Ομάδα μελέτης P9 Arch Studio:
Ιωάννης Παναγιώτου, Αρχιτέκτων Μηχανικός,
Έλενα Κανάκη, Αρχιτέκτων Μηχανικός,
Αναστάσιος Μπαλατσούκας, Αρχιτέκτων Μηχανικός,
Εύα Γκαντούνα, Πολεοδόμος – Χωροτάκτης Μηχανικός,
Γεώργιος Μπρισιμης, Συγκοινωνιολόγος – Πολιτικός Μηχανικός
Ομάδα Συνεργατών:
Πάρις Ζιώγας, Πολιτικός Μηχανικός
Δημήτρης Τσαντίλας, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Ιωάννης Κοντός, Μηχανικός Υδραυλικών Έργων
Κέλλυ Παπαϊωάννου, Αρχιτέκτων Μηχανικός – Αρχιτέκτων Τοπίου
Η πρόταση αναμετράται με τρεις βασικούς άξονες: Τη βελτίωση του μικροκλίματος της περιοχής, την ένταξη στο πολιτισμικό και ιστορικό περιβάλλον της, και τέλος την αναβάθμιση του αστικού κοινόχρηστου χώρου του σταθμού σε ένα δημόσιο χώρο με υπερτοπική σημασία για το κέντρο της Αθήνας. Η ροϊκότητα αποτέλεσε κυρίαρχο στοιχείο στην ανάπτυξη της κεντρικής ιδέας και της συνθετικής πρότασης. Αφετηρία έμπνευσης αποτέλεσε η αδιάκοπη ροή – εναλλαγή προσφύγων και μεταναστών διαφόρων εθνοτήτων, στην περιοχή της Κυψέλης τα τελευταία εκατό χρόνια. Αυτή η πολιτισμική και κοινωνική ώσμωση με τις συνεχόμενες ανθρώπινες ροές, καθορίζει τις βασικές συνθετικές αποφάσεις της πρότασης.
Οι βασικές συνθετικές αποφάσεις της πρότασης συνοψίζονται στη διαμόρφωση των δύο επιπέδων της πλατείας «το πράσινο» και «το αστικό» που «διαχέονται – ρέουν» το ένα στο άλλο και λειτουργούν συμπληρωματικά μεταξύ τους.
Στο σχεδιασμό κυριαρχεί η ανάπτυξη καθαρών γεωμετρικών σχημάτων και παραλλαγές αυτών. Αυτές οι σαφείς γεωμετρικά περιοχές οριοθετούν στοιχεία νερού, καθιστικά, ανοιχτούς χώρους και χώρους πρασίνου, εκδηλώσεων κ.α.. Μια καμπύλη ζώνη αποτελεί το απαραίτητο συνδετικό στοιχείο, αφού φέρει κινήσεις και στάσεις και εξασφαλίζει την προσβασιμότητα. Βρίσκεται έτσι στην καρδιά της σύνθεσης και οργανώνει τα επί μέρους στοιχεία.
Αναλυτικά
Κύριο στοιχείο της πρότασης είναι η δημιουργία μιας πράσινης-βιοκλιματικής ζώνης. Αυτή ξεκινά από την προτεινόμενη αναδιαμόρφωση της Φωκίωνος Νέγρη και διαχέεται στην πλατεία Κανάρη. Ένα «δάσος από ροζ μανόλιες» και άλλα φυλλοβόλα είδη δέντρων επιδιώκει να αναζωογονήσει την ευρύτερη περιοχή ενισχύοντας τις πράσινες περιοχές και τις δενδροφυτεύσεις του κοινόχρηστου χώρου.
Στην «πράσινη» αυτή διαδρομή, γραμμικές ζώνες νερού, αποτελούν ίχνη προγενέστερης χάραξης του ρέματος Λεβίδη, που αναβιώνει ως ένας σύγχρονος «φυσικός τόπος» και κορυφώνονται σε ένα κυκλικό στοιχείο νερού. Εκεί χωροθετείται, σε μνημειακή θέση, το άγαλμα του Κ. Κανάρη σηματοδοτώντας την επιστροφή του ήρωα της επανάστασης στο υγρό στοιχείο.
Ταυτόχρονα με την πρόθεση ανάπτυξης της «παρθένας» – πράσινης ζώνης αναπτύσσεται ένα καθαρό τμήμα πλατείας με αστικά χαρακτηριστικά που βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο. Διακρίνεται από το χαρακτηριστικό τετράγωνο σχήμα του και οροθετείται από καθαρούς γεωμετρικά, συμπαγείς χώρους πρασίνου. Μία μεταλλική πέργκολα ενισχύει αλλά και παραβιάζει την καθαρή γεωμετρία του. Τα δύο αυτά τμήματα ενοποιούνται από τη ροϊκή ζώνη προσβάσεων, με αναβαθμούς και ράμπες κίνησης ΑΜΕΑ. Ένα καμπυλοειδές αμφιθέατρο, εντός της ζώνης, με άνετα ξύλινα καθιστικά, σηματοδοτεί το πέρας της πράσινης διαδρομής και αποτελεί το σημαντικό σημείο ανάπαυσης της πλατείας.
Επιπρόσθετα με το κυρίαρχο στοιχείο των ανθρώπινων ροών, που αναπτύχθηκαν διαχρονικά στην Κυψέλη και καθορίζουν την βασική ιδέα της πρότασης, οι χαράξεις των δαπέδων και το πλέξιμο των μοτίβων συμβολίζουν επίσης το στοιχείο της πολυπολιτισμικότητας της περιοχής. Η ανάπτυξη αυτών των μοτίβων στο αστικό κομμάτι της πλατείας αλλά και σε χαρακτηριστικούς της άξονες, επαναφέρει στη συλλογική μνήμη της περιοχής το πλέξιμο των γλωσσών, των εθίμων και των χρωμάτων των κατοίκων της Κυψέλης. Η επιλογή των αποχρώσεων του ροζ στα δάπεδα και τις δενδροφυτεύσεις αποπνέει έναν ρομαντικό και νοσταλγικό χαρακτήρα.
Για τη μορφολογία του αστικού εξοπλισμού προτείνονται κόκκινες μεταλλικές κατασκευές, με βασικό γεωμετρικό στοιχείο αυτό της καμάρας. Η πρόταση δανείζεται και μεταγράφει αυτό το στοιχείο από μορφολογικά στοιχεία αξιόλογων κτισμάτων της περιοχής. Αξιοποιώντας συνθετικά αυτό το λεξιλόγιο, δημιουργείται ένας χώρος παιδικής χαράς, ένα μεταβαλλόμενο σύστημα κινητών μεταλλικών στοιχείων που φέρει πολλαπλές λειτουργίες, όπως αστικός λαβύρινθος, εκθέσεις κ.α., μεταλλικές πέργκολες αλλά και η στέγαση των εξόδων του μετρό. Δημιουργείται έτσι ένα πλέγμα σημαινόντων στοιχείων με σαφή αναφορά στην ιστορικότητα της περιοχής.
Συνοψίζοντας, η πρόταση επιχειρεί τη δημιουργία ενός «πράσινου τόπου» που θα αναζωογονήσει το μικροκλίμα της περιοχής και θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Ενταγμένος στο πολιτισμικό και ιστορικό περιβάλλον της Κυψέλης και εμπνευσμένος από το «context» της περιοχής θα αποτελέσει ένα πράσινο τοπόσημο – σημείο αναφοράς για κατοίκους και επισκέπτες.
Trikala Day Καθημερινή Ηλεκτρονική Εφημερίδα των Τρικάλων
