Οι παλιές φυλακές μέσα στην πόλη των Τρικάλων αποτελούν μια ολόκληρη ιστορία. Η μετατροπή τους σε Μουσείο απαιτεί σεβασμό σ’ αυτή την ιστορία. Δεν ρίχνουμε την ιστορία στη λήθη, αλλά την αναδεικνύουμε ώστε να μπορεί να διδάσκει δημιουργικά τους σημερινούς ανθρώπους.
Τα ιστορικά μνημεία δεν τα αντιμετωπίζουμε με πνεύμα λάιφ στάιλ και ως τουριστικές ρεκλάμες. Και βέβαια τα Τρίκαλα είχαν ανάγκη από ένα πραγματικό Μουσείο για όλη την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που δημιούργησε ο τόπος.
Κόλαφο για τους άρχοντες του τόπου για το πώς αντιμετωπίζουν όλα αυτά αποτελεί η «ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ, ΤΟΥΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΣΙΤΣΑΝΗ ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟ» του γνωστού συμπολίτη μας φωτογράφου και μελετητή της τοπικής ιστορίας και πολιτισμού Μίμη Οικονόμου, την οποία με την άδειά του και με μεγάλη μας χαρά αναδημοσιεύουμε:
«Τούρκικα χαμάμ, ανδρικά και γυναικεία, εκείνο τον καιρό. Εγκληματικές φυλακές, Εγκληματιών, Δοσίλογων, Αγωνιστών, Ιδεολόγων. Όλα αυτά μαζί που λειτούργησαν στους περασμένους αιώνες. Τα κτίρια αναβαθμίστηκαν σε αίθουσες μεγάλες, καλοφωτισμένες με μεγάλες σκάλες, με αναβατόρια για τους ανήμπορους,. Τέσσερες μεγάλες αίθουσες, στον απάνω όροφο, 100 τετραγωνικά μέτρα η κάθε μία. Τίποτα δεν θυμίζει, ούτε μια αίθουσα δεν έμεινε, με εκείνες τις σιδερένιες πόρτες που είχαν μικρά συρόμενα πορτάκια, που έτρυζαν περίεργα, για να ελέγχουν οι ανθρωποφύλακες τους στοιβαγμένους αλλά ανακατεμένους, Πρεζάκηδες, κλεφτρόνια, έμπορους ναρκωτικών, Κλέφτες Μεγάλους και μικρούς, Εγκληματίες, Προαγωγούς, βιαστές, παιδεραστές, εκβιαστές, Αγωνιστές, Πολιτικούς κρατούμενους. Εκεί μέσα φυλακίστηκαν όνειρα, βασανίστηκαν οράματα, χάθηκαν ελπίδες, εκτελέστηκαν ιδέες. Και όμως τίποτα δεν τα θυμίζει όλα αυτά, σαν να μην έγιναν ποτέ. Όλα παραδομένα στην λήθη.
Το πρώτο και μεγάλο λάθος:
Είναι που δεν έμεινε μία αίθουσα των κρατουμένων για να μαζευτούν, από τις οικογένειες των σημαντικών ανθρώπων, που πλήρωσαν για τις ιδέες τους ακόμα και με την ζωή τους κάποια τεκμήρια και “αναμνηστικά” που ίσως βρεθούν ό,τι έμεινε ή έχει γραφεί. Αλλά ακόμα να γραφεί και η ιστορία της φυλακής.
Μέσα σ’ αυτήν την φυλακή πέρασαν κατά καιρούς άτομα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα Ελληνικά δρώμενα, ή ακόμα χειρότερα, άλλοι βασανίστηκαν άλλοι εκτελέστηκαν και άλλοι βγήκαν σακατεμένοι. μετά από πολλά χρόνια, Δεν πρέπει να διαγραφούν τόσο απλά όλα αυτά.
Το δεύτερο λάθος
Είναι η μοναξιά του Τσιτσάνη, Οι αίθουσες αυτές και όλο το σπίτι να δώσει η οικογένειά του, δεν γεμίζουν για να είναι αντάξια, της αξίας του δημιουργού. Πέρασαν πάνω από 30 χρόνια από τον θάνατό του δεν είναι δυνατόν να λένε τώρα θα μαζέψουμε.
Και το Μουσείο να λειτουργήσει σαν χώρος Τρικαλινών Δημιουργών. Και κάθε σημαντικός που θα φεύγει από τούτον τον Κόσμο να έχει ένα χώρο να αφήνει τις δημιουργίες του. Το Μουσείο να λειτουργήσει με τον ίδιο σεβασμό για όλους που πέρασαν και άφησαν το χνάρι, ή το αποτύπωμά τους αν θέλετε στον πολιτισμό. Όπως Ο Τσιτσάνης, ο Καλδάρας, Ο Μπακάλης, ο Κολοκοτρώνης, ο Σαμολαδάς, Ο Μητροπάνος και πολλοί ακόμα, Έτσι θα φανεί και η απεραντοσύνη του Τσιτσάνη, αλλά και του Καλδάρα που έχουν σχεδόν ίσο έργο γραμμοφωνημένο.
Το τρίτο λάθος
Είναι η ηρωοποίηση, ενός κατάδικου προστάτη, των δύστυχων εκείνων γυναικών που πουλούσανε το κορμί τους, Και σε αυτές έμεινε ένα πιάτο φαγητό και τα άλλα τα έπαιρνε το κάθε λογής κάθαρμα. Ένα από αυτά τα καθάρματα ήταν και ο Σακαφλιάς.
Και είναι ντροπή για τους Τρικαλινούς με την χιλιετιών ιστορία να χρησιμοποιούν αυτό το κατακάθι για παράδειγμα ανδρείας και μαγκιάς.
Είναι μαζί με τον πολιτισμό, με τις φωτογραφίες των δημιουργών, αυτών που έγραψαν να τραγουδήσουν, τα μεράκια, τα ντέρτια, την απαντοχή, την ελπίδα. του πονεμένου, του τυραγνισμένου, του κατατρεγμένου, του κυνηγημένου, του βασανισμένου, του ταπεινωμένου, του ξενιτεμένου Λαού μας.
Αλλά ποιος ήταν και χρειάζεται να μην ξεχαστεί; ήταν κάποιος ήρωας; Κάποιος αγωνιστής; Κάποιος Λαϊκός ηγέτης; κάποιος άλλος δημιουργός; Πως χωράει δίπλα στους δημιουργούς αυτό το ρεμάλι που απλώς μόνο θήτεψε στις Τρικαλινές Φυλακές και ποτέ έξω από αυτές) Και είναι σε τέτοια θέση που όταν μπαίνεις στην αίθουσα αυτή που το μάτι σου θέλεις δεν θέλεις πέφτει επάνω του, με κείμενο κι’ όλας. Είναι σαν να λοιδορεί τους δημιουργούς σαν να του λέει κορόιδα μεγαλύτερη αξία έδωσαν σε μένα.
Αλλά ο Σακαφλιάς, είναι να θυμίζει την ρηχή, την άγονη σκέψη μας.
Όσοι ασχοληθήκαμε με το έργο του Τσιτσάνη και του Καλδάρα αλλά και άλλων σημαντικών δημιουργών, ξέρουμε πως το έγραψαν. Που μάτωναν τα χέρια τους, να βγάζουν γλυκόλαλες νότες από τις συρμάτινες χορδές του μπουζουκιού τους. Έστυβαν κάθε φορά το μυαλό τους να παντρέψουν το στίχο και τη μουσική για να ευχαριστηθεί ο κόσμος. Ξενυχτούσαν, γι’ αυτό αυτά τα διαμάντια, δεν θα χάσουν ποτέ την λάμψη τους.
Το τέταρτο λάθος.
Εκεί μέσα δεν χωράει η άλλη μεγάλη λαϊκή σχολή, το ευλογημένο Δημοτικό τραγούδι
Σαν να είναι κάτι το σιχαμένο, το αποκρουστικό, το βρώμικο. Κανένας δεν σας είπε πως πριν το λαϊκό τραγούδι; υπήρχε το δημοτικό; και ο Τσιτσάνης, Ο Καλδάρας και οι στιχουργοί ακόμα πάτησαν πάνω στο δημοτικό τραγούδι στο μέτρο του και στο νόημα του και έγιναν συνεχιστές του; Γιατί και αυτοί έγραψαν τα ντέρτια, την ξενιτιά, τον έρωτα, την απαντοχή, το ανικανοποίητο για να ικανοποιηθεί ο λαός!
Δεν έχουν θέση δηλαδή ο Μέγιστος Νίκος Καρακώστας, οι Λαβιδαίοι, Ο Κώστας Φιλίππου -Καρακώστας, Ο Νίκος Μπιτέλης, οι Ντοκαίοι, Οι Ντουτσαίοι, Ο Σγούρος, Ο Βλαχαγγέλης και άπειροι άλλοι; οι οποίοι ξέθαψαν τα διαμάντια που είπε και τραγούδησε ο λαός μας και μας τα άφησαν προίκα. Δηλαδή κύριοι υπεύθυνοι του Μουσείου αυτά είναι παρακατιανά δημιουργήματα;. Η ιστορία του λαού είναι κάτι το αποκρουστικό; Γράφτηκαν τα Δημοτικά μας τραγούδια, από την ανάγκη του λαού, να εκφραστεί, Και μέχρι σήμερα οι μεγάλοι φιλόλογοι τα θεωρούν αξεπέραστα δημιουργήματα. Κανένας επώνυμος ποιητής δεν μπόρεσε να τα ξεπεράσει. Γιατί αυτός ο απλός λαός, ο αγράμματος, βρήκε τρόπους να δημιουργήσει, έγινε ποιητής, πήρε από τα πουλιά το κελάηδημα και έγινε μουσικός, ερμηνευτής και τα τραγούδησε και τα χόρεψε, Τον πόνο και την ξενιτιά τα μοιρολόγησε. Έτσι από τον ανώνυμο ποιητή υπάρχουν τραγούδια Ηρωικά, Κλέφτικα, της Ξενιτιάς, Μοιρολόγια, του έρωτα και τόσα άλλα. Γνωρίζεται ότι δημοτικό τραγούδι, κάποιοι το τοποθετούν δίπλα στην Ιλιάδα;
Κατά πως αντιμετωπίζεται αυτό από τους δημιουργούς του Μουσείου; Οι λαϊκοί μας καλλιτέχνες είναι παρακατιανοί,. Αυτή την εκτίμηση έχουν γι αυτό;
α) Δεν ξέρω αν στο μέλλον γίνει κάτι άλλο αλλά τούτο που είδα είναι μια απογοήτευση.
Όλοι οι Τρικαλινοί Δημιουργοί πρέπει να συγκεντρωθούν κάτω από την ίδια στέγη. ο καθένας στον τομέα του, ήταν σημαντικός και δεν μοιάζει κανένας τον άλλο. και το κτίριο προσφέρετε.
β) Εκεί σε κείνες τις αίθουσες που τις ονομάζουν “Μουσείο Τσιτσάνη” χωράνε μόνο οι φωτογραφίες των άλλων δημιουργών;, που θα μεταφερθούν, όπως γράψατε, σε άλλο παλαιό κτίριο μακριά από τον Τσιτσάνη. Τι είναι αυτά; Τι αντιλήψεις είναι αυτές;;
Κοπάδι είναι οι δημιουργοί, να τους χωρίσετε, σε στέρφα και σε γαλάρια;
ΠΡΟΣΟΧΗ! Οι καρέκλες που σας δάνεισαν οι ψηφοφόροι, του Νομού και της πόλης ξεχωριστά δεν είναι μόνιμες. Σας τις έδωσαν να διαχειριστείτε την Ιστορία και τις αξίες που κληρονομήσατε, Αξίες και γεγονότα που έγιναν με θυσίες, από ανθρώπους που έβλεπαν καθαρότερα και ποιο μακριά και είχαν προικιστεί από την φύση με ταλέντα. Αλλά και η ιστορία γράφετε με αίμα, με ηρωισμούς και λάθη. Μην αφήσετε την δική σας ιστορία, με μελανιές για σκοπιμότητες που καμιά αξία δεν έχουν, ίσα, ίσα δείχνουν έλλειψη γνώσης. Δεν θα δικαιολογηθείτε λοιπόν και καθώς η ιστορία δεν ξεχνά, τότε θα είναι αργά να διορθωθεί το λάθος σας. Σήμερα τα λάθη πρέπει να είναι λιγότερα γιατί το παρελθόν, έγινε δάσκαλος, διδάσκει, Θέλω να πιστεύω ότι σας δίδαξε. Δεν βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι τους προστάτες με τους εκτελεσμένους για τις ιδέες τους. οι νεκροί εκείνοι είναι λίπασμα στον κήπο της εξέλιξης οι άλλοι παράδειγμα προς αποφυγή».