Με τον Πολιτιστικό Σύλλογο “Το Βαρούσι” στην Επίδαυρο

Η “Ορέστεια” του Χουβαρδά αναζητά τις ρίζες του κακού και της βίας

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Το Βαρούσι” έδωσε και φέτος στους Τρικαλινούς την ευκαιρία να ταξιδέψουν στην Επίδαυρο και να παρακολουθήσουν μια παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών. Η εκδρομή πραγματοποιήθηκε το Σαββατοκύριακο 9 και 10 Ιουλίου και στην περίπτωση αυτή είχε επιλεγεί η τραγωδία “Ορέστεια” του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά που είναι και η μοναδική τριλογία του μεγάλου τραγωδού που σώζεται ολόκληρο. Στο πρώτο μέρος που φέρει τον τίτλο Αγαμέμνων ο νικητής της εκστρατείας της Τροίας επιστρέφει στο παλάτι των Μυκηνών όπου βρίσκει τη γυναίκα του Κλυταιμνήστρα η οποία έχει αποκτήσει εραστή τον Αίγισθο και τον μισεί για τη θυσία της κόρης τους Ιφιγένειας. Στο τέλος η Κλυταιμνήστρα σκοτώνει τον Αγαμέμνωνα. Στις Χοηφόρες, ο Ορέστης επιστρέφοντας στο παλάτι σκοτώνει τη μητέρα του Κλυταιμνύστρα με την παρότρυνση της αδελφής του Ηλέκτρας και στις Ευμενίδες ο Ορέστης εμφανίζεται να καταδιώκεται από Ερινύες μέχρι που παρουσιάζεται ενώπιον του δικαστηρίου που έχει ιδρύσει η θεά Αθηνά, όπου και αθωώνεται ανοίγοντας μια νέα εποχή για την Αθήνα.
Η τριλογία που παρουσιάστηκε από τον Χουβαρδά δεν ταυτιζόταν με την αναφορά στην αρχαία τραγωδία γεγονός που δυσαρέστηκε προφανώς όσους περίμεναν να δουν μια κλασική τραγωδία, υπό την έννοια αυτή επέρχεται μια σύγχιση προσώπων και ρόλων που επηρέασε την τελική εικόνα.
Στο έργο του ο Γιάννης Χουβαρδάς προσδιορίζει ως χώρο δράσης την περίοδο της δεκαετίας του 1940 με τα γεγονότα να εκτυλίσσονται στη διάρκεια τη κατοχής και του ελληνικού εμφυλίου, επιχειρώντας έτσι να δώσει μια διαχρονικότητα στο έργο, κάτι που συνηθίζουν τα τελευταία χρόνια ορισμένοι σκηνοθέτες. Στόχος του να αναδείξει τα φιλοσοφικά, πολιτικά και οντολογικά ζητήματα μέσα από την ανθρώπινη ύπαρξη εστιάζοντας στο ζήτημα της βίας όπως αυτή εκδηλώνεται μέσα από τις μορφές της ενδοοικογενειακής, πολιτικής, κοινωνικής, στρατιωτικής, υπαρξιακής ακόμα και σε επίπεδο των δύο φύλων με τα καταστροφικά αποτελέσματα. Μια βία σύμφυτη με τον άνθρωπο που τη θέτει η τριλογία καθώς γενεσιουργός αιτία της “Ορέστειας” και κεντρικός στόχος της είναι η ύπαρξη του Κακού στον άνθρωπο και η αντιμετώπισή του.
Όπως γράφει για την παράσταση ο Γιάννης Ιωαννίδης στην “Εφημερίδα των Συντακτών”
…“Είναι κάπως δύσκολο για εμάς να αντιληφθούμε ότι η παράσταση της «Ορέστειας» ζητά να προβάλει τη διαχρονική σημασία της τριλογίας (στην οποία στηρίζεται η μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη), υποσημειώνοντας ωστόσο τη στενή και περιοριστική αντίληψη του συγγραφέα της.
Το πιο σημαντικό είναι ότι ο Αισχύλος εμφανίζεται φορέας μιας πατριαρχικής αντίληψης, η οποία σήμερα όχι μόνο δεν εφαρμόζεται, αλλά αντιθέτως καταγγέλλεται στον δυτικό κόσμο. Οι περισσότεροι σκηνοθέτες κρύβουν τέτοιες αντιφάσεις με βήξιμο ψάλτη. Εδώ όμως αλλάζει ριζικά ολόκληρη την οπτική, μεταβάλλει το πρόσωπο της Κλυταιμνήστρας, διαμορφώνει τον ρόλο του Αγαμέμνονα. Αλλάζει τη δυναμική των «Χοηφόρων», αλλάζει ακόμα και το τέλος της τριλογίας!Αν έχεις την τόλμη να παραδεχθείς ότι για έναν σημερινό θεατή η επιχειρηματολογία που πείθει τις Ερινύες είναι έωλη, δεν μπορείς να δεχθείς ότι σήμερα οι σκοτεινές θεές πείθονται με τα ίδια λόγια. Στη συλλογιστική εισέρχεται μοιραία ο δαίμων της ειρωνείας. Η «Ορέστεια» λέει στον Χουβαρδά κάτι που μας διαφεύγει. Οτι σε κάθε νέα εποχή οι Ερινύες θέλουν εκ νέου παραμυθία για να σωπάσουν. Προς το παρόν -και το παρόν μας καθορίζεται εν πολλοίς από τα μεταπολεμικά χρόνια- οι Ερινύες βρίσκονται κουκουλωμένες πρόχειρα κάτω από νάιλον παραπετάσματα, στα σαλόνια.”
Όσον αφορά την ερμηνεία των ρόλων θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στην Καριοφυλλιά Καραμπέτη (Κλυταιμνήστρα) που συνταιριάζει τον ερωτισμό, τη μητρική αγάπη και τη ζήλια. Άλλους ρόλους ερμηνεύουν Κώστας Μαρκουλάκης (Ορέστης), Νίκος Κουρής (Αγαμέμνων, τροφός), Στεφανία Γουλιώτη (Ηλέκτρα, Αθηνά), Νίκος Ψαρράς (Απόλλων, Πυλάδης), Άλκυστις Πουλοπούλου (Κασσάνδρα, Πυθία), Δημήτρης Παπανικολάου (Αίγισθος), Ιερώνυμος Καλετσάνος (Κήρυκας), Κων. Αβαρικιώτης (Φύλακας).
Κλείνοντας να αναφέρουμε ότι η διήμερη εκδρομή που συνδύαζε διανυκτέρευση στο Τολό και επίσκεψη στο μαγευτικό Ναύπλιο, ήταν απόλυτα πετυχημένη τόσο από τον καταρτισμό του προγράμματος, την ενημέρωση από τα μέλη (και μη μέλη) του δ.σ., τον συντονισμό και τη μουσική επένδυση του πολύωρου ταξιδιού από τον πρόεδρο κ. Κλειδωνόπουλο, όπως και την άνεση του λεωφορείου του τουριστικού ΚΤΕΛ και του οδηγού Θ. Σκρέκα, ειδικά όσον αφορά την πανέμορφη επιστροφή από την παλαιά εθνική οδό της Επιδαύρου.
Λ.Τ.

Στη φωτο οι εκδρομείς στο Ναύπλιο με φόντο τον Κανάρη και στο βάθος το ερειπωμένο Ξενία που κτίστηκε στη θέση της Ακροναυπλίας