Η ομιλία της Τρικαλινής Φωτεινής Αναστασίου σε εκδήλωση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης στην Αθήνα

Ομιλία της Φωτεινής Αναστασίου στην εκδήλωση «Παίρνουμε τον λόγο, Κερδίζουμε το αύριο» της Επιτροπής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης «Πολιτικές για την Νέα Γενιά».

Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα διαρκές κοινωνικό και οικονομικό αδιέξοδο που περιγράφεται με τον όρο «ΚΡΙΣΗ». Η αιτία αυτού του αδιεξόδου είναι η άρνηση μεταρρυθμίσεων σε όλα τα επίπεδα. Κατά την γνώμη μου, όμως, το σημαντικότερο πεδίο στο οποίο απαιτούνται μεταρρυθμίσεις είναι η εκπαίδευση και η σχέση της με την επιστημονική και τεχνολογική έρευνα.
Οι περισσότεροι που βρισκόμαστε σήμερα εδώ γνωρίζουμε τα βασικότερα προβλήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ορισμένα από αυτά είναι:
– έλλειψη συνολικού εθνικού σχεδιασμού για την εκπαιδευτική και ερευνητική στρατηγική που θέλουμε να ακολουθήσουμε,
– έλλειψη χρηματοδότησης και υποστελέχωση,
– ένας πολύ μεγάλος αριθμός ικανών ελλήνων μαθητών που δεν επιτυγχάνει στις πανελλήνιες φεύγει από την Ελλάδα και σπουδάζει σε πανεπιστήμια του εξωτερικού.
– δεν υπάρχει πλαίσιο αντίστοιχο με αυτό των ευρωπαϊκών χωρών για την φοίτηση αλλοδαπών σε προπτυχιακές σπουδές στα ελληνικά πανεπιστήμια.
– φυγή ολοένα και περισσότερων ακαδημαϊκών στο εξωτερικό – η συντριπτική πλειοψηφία των κορυφαίων Ελλήνων επιστημόνων έχουν κάνει το κυριότερο έργο τους με διεύθυνση εργασίας εξωτερικού,
– πτωτική τάση του αριθμού επιστημονικών δημοσιεύσεων με ελληνική διεύθυνση.
Αν και στην Ελλάδα γίνονται έρευνες και εκπαιδευτικά προγράμματα υπάρχει μια εντελώς άναρχη και αποσπασματική προσέγγιση με σποραδικές χρηματοδοτήσεις από το ΕΣΠΑ χωρίς συγκεκριμένη στοχοθεσία από πλευράς ελληνικού κράτους. Διάφορα προγράμματα υποτροφιών από διαφορετικούς κρατικούς οργανισμούς έχουν εμφανιστεί το τελευταίο διάστημα χωρίς καμία διασύνδεση μεταξύ τους.
Στην Ελλάδα υπάρχει ένα ενδιαφέρον παράδοξο:
Θαυμάζουμε ευρωπαϊκές και άλλες χώρες για το εκπαιδευτικό τους σύστημα, για την τεχνολογία τους, για το βιοτικό τους επίπεδο, επιθυμούμε να μπορούν τα παιδιά μας να σπουδάσουν στα ξένα πανεπιστήμια, αλλά αρνούμαστε να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και σχεδιάζουμε το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα. Η ιστορία μας έχει διδάξει ότι κάθε μεγάλης στιγμής της Ελλάδας προηγήθηκε μια τολμηρή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Νομίζω ότι στην Ελλάδα κυριαρχεί ακόμα μια ασπρόμαυρη εικόνα στο μυαλό μας από τον προηγούμενο αιώνα για το τι σημαίνει εκπαίδευση και πανεπιστήμιο. Πρέπει πλέον να εστιάσουμε σε νέες δομές που θα μας φέρουν νέα ανάπτυξη και παρουσία στα διεθνή δρώμενα.
Αν θέλουμε λοιπόν να συναγωνιζόμαστε τα κράτη που θαυμάζουμε πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πώς θέλουμε να είναι το πανεπιστήμιο μας σε 20 χρόνια από τώρα. Διεθνές, ανοιχτό στην κοινωνία, πόλος έλξης για φοιτητές και ερευνητές από όλον τον κόσμο, χώρος ελεύθερης έκφρασης και δημιουργίας, επίκεντρο της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ανάπτυξης της Ελλάδας.
Για να επιτευχθεί όμως αυτός ο στόχος πρέπει πρώτα να πάρουμε θέση στα παρακάτω ερωτήματα:
– Θέλουμε Έλληνες μαθητές που δεν πέρασαν στις πανελλήνιες να μπορούν να σπουδάζουν στην Ελλάδα αντί να φεύγουν όλοι τους σχεδόν στο εξωτερικό;
– Θέλουμε στα ελληνικά πανεπιστήμια να υπάρχουν προπτυχιακοί φοιτητές από όλον τον κόσμο, όπως συμβαίνει στην Αγγλία, στην Γερμανία, στην Βουλγαρία, στην Ρουμανία, στην Κύπρο και σε άλλες χώρες;
– Θέλουμε να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται ερευνητικά προγράμματα διεθνούς εμβέλειας στα οποία να συμμετέχουν και Έλληνες ερευνητές αντί να φεύγουν όλοι σχεδόν στο εξωτερικό;

– Θέλουμε τις σπουδές και την έρευνα από όλους τους ικανούς φοιτητές ή μόνο από όσους έχουν οικογενειακούς πόρους;
– Θέλουμε η βιομηχανία να χρηματοδοτεί τα πανεπιστήμια ώστε να εκπονούνται έρευνες από μεταπτυχιακούς, διδακτορικούς και μεταδιδακτορικούς ερευνητές;
– Θέλουμε να ενισχυθεί η κινητικότητα του ερευνητικού και τεχνικού προσωπικού μεταξύ επιχειρήσεων, ερευνητικών οργανισμών και πανεπιστημίων στην Ελλάδα;
Αν το όραμά μας για το μέλλον δεν περιλαμβάνει τίποτα από τα παραπάνω, είμαστε μια χαρά. Τα πανεπιστήμια μας μπορούν να συνεχίσουν όπως είναι. Θα απομακρύνονται διαρκώς από την διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα και η χώρα από την Ανάπτυξη που τόσο χρειαζόμαστε.
Αν, όμως, δεν θέλουμε να συνεχιστεί η πορεία του ελληνικού πανεπιστημίου ως έχει θα πρέπει να συγκρουστούμε με τον ίδιο μας τον εαυτό και να κάνουμε ειλικρινή αυτοκριτική και διάλογο.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα κατά την γνώμη μου δεν είναι μόνο οικονομικό. Η οικονομία δεν είναι το αίτιο, είναι το αιτιατό της κοινωνικής στασιμότητας.
Η λέξη «κρίση» στην ελληνική γλώσσα έχει δύο σημασίες: είναι η κρίση που βιώνουμε όταν έχει ξεσπάσει ένα πρόβλημα, αλλά είναι και το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι να πάρουμε μια απόφαση η οποία επιλύει το πρόβλημα. Και όσο δεν παίρνουμε την απόφαση, η κρίση θα συνεχίζεται ως διαιώνιση ενός πολιτικού και εκπαιδευτικού συστήματος που έχει αστοχήσει.
Αυτή την απόφαση καλούμαστε να πάρουμε εμείς, η γενιά μας: το πώς θέλουμε να είμαστε σε 20 χρόνια από τώρα ώστε να ξεκινήσει άμεσα ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του προγράμματος ανασυγκρότησης της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα.

*Η Φωτεινή Αναστασίου είναι Εκπαιδευτικό Προσωπικό στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και Διδάκτωρ εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας.
Στις εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2015 ήταν υποψήφια βουλευτής νομού Τρικάλων με την Δημοκρατική Συμπαράταξη.