Trikala Day Καθημερινή Ηλεκτρονική Εφημερίδα των Τρικάλων
Ο Νομπελίστας οικονομολόγος Ντάρεν Ασέμογλου στο εξαιρετικό του βιβλίο «Γιατί Αποτυγχάνουν τα Έθνη» («Why Nations Fail») εξηγεί γιατί ο πρωταρχικός παράγοντας που κάνει τις χώρες να πετυχαίνουν ανάπτυξη είναι οι θεσμοί τους. Οι θεσμοί είναι ο #1 συντελεστής για την ευημερία και την πρόοδο ενός έθνους. Οι σταθεροί, υγιείς και αντιπροσωπευτικοί πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί εγγυώνται ένα κράτος δικαίου που ενισχύει τα κίνητρα των επιχειρήσεων να επενδύσουν και να καινοτομήσουν δημιουργώντας πολλές νέες θέσεις εργασίας.
Σε αντίθεση, χώρες στις οποίες οι θεσμοί ελέγχονται από μια διεφθαρμένη πολιτική και οικονομική ελίτ με σκοπό να εξυπηρετήσουν ένα συγκεκριμένο μικρό κομμάτι ανθρώπων αποθαρρύνουν τον οποιοδήποτε σοβαρό επενδυτή και διώχνουν τα «ταλέντα» των χωρών αυτών.
Με άλλα λόγια, άμα ο διαιτητής είναι πληρωμένος και το ματς στημένο γιατί να παίξει κανείς; Οι επενδυτές και τα «ταλέντα» θα πάνε σε χώρες που το παιχνίδι είναι δίκαιο και οι κανόνες είναι οι ίδιοι για όλους.
Πολλές φορές στην χώρα μας μιλάμε για οικονομική ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας και ο δημόσιος διάλογος περιορίζεται μόνο – η κυρίως – στο ύψος της φορολογίας. Όμως, το πρόβλημα της Ελλάδας δεν περιορίζεται μόνο στην φορολογία. Είναι πολύ πιο βαθύ. Είναι πρόβλημα δομής – πρόβλημα αρχιτεκτονικής. Στην ρίζα του είναι πρόβλημα θεσμών.
Όταν κάποιος επενδύει εκατομμύρια και αφού έχει ήδη ξεκινήσει να ρίχνει τα χρήματα του, ανακαλύπτονται αρχαία ή η περιοχή μπαίνει στη Natura πως να εμπιστευτούν την Ελλάδα και άλλοι επενδυτές; Όταν μέσα σε τρία χρόνια υπάρχουν 22 παρεμβάσεις της κυβέρνησης στην δικαιοσύνη (σύμφωνα με ερώτηση βουλευτών) τότε τι σήμα εκπέμπεται προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις; Όταν κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση αλλάζει και ο κρατικός μηχανισμός που είναι η απαραίτητη θεσμική συνέχεια για να λειτουργήσει εύρυθμα το κράτος;
Δυστυχώς, οι θεσμοί θέλουν χρόνο για να οικοδομηθούν σωστά. Και ακόμα περισσότερο για να γίνουν κτήμα στην συνείδηση των πολιτών. Οι σταθεροί και άρτιοι θεσμοί δεν θα θέσουν μόνο την βάση για δίκαιους κανόνες, αλλά θα μπορούν να εκπαιδεύσουν και να διαπαιδαγωγήσουν τους πολίτες ώστε να συμπεριφέρονται και να εκπληρώνουν τα καθήκοντα τους με τον σωστό τρόπο. Οι Έλληνες δεν είναι διεφθαρμένοι όπως είπε κάποτε ένας πρώην πρωθυπουργός. Απλά οι σαθροί θεσμοί μας οδήγησαν να εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας με λάθος τρόπους. Για αυτό και οι Έλληνες που μετανάστευσαν σε χώρες με γερούς και σταθερούς θεσμούς, όπως η Αμερική ή η Αυστραλία, πέτυχαν κοινωνική και οικονομική καταξίωση καθαρά και έντιμα.
Συμπέρασμα: αν δεν οικοδομήσουμε σωστούς και σταθερούς θεσμούς δεν θα γίνουμε ποτέ σοβαρή και συγκροτημένη Δυτική χώρα. Παραφράζοντας τον Αριστοτέλη στα Πολιτικά, τα κράτη τα κυβερνούν οι θεσμοί και όχι οι άνθρωποι.
