμενης συνωμοσίας. Κατά καιρούς, η στάση της ίδιας της Aρενά για τα ανθρώπινα δικαιώματα φάνηκε να μαλακώνει όταν το Κατάρ ήταν στην ημερήσια διάταξη. Ψήφισε κατά της ώθησης πέρυσι να συμφωνήσει το Κοινοβούλιο ένα ψήφισμα που καταδικάζει το ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κατάρ ως διοργανωτής του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Είπε στο Politico ότι το έκανε για να επιτρέψει ένα «πιο αυστηρό» ψήφισμα που πλήττει το Κατάρ το 2023.

Με το Παγκόσμιο Κύπελλο να βρίσκεται σε εξέλιξη, η Aρενά είπε στους ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο ότι ορισμένες από τις ευθύνες για τις αποτυχίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κατάρ βαρύνουν τις επιχειρήσεις από την Ευρώπη. «Πρέπει να εξετάσουμε τις ευθύνες που βαρύνουν τις εταιρείες μας», είπε. «Οι εταιρείες μας δεν σέβονται πάντα τις ελάχιστες απαιτήσεις της νομοθεσίας του Κατάρ». Ενώ υπήρξαν θάνατοι και πρέπει να καταβληθεί αποζημίωση, «το Κατάρ», είπε, «έχει κάνει κάποια βήματα προς τα εμπρός».

Η Αρένα απέρριψε τον ισχυρισμό ότι ήταν ήπια με το Κατάρ. «Οι πολιτικές μου θέσεις απέναντι σε χώρες που δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν ήταν ποτέ ασαφείς και ούτε το Κατάρ, ούτε το Μαρόκο, ούτε οποιαδήποτε άλλη χώρα επωφελήθηκαν από προνομιακή μεταχείριση», έγραψε στο Politico, όπως αναφέρει το δημοσίευμα μεταξύ άλλων.