Ο Πρώτος Σκύλος Πολλαπλών Βοηθειών στην Ελλάδα για τον μικρό  Γιώργο που κατάγεται από την Καλαμπάκα

«Πόναγε, έκλαιγε και ψέλιζε “μα, μα, μα”. Νόμιζα πως ήθελε να πει “μαμά”, όμως ο Γιώργος φώναζε τον Μάικ».

Η ασθένεια

O Γιώργος νόσησε, όταν ήταν τριών ετών. Διαγνώστηκε τον Ιανουάριο του 2014 με όγκο στο κεφάλι. Πώς το καταλάβαμε; Είχε πρωινούς εμετούς. Ήταν η περίοδος που είχε ξεκινήσει τον παιδικό σταθμό και όλοι μου έλεγαν πως ήταν αντίδραση. Όμως, εμπιστεύτηκα το ένστικτό μου, που μου έλεγε πως κάτι άλλο συνέβαινε στο παιδί μου. Ο νευροχειρουργός στην Αθήνα δεν μας έδινε καμία απολύτως ελπίδα. Τον άνοιξε και έβγαλε ένα 10% του όγκου – ίσα-ίσα για να γίνει βιοψία, που έδειξε πως έχει καρκίνο εγκεφάλου, αναπλαστικό επενδύμωμα δευτέρου και τρίτου βαθμού, δηλαδή κακοήθεια, που δεν είναι χημειοθεραπεύσιμη. Το πρωτόκολλο σε αυτές τις περιπτώσεις λέει αφαίρεση και μετά ακτινοβολίες. Πήγαμε για χειρουργείο στη Γερμανία. Αφαιρέθηκε όλος ο καρκίνος, όμως ο όγκος είχε πιάσει όλα τα νεύρα σαν αράχνη και αυτός είναι ο λόγος που σήμερα ο Γιώργος βρίσκεται σε αναπηρικό καροτσάκι με κινητικές δυσκολίες, ενώ έχει προβλήματα στην ομιλία και στο ένα του μάτι.

Για πρώτη φορά δεν είχε πρόβλημα να βγει έξω βόλτα. Μέχρι τότε κρυβόταν, ντρεπόταν. Όμως τώρα μας συνόδευαν τα σκυλιά της Έλενας και εκείνος ήταν περήφανος που ήταν στην παρέα τους.

Στην Ελλάδα, μετά τις χημειοθεραπείες, μείναμε σε κέντρο αποκατάστασης για οκτώ μήνες. Ενώ πράγματι παρουσίαζε βελτίωση, είχα ένα παιδί που ήταν χάλια ψυχολογικά. Δεν γελούσε, δεν ήθελε να βγαίνει έξω, έκλαιγε συνέχεια. Είχε άρνηση για όλα. Ήταν κουρασμένος και μπερδεμένος, επειδή από τη μία μέρα στην άλλη σταμάτησε να περπατάει, σταμάτησε να μιλάει. Σκέψου πως ήταν ένα αγοράκι τριών ετών, που έπαιζε, μιλούσε, έτρεχε – ένα φυσιολογικό δηλαδή παιδί, μέχρι το χειρουργείο και όταν ξύπνησε από τη νάρκωση, δεν μπορούσε πια να κάνει τίποτα από αυτά. Ναι, ήταν κουρασμένος και το κυριότερο μπερδεμένος. Τότε τον πήρα και επιστρέψαμε σπίτι μας. Με μάλωσαν πολλοί φίλοι και συγγενείς που σταμάτησα την πορεία της αποκατάστασης, αλλά για εμένα προείχε η ψυχολογία του – και ο Γιώργος χρειαζόταν λίγο χρόνο μακριά από τα νοσοκομεία, στο σπίτι μας.

Οι ελπίδες

Ξεκίνησε σιγά-σιγά να επανέρχεται – ακόμη και ο λόγος του. Υπάρχουν ελπίδες, σύμφωνα με τον γιατρό του, καθώς είναι μικρός και σε αυτήν την ηλικία ο εγκέφαλος αναπλάθεται. Αλλά θέλει χρόνο και υπομονή. Ξεκινήσαμε έτσι σταδιακά λογοθεραπεία, φυσιοθεραπεία, εργοθεραπεία. Δεν ήταν εύκολο. Είχε και πάλι άρνηση. Σήμερα, τρία χρόνια μετά, εξακολουθεί να έχει πρόβλημα με την ομιλία, φοράει ειδικούς νάρθηκες και με βοήθεια από εμάς μπορεί να κάνει κάποια βήματα. Είναι βήματα χελώνας αυτά που περιγράφω, αλλά είναι βήματα. Βήματα ζωής, όπως τα ονομάζω εγώ.

Ο μαλακός τρόπος που προσεγγίζει τον Γιώργο, το πόσο προσεκτικός είναι μαζί του, είναι κάτι που κάθε μέρα με εντυπωσιάζει.

Το 2015 και ενώ ο Γιώργος έκανε ακτινοβολίες, χάζευα στο Facebook. Μου βγήκε ως προτεινόμενο βίντεο ένα παιδάκι από το εξωτερικό που έκανε φυσιοθεραπείες με τη βοήθεια ενός σκύλου. Μετά τις ακτίνες, ο Γιώργος θα έπρεπε να ξεκινήσει πάλι φυσιοθεραπείες και σκεφτόμουν πόσο δύσκολο θα ήταν για αυτόν, δεδομένης της άρνησής που έδειχνε σε όλα αυτά. Ξεκίνησα, λοιπόν, να ψάχνω και στο ελληνικό Google. Στην αναζήτηση προέκυψε η Έλενα Παλάγκα και το Nina Service Dogs, η σχολή σκύλων-βοηθών. Της έστειλα μήνυμα. Η Έλενα μου εξήγησε τι κάνει ένας σκύλος-βοηθός και ήμουν σίγουρη πως αυτό ήταν που χρειαζόταν ο Γιώργος. Το μόνο πρόβλημα ήταν πως εγώ δεν είχα καμία επαφή με σκυλιά. Ήμουν, όμως, αποφασισμένη να ξεπεράσω τη φοβία μου. Ο σκύλος-βοηθός ήταν αυτό που χρειαζόταν και ο Γιώργος και εμείς.

Η γνωριμία με τον Μάικ

Αρχικά, «ανάγκασα» ένα πολύ καλό ζευγάρι φίλων μας να έρθουν επίσκεψη σπίτι μας με τον σκύλο τους, την Ήρα. Ήρθε πολλές φορές και ήταν τόσο όμορφες αυτές οι στιγμές -με τον Γιώργο να παίζει μαζί της, να γελάει- που ήμουν, πλέον, απόλυτα σίγουρη για την απόφασή μας. Έτσι, επισκεφτήκαμε την Έλενα και τον Μάικ στη Θεσσαλονίκη. Εκεί γνωρίσαμε όλα τα σκυλιά. Κάναμε συνολικά τρεις επισκέψεις και από την πρώτη επαφή ο Γιώργος ξεκίνησε να αλλάζει. Ας πούμε, στη Θεσσαλονίκη, ενώ ήμασταν σε έναν νέο, ξένο χώρο, ο Γιώργος για πρώτη φορά κοιμήθηκε μόνος του, ενώ μέχρι τότε κοιμόταν στο κρεβάτι μας – όχι απλώς στο δωμάτιο μας,. Επίσης, για πρώτη φορά δεν είχε πρόβλημα να βγει έξω βόλτα. Μέχρι τότε κρυβόταν, ντρεπόταν. Τώρα, όμως, μας συνόδευαν τα σκυλιά της Έλενας και εκείνος ήταν περήφανος που ήταν στην παρέα τους.

Τότε ξεκίνησε να κλαίει δυνατά. Ο σκύλος πήγε αμέσως δίπλα του και -χωρίς καμία εντολή- κόλλησε τη μουσούδα του στο πρόσωπό του και ξεκίνησε να τον φιλάει. Σε δευτερόλεπτα, είχε σταματήσει να κλαίει.

Του εξηγήσαμε, λοιπόν, τις διαδικασίες που χρειάζονται για να πάρουμε σκύλο και πως θα έπρεπε να κάνει υπομονή, ώστε ο Μάικ να εκπαιδευτεί κατάλληλα για εκείνον. Είναι φοβερό, αλλά αμέσως είδαμε αλλαγές στη συμπεριφορά του. Ακόμη και η αναμονή για τον Μάικ τον άλλαξε. Από την Έλενα ζήτησα ο Μάικ να με βοηθήσει σε τέσσερα πράγματα. Καταρχάς, να με προειδοποιεί, όταν ο Γιώργος κινδυνεύει να πέσει. Ζήτησα ανάκτηση αντικειμένων, διακοπή συμπεριφοράς, όταν π.χ. ο Γιώργος κλαίει και βοήθεια σε θέματα ισορροπίας

[VICE Video] Είμαι τα Μάτια σου: Μια Μέρα στη Ζωή ενός Σκύλου-Οδηγού Τυφλών και της Χειρίστριάς του

Όταν έφτασε η στιγμή να έρθει ο Μάικ σε εμάς, το μεγαλύτερό μου άγχος ήταν αν θα μας κοιτούσε με την αγάπη που κοιτάει την εκπαιδεύτριά του, την Έλενα. Έναν μήνα μετά, πήγαμε στον Βόλο να δούμε την Έλενα σε ένα σεμινάριο. Ενώ χάρηκε που είδε την Έλενα, χάρηκε δύο φορές όταν επιστρέψαμε στο σπίτι. Για πρώτη φορά ησύχασα. Ο Μάικ αισθάνεται το σπίτι μας, σπίτι του και εμάς, οικογένειά του.

»Ο μαλακός τρόπος που προσεγγίζει τον Γιώργο, το πόσο προσεκτικός είναι μαζί του, είναι κάτι που κάθε μέρα με εντυπωσιάζει. Η πρώτη φορά που διαπίστωσα τις απίστευτες δυνατότητες του Μάικ ήταν, όταν ανακοινώσαμε στον Γιώργο πως είχε φτάσει η ώρα για επανέλεγχο – μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται κάθε τέσσερις μήνες. Του είπαμε πως πρέπει να κάνει εξετάσεις -δεν του κρύβουμε τίποτα- και πως θα πρέπει να δώσει αίμα. Τότε ξεκίνησε να κλαίει δυνατά. Ο Μάικ πήγε αμέσως δίπλα του και -χωρίς καμία εντολή- κόλλησε τη μουσούδα του στο πρόσωπο του Γιώργου και ξεκίνησε να τον φιλάει. Σε δευτερόλεπτα, ο Γιώργος είχε σταματήσει να κλαίει.

Ο σκύλος δεν κρίνει, μόνο καταλαβαίνει και ο Γιώργος δέχτηκε την παρηγοριά του σκύλου του. Έσκυψε πάνω του και έμειναν έτσι αγκαλιασμένοι οι δυο τους.

Ο Μάικ δεν τον μάλωσε, δεν του είπε «σταμάτα να κλαις, δεν πειράζει». Ο σκύλος δεν κρίνει, μόνο καταλαβαίνει και ο Γιώργος δέχτηκε την παρηγοριά του σκύλου του. Έσκυψε πάνω του και έμειναν έτσι αγκαλιασμένοι οι δυο τους. Ήταν τόσο όμορφη αυτή η εικόνα. Στο λέω κι ακόμη συγκινούμαι, μου έχει μείνει στο μυαλό και την καρδιά. Να σου περιγράψω τη σχέση τους; Νομίζω πως ο Γιώργος νιώθει πως ο Μάικ τον καταλαβαίνει, πως έχει βρει έναν φιλαράκο να λέει τον πόνο και τις χαρές του. Την προηγούμενη εβδομάδα, ας πούμε, του λέω: «Γιώργ,ο μόνο αγκαλίτσες έχεις δώσει σήμερα στον Μάικ, δεν του είπες και λίγα λογάκια», σε μια προσπάθεια να τον παροτρύνω να μιλάει. Μετά από λίγο, ξεκίνησε να δείχνει στον σκύλο τη μύτη του και να βγάζει μικρές λεξούλες, που ούτε εγώ καταλάβαινα. Ξέρεις τι του έλεγε; Ότι όταν ήταν στο νοσοκομείο, φορούσε στη μύτη levin (σ.σ. ρινογαστρικός σωλήνας που διευκολύνει την αναπνοή) και πόσο τον ενοχλούσε αυτό, αλλά και ότι το πέταξε και σήμερα δεν το χρειάζεται. Επέλεξε να πει στον σκύλο του μια δυσάρεστη ιστορία. Αλλά το έκανε αυτό, επειδή ο Μάικ δεν θα του απαντούσε «δεν πειράζει» ή “«πάει πια, πέρασε». Εγώ συγκινήθηκα και παρεμβαίνω και του λέω, «Έλα μωρέ Γιώργο τι του λες αυτά; Πες του για τα Xελωνονιτζάκια που γνώρισες». Ο Γιώργος, όμως, συνέχιζε το δικό του τροπάριο και αυτήν τη φορά έλεγε στον Μάικ για τον hickman (σ.σ. κεντρικό φλεβικό καθετήρα) που φορούσε στο χέρι του για τις εξετάσεις αίματος. Ναι, του έλεγε τον πόνο του.

Η επόμενη φορά που ο Μάικ βοήθησε τον Γιώργο, ήταν όταν εκείνος προσπάθησε να κατέβει από τον καναπέ, ενώ εγώ δεν κοιτούσα – επειδή είναι και πονηρός. Τότε ο Μάικ πήγε δίπλα του και ξεκίνησε να του γαβγίζει δυνατά στο αυτί, προειδοποιώντας τόσο εμένα όσο και τον ίδιο τον Γιώργο. Από τότε, ο Γιώργος έχει σταματήσει να κάνει τέτοιες προσπάθειες και ένα μεγάλο μου πρόβλημα λύθηκε, ήδη από τις πρώτες μέρες που ήρθε ο Μάικ σπίτι μας. Δηλαδή, πλέον δεν χρειάζεται να κουβαλάω τον Γιώργο μαζί μου, για να πιω ένα ποτήρι νερό. Ο Γιώργος, με τον Μάικ δίπλα του, είναι Παναγίτσα. Επίσης, ο Μάικ μαζεύει τα παιχνίδια του Γιώργου. Μπορεί να μοιάζει απλό και λίγο, αλλά, πίστεψέ με, ήταν πολύ κουραστικό για εμένα. Για ένα λαμπραντόρ, όμως, το να κυνηγάει μπαλάκια είναι απόλαυση. Έχουμε, όπως καταλαβαίνεις, πάρα πολλά μπαλάκια σπίτι μας, πλέον. Σήμερα, μάλιστα, επιτέλους σταμάτησε να βρέχει και βγήκαμε στην αυλή που έχουν περισσότερο χώρο, για να παίξουν με τα μπαλάκια τους.

Ο Μάικ βοηθάει επίσης στις ασκήσεις ισορροπίας του Γιώργου. Ο Γιώργος φοράει νάρθηκες, ο Μάικ το σαμάρι του και βαδίζουν μαζί. Ο Μάικ τού δίνει κίνητρο και ο Γιώργος πλέον ζητάει ο ίδιος κάθε μέρα να κάνει τις ασκήσεις που παλιά βαριόταν. Μαζί κάνουν και μαθήματα λογοθεραπείας στο σπίτι και κάθε φορά που ο Γιώργος βρίσκει τη σωστή κάρτα κάνει «κόλλα πέντε» με τον Μάικ. Επίσης, κάνουμε χειροτεχνίες και φτιάχνουμε καπέλα στον Μάικ – έχει πάρα πολλά καπέλα. Τώρα μαθαίνουμε τα κάλαντα. Ο Γιώργος τα τραγουδάει και ο Μάικ τα παίζει στο πιάνο.

Η Παρασκευή ήταν μια πολύ δύσκολη μέρα. Γυρίσαμε από Αθήνα και μας ενημέρωσαν πως ο Γιώργος είναι πλέον σταθερός. Ξυπνήσαμε, χουζουρέψαμε, τα αγόρια αντάλλαξαν τα φιλάκια τους και ετοιμαστήκαμε να υποδεχτούμε μια φίλη με τα δίδυμα μωράκια της. Ήταν και ο λόγος που δεν αφήσαμε τον Μάικ να είναι μαζί μας κάτω στην αυλή. Ο Γιώργος, καθώς έχει μεγάλη δύναμη στο αριστερό του χέρι, μια στιγμή που δεν κοιτούσαμε, κίνησε το αναπηρικό του καροτσάκι κάπως άγαρμπα, με αποτέλεσμα να τουμπάρει και να χτυπήσει. Πόναγε, έκλαιγε και ψέλιζε «μα, μα, μα». Νόμιζα πως ήθελε να πει «μαμά», όμως ο Γιώργος δεν φώναζε καμιά «μαμά», φώναζε τον Μάικ. Αμέσως κατεβάσαμε τον Μάικ στη αυλή, που πήγε δίπλα του και ενώ ο σκύλος δεν ήταν μπροστά στο περιστατικό, ξεκίνησε να του γλύφει αμέσως το κεφαλάκι του, εκεί που είχε χτυπήσει, δηλαδή. Ο Γιώργος, μετά την τρομάρα του και μέσα στον πόνο του, δεν ήθελε ούτε τη μαμά του, ούτε τον μπαμπά του. Ήθελε τον σκύλο του, τον φίλο του, τον Μάικ. Ήταν μια μέρα άσχημη και ωραία ταυτόχρονα, επειδή διαπίστωσα πόσο έχει ομορφύνει τη ζωή μας ο Μάικ. Τι όμορφα που είναι τελικά να έχεις σκύλο. Είναι μια αγάπη άνευ όρων, χωρίς ανταλλάγματα.

Η ιστορία των σκύλων οδηγών στην Ελλάδα

Η Έλενα Παλάγκα, δημιουργός του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Nina Service Dogs, αρχικά δεν εκπαίδευσε τον Μάικ για τον Γιώργο Μάνη, αλλά για την Ασπασία Μπόγρη, το κορίτσι που πριν από τέσσερα χρόνια πυροβολήθηκε στο κεφάλι από τον πατέρα της και σήμερα είναι διαπιστωμένη με 99% αναπηρία. «Άλλαξαν, όμως, τα πράγματα, όσον αφορά τις ανάγκες της. Ο Μάικ είναι μεγαλόσωμος και πολύ ενεργητικός για να μείνει στο κέντρο αποκατάστασης μαζί της. Έτσι, λοιπόν, καταλήξαμε πως θα ήταν καλύτερα για εκείνην ένας σκύλος παπιγιόν, ένα μικρόσωμο ζώο που θα είναι συνεχώς πάνω της και θα ενημερώνει για τις άπνοιες που αντιμετωπίζει ακόμη η Ασπασία. Έτσι κι αλλιώς, το matching σκύλου και παιδιού γίνεται μετά το τέλος της εκπαίδευσης του σκύλου», εξηγεί η Έλενα. Παρόλα αυτά, για τον Γιώργο εκπαιδευόταν ένας άλλος σκύλος, η Έιπριλ. Όμως προέκυψε ένα πρόβλημα υγείας και ενώ ήταν έτοιμο να δοθεί, αποσύρθηκε. «Συμβαίνει αυτό. Έτσι κι αλλιώς, μόνο ένα στα τρία σκυλιά φτάνουν στο τέλος. Κάποια για λόγους υγείας, τα περισσότερα για λόγους συμπεριφοράς και χαρακτήρα, μας κάνουν τελικά να μην τα θεωρούμε κατάλληλα. Γίνονται πολύ καλά κατοικίδια, αλλά όχι σκύλοι-βοηθοί».

Πόσο κοστίζει, όμως, ένας σκύλος-βοηθός; «Για κάθε σκύλο χρειαζόμαστε €15.000, αλλά για κάθε παιδί εκπαιδεύονται δύο σκυλιά, σε περίπτωση που το ένα δεν τα καταφέρει. Γιατί στοιχίζει τόσο; Καταρχάς, χρειάζεται την καλύτερη διατροφή που υπάρχει, βιταμίνες, ειδικές εξετάσεις που περνούν οι συγκεκριμένοι σκύλοι –δυσπλασίας, καρδιάς, ματιών-, εξοπλισμός που αλλάζει καθώς μεγαλώνει και κοινωνικοποίηση για έναν χρόνο, το οποίο σημαίνει έξοδα σε βενζίνες, εστιατόρια, σινεμά, καφετέριες, όπου μπορείς να φανταστείς. Φυσικά, είναι και η αγορά του κουταβιού και η εκπαίδευση, που διαρκεί δύο χρόνια», εξηγεί η Έλενα Παλάγκα που αυτήν τη στιγμή, εκτός από το παπιγιόν για την Ασπασία Μπόγρη, εκπαιδεύει ένα ακόμη σκυλάκι, για τη Μυρτώ Παπαδομιχελάκη, το κορίτσι που δέχτηκε επίθεση στην Πάρο το 2012. Καθώς οι σκύλοι δίνονται δωρεάν στις οικογένειες, δεν μένει παρά να αναρωτηθείς από πού προέρχονται τα έσοδα του Nina Service Dogs. «Από τον απλό κόσμο, ιδιώτες κτηνιάτρους, pet shop», λέει με ξεκάθαρη απογοήτευση η Έλενα Παλάγκα, που όσο και αν έχει προσπαθήσει, δεν έχει βρει ισχυρούς χορηγούς να βοηθήσουν.

vice.com