Αναπτυξιακό πακέτο για επενδύσεις, προσλήψεις, νέες επιχειρήσεις

Με ένα «πολυθεματικό» αναπτυξιακό πακέτο η κυβέρνηση θέλει να προσελκύσει επενδύσεις, να στηρίξει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να δημιουργήσει 500.000 θέσεις εργασίας μέχρι το 2021. Προβλέπονται δάνεια από το Ταμείο Συμμετοχών ύψους 5.000 έως 20.000 ευρώ για την ανάπτυξη μικρών επιχειρήσεων, επιτάχυνση της διαδικασίας δανειοδότησης μέσω του Ταμείου Εγγυήσεων, αλλά και σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με στόχο την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων. Τα επενδυτικά αυτά σχέδια -ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ- θα αφορούν μεταξύ άλλων μικρά και μεσαία έργα βιώσιμης ανάπτυξης και υποδομών.

Η υλοποίηση ενός διευρυμένου πακέτου δράσεων που θα οδηγήσουν τη χώρα σε μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία αποτελεί «στοίχημα» του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα δώσει στην κυβέρνηση την ευκαιρία να αφήσει το δικό της «αποτύπωμα» σε μια ευρεία γκάμα θεμάτων που σχετίζονται με τη μακρόπνοη αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας. Οι βασικοί άξονες της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής του υπουργείου Οικονομίας ξεδιπλώνονται σε ένα κείμενο 190 σελίδων.

Στοχευμένες δράσεις ανά περιοχή και κλάδο
Οι δράσεις θα ξεδιπλωθούν σε δύο τομείς. Σε επίπεδο περιφέρειας για να αρθούν οι ανισότητες (σε εισόδημα, απασχόληση κ.ά.). Οι δράσεις θα λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σε τοπικό επίπεδο. Για παράδειγμα, στη Θεσσαλία θα μπορούσε να αναπτυχθεί ο αγροτουρισμός, στη Μακεδονία η ενέργεια και στα νησιά ο ιαματικός και ο ιατρικός τουρισμός κ.ά.

Σε επίπεδο κλάδων, με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας για εξειδικευμένο προσωπικό και την ανάπτυξη καινοτόμων τομέων, ενδεικτικά αναφέρονται δράσεις που σχετίζονται με τα logistics, την πληροφορική, τη ναυτιλία, τον πολιτισμό, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τις κλινικές μελέτες κ.ά. Κεντρική επιδίωξη να αντιμετωπιστεί η φυγή νέων επιστημόνων στο εξωτερικό και να στηριχτεί η δημιουργία συστάδων επιχειρήσεων (clusters) προκειμένου να μπορέσουν να ανοιχτούν στις διεθνείς αγορές. Για τις επιχειρήσεις προβλέπεται η παροχή ειδικών επενδυτικών δανείων μέσα από δύο διαδικασίες. Είτε με τη μορφή δανείων με συμμετοχή στα κέρδη (profit participating loans) είτε με τη μορφή μετατρέψιμων ομολογιακών δανείων για την ανάπτυξη προϊόντων ή υπηρεσιών.

Κεντρικός «πυλώνας» στην αναπτυξιακή στρατηγική είναι η δημιουργία επενδύσεων. Στο πλαίσιο αυτό πέρα από την ενίσχυση «παραδοσιακών» κλάδων με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον τουρισμό, θα επιχειρηθεί στήριξη υποκλάδων υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως ο ιατρικός τουρισμός. Επίσης στη φαρμακοβιομηχανία υφίσταται μεγάλη δυνατότητα ανάπτυξης των γενοσήμων. Στους αναδυόμενους τομείς είναι η βιοτεχνολογία, καθώς στόχος είναι να ενισχυθεί ένα υψηλά εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό.

Στον ευρύτερο σχεδιασμό εντάσσεται η δημιουργία αναπτυξιακής τράπεζας που θα βοηθήσει στην εξωστρέφεια, αλλά και η καλύτερη αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων (όπως το πακέτο Γιούνκερ). Ο τραπεζικός τομέας ενισχύεται μέσω επίλυσης των προβλημάτων που σχετίζονται με τα «κόκκινα» δάνεια. Σημαντική συμβολή θα έχει επίσης η δημιουργία φιλικού περιβάλλοντος μη τραπεζικής χρηματοδότησης (peer to peer financing, equity κ.λπ.), στη βάση της κοινωνικής οικονομίας.

Σε δύο μέτωπα η μάχη κατά της ανεργίας
Στη «μητέρα των μαχών», δηλαδή στην ενίσχυση της απασχόλησης, στόχος είναι η ανεργία να μειωθεί κατά 500.000 άτομα (δηλαδή κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες) μέχρι το 2021. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από δύο συγκοινωνούντα δοχεία: την αύξηση των επενδύσεων και την ταυτόχρονη εφαρμογή ενός Προγράμματος Εγγυημένης Απασχόλησης (ΠΕΑ). Εδώ εντάσσεται και η συζήτηση για τη χορήγηση δανείου από την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο πλαίσιο εισαγωγής εναλλακτικών χρηματοδοτικών μέσων παροχής ρευστότητας για πρόσθετες κρατικές δαπάνες.

Οι νέες θέσεις απασχόλησης δεν θα είναι μόνιμες και δεν θα αφορούν μόνο τον δημόσιο τομέα, καθώς στόχος είναι να περιλάβουν επίσης τον ιδιωτικό και κοινωνικό τομέα (κοινωνική οικονομία, κοινωφελής εργασία κ.ά.). Σταδιακά με τη βελτίωση των οικονομικών δεικτών η δημιουργία υψηλότερων αμειβόμενων θέσεων εργασίας θα μειώσει αναλογικά τους στόχους παροχής απασχόλησης του προγράμματος.

Η πρεμιέρα του προγράμματος θα γίνει μέσα στη χρονιά και στόχος είναι να έχει «ξεδιπλωθεί» πριν από το 2021. Σύμφωνα με μελέτη, η απασχόληση 200.000 ανέργων με τον τρέχοντα κατώτερο μισθό των 586 ευρώ θα φέρει συνολικές πληρωμές 3 δισεκατομμυρίων (επιδόματα, εισφορές, άμεσοι και έμμεσοι φόροι, ενδιάμεση κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών). Παράλληλα • μέσα από έναν ανατροφοδοτικό μηχανισμό – οι 200.000 «άμεσες» θέσεις θα συμβάλουν ώστε να δημιουργηθούν και 62.500 «έμμεσες» θέσεις εργασίας.

Το κεφάλαιο των μεταρρυθμίσεων
Για να γίνει πράξη αυτός ο προγραμματισμός απαιτείται η βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος, μέσω του περιορισμού της γραφειοκρατίας, της αποτελεσματικής διαφάνειας, της ολοκλήρωσης του κτηματολογίου, της επιτάχυνσης απόδοσης δικαιοσύνης και ανάλογων παρεμβάσεων. Με δύο νόμους που πρόσφατα ψηφίστηκαν υπήρξε απλοποίηση της αδειοδότησης και άνοιξε ο δρόμος για τη σύσταση επιχειρήσεων μίας στάσης.

Στο «κεφάλαιο» μεταρρυθμίσεις εντάσσεται ο σχεδιασμός για τη δημόσια διοίκηση, με εισαγωγή ενός ουσιαστικού συστήματος κινητικότητας, αξιολόγησης ατόμων και οργανικών μονάδων και με την εφαρμογή ενός συστήματος αντικειμενικής εξέλιξης βάσει προσόντων και επιτευγμάτων. Παράλληλα, προβλέπονται προσεκτική περαιτέρω απελευθέρωση των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών και συνεχής έλεγχος για την αποφυγή δημιουργίας ολιγοπωλιακών καταστάσεων.

Κομβική θεωρείται και η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (από ακίνητα μέχρι φυσικούς και ορυκτούς πόρους). Οπως τονίζεται, κατά περίπτωση μπορεί να εξετάζεται η χρήση των ιδιωτικοποιήσεων, των μακροχρόνιων μισθώσεων, της ένταξης δημόσιας περιουσίας στο θεσμικό πλαίσιο που αφορά τις «Στρατηγικές Επενδύσεις» εθνικής σημασίας κ.λπ.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομίας, τρεις είναι οι κεντρικοί πυλώνες για το νέο αναπτυξιακό πρότυπο:

• Προσανατολισμός σε ένα παραγωγικό μοντέλο προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας και έντασης γνώσης.

• Ενδυνάμωση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων. Θα υπάρξει ανάληψη δράσεων της δημόσιας διοίκησης μέσα και από την ενίσχυση υφιστάμενων υπηρεσιών και δομών (Enterprise Greece, εμπορικοί ακόλουθοι πρεσβειών κ.ά.), αλλά και από την άμεση προώθηση διακρατικών οικονομικών συνεργασιών.

• Ενίσχυση των συνεργασιών των επιχειρήσεων με δημιουργία εσωτερικών αλυσίδων αξίας και συστάδων επιχειρήσεων (clusters). Στόχος είναι «να μετατραπεί σε πλεονέκτημα το πολύ μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων και να δημιουργηθεί μία κρίσιμη μάζα που θα επιτρέψει την είσοδό τους στις διεθνείς αγορές και θα βελτιώσει συνολικά τη θέση της ελληνικής οικονομίας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας».

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ

Το σχέδιο θα εμπλουτιστεί και θα πάρει την τελική μορφή του μέχρι τον Ιούνιο. Σε αυτήν τη φάση συζητείται στην Επιστημονική Επιτροπή του Αναπτυξιακού Συμβουλίου. Θα ακολουθήσουν εκτεταμένες συζητήσεις με περιφερειάρχες, δημάρχους, εκπροσώπους των επιμελητηρίων και κοινωνικούς εταίρους.

Δ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Είναι ο μόνος τρόπος να καλυφθεί το παραγωγικό κενό

«Η ελληνική οικονομία χρειάζεται ένα νέο, τεχνολογικά αναβαθμισμένο και εξωστρεφές αναπτυξιακό πρότυπο που να αναδεικνύει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του εγχώριου παραγωγικού ιστού και του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, να προσελκύει ξένες άμεσες επενδύσεις και να δημιουργεί εσωτερικές αλυσίδες αξίας και συστάδες επιχειρήσεων ικανών να ανταγωνιστούν με επιτυχία στον διεθνή στίβο. Είναι ο μόνος τρόπος να καλυφθεί το παραγωγικό κενό που σήμερα χαρακτηρίζει την οικονομία και να δημιουργηθούν συγχρόνως νέες θέσεις εργασίας, ώστε να απορροφηθεί η πρωτοφανής ανεργία που πλήττει τη χώρα.

Εστιάζουμε στην προσέλκυση επενδύσεων σε δυναμικές και καινοτόμες επιχειρήσεις, ώστε να διευρύνουν τις δραστηριότητές τους και να αποκτήσουν μεγαλύτερη εξωστρέφεια (ενίσχυση εξαγωγών), με στόχο την αύξηση της προστιθέμενης αξίας και τη δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας, βάζοντας φρένο στην τάση φυγής των νέων επιστημόνων στο εξωτερικό.

Η επίτευξη απλώς θετικών ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ δεν αποτελεί ικανοποιητικό δείγμα σταθεροποίησης. Για να υπάρξει πραγματική οικονομική και κοινωνική σταθεροποίηση πρέπει να επιτευχθούν ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης, οι οποίοι, μετά την αφαίρεση των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας, να επιτρέπουν την έστω και μέτρια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ σε κατά κεφαλήν όρους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι εφικτό να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος σε μεσοχρόνιο επίπεδο.

Αποφασιστική συμβολή στην επενδυτική δυναμική και ανάπτυξη με όρους αύξησης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, μείωσης της φτώχειας και των εισοδηματικών ανισοτήτων και σταθεροποίησης του πληθυσμού της χώρας (αναστροφή εκροής των υψηλής κατάρτισης εργαζομένων) θα έχει αφενός η άμεση ρύθμιση του χρέους και αφετέρου η δραστική μείωση της ανεργίας μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων.

Το νέο μοντέλο αναπτυξιακής πολιτικής θέτει συγκεκριμένους απτούς στόχους για την οικονομία και την κοινωνία, διασφαλίζοντας τη διαφάνεια στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των πολιτικών που είναι ικανές να αξιοποιήσουν συνδυαστικά και στο έπακρο δημόσιες παρεμβάσεις, ιδιωτικές πρωτοβουλίες και κοινωνικά εγχειρήματα, ώστε να αξιοποιούνται όλοι οι διαθέσιμοι πόροι και οι χρηματοδοτικές δυνατότητες της οικονομίας».

ΕΘΝΟΣ/ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ