Δείκτης μάζας σώματος και εικόνα σώματος

Πάρης Παπαχρήστος, Διατροφολόγος στην Αθήνα, MSc 

Ορίζοντας τις έννοιες:

Οδείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ)υπολογίζεται, διαιρώνταςτο βάρος ενός ατόμου σε χιλιόγραμμα (κιλά) με το ύψος του σε τετραγωνικά μέτρα. Από την άλλη, η εικόνα του σώματος αναφέρεται στη γνωστική και συναισθηματική αξιολόγηση των ανθρώπων για το μέγεθος και το σχήμα του σώματός τους και τον βαθμό στον οποίο δίνουν σημασία στην εξωτερική τους εμφάνιση.Με πιο απλά λόγια, η εικόνα σώματος δείχνει πως αντιλαμβάνεσαι το σώμα σου και πως αισθάνεσαι γι’ αυτό. Οι δύο αυτές έννοιες σχετίζονται άμεσα. Πώς; Θα το καταλάβεις στη συνέχεια. Για την ώρα ας δούμε μαζί, σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται οι ενήλικες, με βάση τον ΔΜΣ.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας  εάν ο ΔΜΣ είναι:

• <18,5kg/m²,θεωρείσαι λιποβαρής και το σωματικό σου βάρος είναι πιο χαμηλό από το φυσιολογικό
• 18,5- 24,9kg/m², το βάρος σου θεωρείται φυσιολογικό για το ύψος σου
• 25-29,9kg/m², ανήκεις στην κατηγορία των υπέρβαρων.
• ≥30kg/m²,κατατάσσεσαι στην κατηγορία των παχύσαρκων, ενώ όσο μεγαλύτερο είναι το νούμερο τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος\ για την υγεία σου.

Εάν αναρωτιέσαι σε ποια κατηγορία ανήκεις υπολόγισε τον δικό σου ΔΜΣ.

Πως σχετίζεται με την εικόνα σώματος;

QuoteΈρευνες έχουν δείξει πως ένας υψηλότερος ΔΜΣ συνδέεται με μεγαλύτερη δυσαρέσκεια για την εικόνα σώματος συγκριτικά με έναν φυσιολογικό ή χαμηλό ΔΜΣ.

Με άλλα λόγια, είναι πιθανότερο να αισθάνεσαι άσχημα για το σώμα σου εάν είσαι υπέρβαρος ή παχύσαρκος. Λιγότερο ικανοποιημένοι βέβαια φαίνεται να είναι και οι λιποβαρείς άνθρωποι. Αυτό σημαίνει πως αν έχεις έναν φυσιολογικό ΔΜΣ θα νιώθεις καλά με το σώμα σου; Δεν είναι απαραίτητο! Άλλη μια έρευνα που διεξήχθη το 2019,έδειξε ότι ενώ το 56% του συνολικού δείγματος είχε ΔΜΣ φυσιολογικού εύρους, το 80,9% του συνολικού δείγματος δεν ήταν ικανοποιημένο με την εικόνα του σώματός του.

Έθνη, πρότυπα ομορφιάς και αυτοεκτίμηση

Παρόλο που διαπίστωσες πως ο ΔΜΣ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην εικόνα που έχεις για το σώμα σου, δε πρέπει να ξεχνάς πως συνδέεται άμεσα με  τη χώρα που βρίσκεσαι, τα πρότυπα ομορφιάς, το επίπεδο αυτοεκτίμησης και άλλους παράγοντες. Φαντάζομαι, καταλαβαίνεις πως η αρνητική συσχέτιση του ΔΜΣ  με την εικόνα του σώματός σου είναι ισχυρότερη αν έχεις χαμηλή αυτοεκτίμηση. Όσον αφορά στα διαφορετικά πρότυπα ομορφιάς, που έχει κάθε χώρα, θα σε βοηθήσω με ένα παράδειγμα: Εάνήσουν μια γυναίκα που γεννήθηκε στην Κίνα και είχες ένα χαμηλό ΔΜΣ, πιθανότατα θα ήσουν πολύ ικανοποιημένη με το σώμα σου, αν όμως είχες γεννηθεί στην Ιαπωνία με το ίδιο βάρος και ύψος,μάλλον θα συνέβαινε, ακριβώς, το αντίθετο.Τώρα, βέβαια, ίσωςαναρωτιέσαι γιατί στο παράδειγμα μου αναφέρω το φύλο. Αν ήσουν άνδρας, δηλαδή, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά; Η απάντηση είναι ναι!

Οι διαφορές των δύο φύλων

Αρχικά, έχει παρατηρηθεί πως οι γυναίκεςυπό-ή υπερεκτιμούν πιο συχνά το βάρος τους, σε σχέση με τους άντρες, κατατάσσοντας τον εαυτό τους σε λανθασμένη κατηγορία  ΔΜΣ. Επίσης, η δυσαρέσκεια των γυναικών για το σώμα τους είναι πιο συχνή, ανεξάρτητα από την κατηγορία ΔΜΣ, που ανήκουν, σε σύγκριση με τους άνδρες.Η συγκεκριμένη δυσαρέσκεια αφορά συνήθως ένα σώμα με επιπλέον κιλά από αυτά που επιθυμούν. Οπότε, αν είσαι γυναίκα το πιθανότερο είναι να στοχεύεις στο αδυνάτισμα, σε αντίθεση με τους άντρες, που, αρκετά συχνά, επιζητούν και την πρόσληψη κιλών.

Συνοψίζοντας

Χωρίς αμφιβολία, ο ΔΜΣ συνδέεται άρρηκτα με την εικόνα που έχεις για το σώμα σου. Αν δε βρίσκεται μέσα στο φυσιολογικό εύρος,έχεις περισσότερες πιθανότητες να μην είσαι συμφιλιωμένος μαζί της, ενώ ακόμα και αν έχεις φυσιολογικό σωματικό βάρος οι πιθανότητες δυσαρέσκειας δεν είναι μηδενικές, ειδικά αν είσαι γυναίκα. Το σημαντικό είναι να έχεις μία υγιή αντίληψη για το βάρος και το σώμα σου και αν αποφασίσεις να το αλλάξεις προς το καλύτερο, να μην είναι επειδή το μισείς αλλά επειδή το αγαπάς.

Βιβλιογραφία

Cash TF, Pruzinsky T. (2004) Body Image: A Handbook of Theory, Research, and Clinical Practice. New York: Guilford Press.

Euro.who.int. n.d. Body mass index – BMI. [online] Available at: <https://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi

Watkins, J., Christie, C. and Chally, P., 2008. Relationship Between Body Image and Body Mass Index in College Men. Journal of American College Health, 57(1), pp.95-100.

Kantanista, A., Król-Zielińska, M., Borowiec, J. and Osiński, W., 2017. Is Underweight Associated with more Positive Body Image? Results of a Cross-Sectional Study in Adolescent Girls and Boys. The Spanish Journal of Psychology, 20.

Radwan, H., Hasan, H., Ismat, H., Hakim, H., Khalid, H., Al-Fityani, L., Mohammed, R. and Ayman, A., 2019. Body Mass Index Perception, Body Image Dissatisfaction and Their Relations with Weight-Related Behaviors among University Students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(9), p.1541.

YATES, A., EDMAN, J. and ARUGUETE, M., 2004. Ethnic differences in BMI and body/self-dissatisfaction among Whites, Asian subgroups, Pacific Islanders, and African-Americans. Journal of Adolescent Health, 34(4), pp.300-307.

Chang, V. and Christakis, N., 2001. Extent and determinants of discrepancy between self-evaluations of weight status and clinical standards. Journal of General Internal Medicine, 16(8), pp.538-543.

Ahadzadeh, A., Rafik-Galea, S., Alavi, M. and Amini, M., 2018. Relationship between body mass index, body image, and fear of negative evaluation: Moderating role of self-esteem. Health Psychology Open, 5(1), p.205510291877425.

ίσως θα μπορούσε να συνδεθεί με το προηγούμενο άρθρο που έστειλα για τα προβλήματα ενός λιποβαρούς [KG1]