Χωρίς νωπό γάλα το ελληνικό γιαούρτι

Την «κερκόπορτα» για αθρόες εισαγωγές φθηνών προϊόντων γάλακτος ανοίγει κοινή απόφαση των αναπληρωτών υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης, που φέρνει τα πάνω κάτω στον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών και αποσυνδέει το νωπό γάλα από την παρασκευή ελληνικού γιαουρτιού, υιοθετώντας την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ.

Την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου με την απαλοιφή του όρου «νωπό γάλα» για την παρασκευή του ελληνικού γιαουρτιού είχε αποκαλύψει από τον περασμένο Απρίλιο το «Εθνος» με τη δημοσίευση του προσχεδίου υπουργικής απόφασης που είχε υποβληθεί προς έγκριση στην Κομισιόν. Παρά τις σθεναρές αντιδράσεις των φορέων του κλάδου, η νέα «συνταγή» για τον τρόπο παρασκευής γιαουρτιού, που δημοσιεύθηκε χωρίς αλλαγές στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, επιτρέπει τη χρήση οποιασδήποτε μορφής γάλακτος.

Εκπρόσωποι φορέων του κλάδου εκφράζουν φόβους ότι το νέο άρθρο του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη στον κλάδο, καθώς αφήνει περιθώριο στον καθένα να προωθεί ελληνικό γιαούρτι στην αγορά που δεν περιέχει ελληνικό αγελαδινό γάλα και υπογραμμίζουν ότι οι αλλαγές αυτές, που βασίζονται στη γνωστή εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, ανοίγουν την «κερκόπορτα» για εισαγωγές όχι μόνο φθηνού νωπού γάλακτος αλλά και φθηνών πρώτων υλών για την παρασκευή γαλακτοκομικών προϊόντων. Σύμφωνα με το νέο άρθρο, απαλείφεται η προϋπόθεση του νωπού γάλακτος για την παραγωγή γιαουρτιού και δίνεται η δυνατότητα για χρήση φθηνών εισαγόμενων συμπυκνωμάτων γάλακτος.

Ο Κώδικας Τροφίμων
Σύμφωνα με τον μέχρι χθες ισχύοντα ελληνικό Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, «γιαούρτι πλήρες ή κατά περίπτωση ημιαποβουτυρωμένο χαρακτηρίζεται το προϊόν το οποίο προκύπτει μετά από πήξη αποκλειστικά και μόνο νωπού γάλακτος, της αντίστοιχης προς την ονομασία φύσης και προέλευσης, με την επίδραση καλλιέργειας ζύμης που προκαλεί ειδική γι’ αυτό ζύμωση».

Ωστόσο, το νέο άρθρο 82 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών που εκδόθηκε σε ΦΕΚ αλλάζει άρδην τα δεδομένα στην παρασκευή γιαουρτιού, καθώς προβλέπει πλέον ότι: «Γιαούρτι χαρακτηρίζεται το γαλακτοκομικό προϊόν το οποίο παράγεται από τη ζύμωση και πήξη του γάλακτος».
Χωρίς νωπό γάλα το ελληνικό γιαούρτι

Μιλώντας στο «Εθνος» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Κτηνοτρόφων, Παναγιώτης Πεβερέτος, τονίζει ότι «η απόφαση αυτή ανοίγει διάπλατα τις πόρτες για τη χρησιμοποίηση οποιασδήποτε μορφής γάλακτος στο ελληνικό γιαούρτι, συνεπώς και συμπυκνωμένου».

Ο πρόεδρος της Ενωσης Κτηνοτρόφων Φυλής Χολστάιν Ελλάδας, Θανάσης Βασιλέκας, από την πλευρά του επισημαίνει ότι «οι αλλαγές στον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, που αποσυνδέουν το νωπό γάλα από την παρασκευή του γιαουρτιού, έρχονται λίγες ημέρες μετά την απόφαση για αλλαγή στην εθνική νομοθεσία σχετικά με την επαναφορά της υποχρεωτικής αναγραφής προέλευσης στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η κυβέρνηση οφείλει να αυστηροποιήσει του ελέγχους ώστε το ελληνικό να είναι πράγματι ελληνικό και όλα να αφεθούν στην κρίση του καταναλωτή, που θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει».

Οι φορείς
Οπως άλλωστε έχουν καταγγείλει και στο πρόσφατο παρελθόν οι δύο εκπρόσωποι φορέων του κλάδου της ελληνικής κτηνοτροφίας, ο Κώδικας Τροφίμων και Ποτών που ίσχυε μέχρι σήμερα ήταν κοινό μυστικό ότι παραβιάζεται και πως δεν χρησιμοποιείται μόνο νωπό γάλα για την παρασκευή του γιαουρτιού, αλλά κανένα από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα της Πολιτείας δεν προχώρησε ποτέ σε ελέγχους.

Συγκεκριμένα στην απόφαση αναφέρονται τα εξής:

«Αρθρο 82 Γιαούρτι

• «Γιαούρτι» χαρακτηρίζεται το γαλακτοκομικό προϊόν το οποίο παράγεται από τη ζύμωση και πήξη του γάλακτος, με τη χρήση υποχρεωτικά καλλιεργειών – εκκινητών, ώστε το τελικό ζυμωμένο προϊόν να περιέχει τουλάχιστον 107cfu/g προϊόντος μέχρι την ημερομηνία ανάλωσής του.

• Ως πρώτη ύλη του γιαουρτιού χρησιμοποιείται το γάλα όπως αυτό ορίζεται στον Κανονισμό (ΕΚ) 1308/2013 (Παράρτημα VII, Μέρος III, παράγραφος 1).

• Δεν επιτρέπεται η χρήση ολικά αφυδατωμένου γάλακτος ή παραγώγων του γάλακτος σε μορφή σκόνης με εξαίρεση την περίπτωση της παρ. 5, σημ. β.

• Η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη στο γιαούρτι από αγελαδινό ή γίδινο γάλα πρέπει να είναι τουλάχιστον 3,2% και από πρόβειο γάλα τουλάχιστον 5,5%. Σε περίπτωση χρήσης μειγμάτων γάλακτος η ελάχιστη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη υπολογίζεται από την αναλογία των ειδών του γάλακτος.

• Κατά την παρασκευή του γιαουρτιού, πέραν της πρώτης ύλης, επιτρέπεται μόνο:

α) η προσθήκη κρέμας γάλακτος για τη ρύθμιση της περιεκτικότητας σε λιπαρές ουσίες,

β) η προσθήκη πρωτεϊνών γάλακτος για τεχνολογικούς λόγους ρύθμισης του Στερεού Υπολείμματος Ανευ Λίπους (ΣΥΑΛ), του ίδιου είδους ζώου, υπό την προϋπόθεση ότι η αύξηση του ΣΥΑΛ στο γιαούρτι δεν θα ξεπερνά το ΣΥΑΛ του γάλακτος που χρησιμοποιήθηκε, όπως ορίζεται στο άρθρο 80, παρ. 3 του ΚΤΠ, κατά 4 μονάδες.

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
«Τυφλό» το σύστημα ελέγχου

Ανεξέλεγκτες θεωρούνται σήμερα οι εισαγωγές προϊόντων γάλακτος στη χώρα, καθώς το σύστημα μέσω του οποίου ελέγχονται οι εισκομίσεις γάλακτος στις γαλακτοβιομηχανίες και τις μεταποιητικές τυροκομικές μονάδες είναι κατ’ ουσίαν «τυφλό», αφού δεν είναι συνδεδεμένο με τα τελωνεία της χώρας.

Αυτό στην πράξη σημαίνει πως τα στοιχεία που δίνουν βιομηχανίες και μονάδες μεταποίησης στον Ελληνικό Οργανισμό Γάλακτος δεν ανταποκρίνονται κατ’ ανάγκην στην πραγματικότητα. Και αυτό γιατί δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν από τα τελωνεία της χώρας.

Εξάλλου, τα επίσημα στατιστικά μεγέθη του ισοζυγίου γάλακτος δημιουργούν ερωτηματικά ως προς τις πραγματικές ποσότητες ξένου γάλακτος που εισάγεται στη χώρα.

Ενώ από το 2011 μέχρι σήμερα ?σύμφωνα με εκπροσώπους φορέων του κλάδου της ελληνικής αγελαδοτροφίας• ο αριθμός των αγελάδων στη χώρα (ζωικό κεφάλαιο) έχει μειωθεί από 116.000 σε 80.000 περίπου, η παραγωγή γάλακτος κατά περίεργο τρόπο δεν εμφανίζει ανάλογη μείωση. Από 638.000 τόνους το 2011 εμφανίζεται να έχει μειωθεί στους 602.000 τόνους το 2015.

Στοιχεία
Σύμφωνα πάντως με στοιχεία που προέρχονται από τον ΕΛΟΓΑΚ, τα τελευταία δύο χρόνια καταγράφεται αύξηση στις εισαγωγές διαφόρων τύπων γάλακτος, μεταξύ των οποίων και το νωπό αγελαδινό γάλα. Το 2014, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΛΟΓΑΚ, η χώρα εισήγαγε 31.117 τόνους φρέσκου γάλακτος, το 2015 οι ποσότητες αυξήθηκαν και ανήλθαν σε 35.724 τόνους, ενώ οι συνολικές ποσότητες διαφόρων τύπων γάλακτος που εισήχθησαν το 2015 έφτασαν τους 113.000 τόνους.

Παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι το 2016 οι εισαγωγές θα εκτοξευθούν στα ύψη, καθώς η άρση των κοινοτικών ποσοστώσεων στην παραγωγή γάλακτος πριν από έναν χρόνο οδήγησε σε υπερβολική αύξηση της παραγωγής γάλακτος από χώρες όπως η Ολλανδία, η Γερμανία, η Γαλλία, αλλά η επιβολή του εμπάργκο στη Ρωσία μπλόκαρε τις εξαγωγές και έτσι επιβάλλονται λύσεις για να διοχετευθούν σε άλλες αγορές τα «βουνά» γάλακτος που… υψώνονται στην Ευρώπη.

Εκφράζουν δε φόβους ότι το γεγονός της απαλοιφής του όρου νωπό από την παρασκευή του γιαουρτιού συνεπάγεται μεγαλύτερη απομείωση του κτηνοτροφικού κλάδου, εκτιμώντας ότι το 2016 η παραγωγή αγελαδινού γάλακτος με βάση τα ισχύοντα δεδομένα θα υποστεί πρωτοφανή καθίζηση και μπορεί να σπάσει ακόμη και το «φράγμα» των 500.000 τόνων.

Κώστας Νάνος
ethnos.gr