Ιός mpox: Πώς μεταδίδεται η ευλογιά των πιθήκων – Οι οδηγίες του ΕΟΔΥ και ο εμβολιασμός

Συγκεκριμένα, σε σχετικές δηλώσεις του στην ΕΡΤ, ο Γκίκας Μαγιορκίνης ανέφερε: «Δεν θεωρούμε ότι θα προκληθεί κάτι ανάλογο εκτός Αφρικής, διότι ο τρόπος μετάδοσης αυτός με τον οποίο οδηγείται είναι πολύ συγκεκριμένος, δηλαδή με την άμεση επαφή. Η ασθένεια φέρει ένα στίγμα για αυτούς που κολλάνε και δεν προέρχεται ούτε καν από τους πιθήκους. Ιστορικά δηλαδή μπήκε αυτός ο όρος γιατί ανακαλύφθηκε αρχικά σε πιθήκους που ήταν πειραματικοί στην Κοπεγχάγη πριν από αρκετά χρόνια».

Εν συνεχεία, ο ίδιος τόνισε: «Υπάρχουν δύο κλάδοι. Ο δεύτερος κλάδος, ο οποίος φαίνεται ότι εξαπλώνεται σε μια περιοχή του Κονγκό, φαίνεται ότι είναι η πιο βαριά μορφή της νόσου από αυτή που είχε προκαλέσει την πανδημία – και εξαπλώνεται σε όλο τον πληθυσμό με την άμεση επαφή, δηλαδή δημιουργεί αυτά τα εξανθήματα στο δέρμα. H διαφορά της από την προηγούμενη είναι ότι φαίνεται ότι έχει αρκετά μεγαλύτερη νοσηρότητα και θνητότητα. Έτσι αναφέρεται και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Έχει προκαλέσει σε σχεδόν 15.000 κρούσματα που έχουν καταγραφεί, περίπου 500 θανάτους».

Τα συμπτώματα του ιού της ευλογιάς των πιθήκων

Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων εντοπίστηκε για πρώτη φορά από τους επιστήμονες το 1958, όταν εμφανίστηκαν κρούσματα μιας ασθένειας που έμοιαζε με «ευλογιά» σε πιθήκους. Μέχρι πρόσφατα, τα περισσότερα κρούσματα στον άνθρωπο εμφανίζονταν σε άτομα στην κεντρική και δυτική Αφρική που είχαν στενή επαφή με μολυσμένα ζώα.

Πάντως, το 2022 επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά ότι ο ιός μεταδίδεται μέσω του σεξ και προκάλεσε επιδημίες σε περισσότερες από 70 χώρες σε όλο τον κόσμο που δεν είχαν αναφέρει προηγουμένως τον ιό της ευλογιάς. Ο ιός της ευλογιάς ανήκει στην ίδια οικογένεια ιών με την ευλογιά, αλλά προκαλεί ηπιότερα συμπτώματα όπως πυρετό, ρίγη και πόνους στο σώμα. Τα άτομα με πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανίσουν βλάβες στο πρόσωπο, στα χέρια, στο στήθος και στα γεννητικά όργανα.

Τι συμβαίνει στην Αφρική με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων

Ο αριθμός των κρουσμάτων έχει αυξηθεί δραματικά. Την περασμένη εβδομάδα, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής ανέφεραν ότι ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων έχει πλέον ανιχνευθεί σε τουλάχιστον 13 αφρικανικές χώρες. Σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι, ο οργανισμός δήλωσε ότι τα κρούσματα έχουν αυξηθεί κατά 160% και οι θάνατοι έχουν αυξηθεί κατά 19%. Νωρίτερα φέτος, οι επιστήμονες ανέφεραν την εμφάνιση μιας νέας μορφής σε μια πόλη ορυχείων του Κονγκό που μπορεί να σκοτώσει έως και το 10% των ανθρώπων και μπορεί να εξαπλωθεί πιο εύκολα.

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες επιδημίες του ιού της ευλογιάς των πιθήκων, όπου τα συμπτώματα παρατηρούνταν κυρίως στο στήθος, στα χέρια και στα πόδια, η νέα μορφή προκαλεί ηπιότερα συμπτώματα στα γεννητικά όργανα. Αυτό καθιστά δυσκολότερο να εντοπιστεί, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι μπορεί, επίσης, να νοσήσουν άλλους χωρίς να γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί. Ο ΠΟΥ δήλωσε ότι ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων εντοπίστηκε πρόσφατα για πρώτη φορά σε τέσσερις χώρες της Ανατολικής Αφρικής: Μπουρούντι, Κένυα, Ρουάντα και Ουγκάντα. Όλα αυτά τα κρούσματα συνδέονται με την επιδημία στο Κονγκό.

Ο Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους δήλωσε ότι υπάρχει ανησυχία για την περαιτέρω εξάπλωση της νόσου εντός και εκτός της Αφρικής. Στην Ακτή Ελεφαντοστού και στη Νότια Αφρική, οι υγειονομικές Αρχές ανέφεραν κρούσματα μιας διαφορετικής και λιγότερο επικίνδυνης εκδοχής του ιού mpox που εξαπλώθηκε παγκοσμίως το 2022.

Γιατί ο ΠΟΥ κήρυξε παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Η κήρυξη έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ έχει ως στόχο να ωθήσει τους οργανισμούς και τις χώρες να αναλάβουν δράση, αλλά η παγκόσμια ανταπόκριση σε προηγούμενες δηλώσεις ήταν μικτή. Ο γενικός διευθυντής του Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής, Δρ. Ζαν Κασέγια, δήλωσε ότι η κήρυξη του οργανισμού σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία είχε ως στόχο «να κινητοποιήσει τους θεσμούς μας, τη συλλογική μας βούληση και τους πόρους μας για να δράσουμε γρήγορα και αποφασιστικά».

Μάλιστα, ο ίδιος έκανε έκκληση στους διεθνείς εταίρους της Αφρικής για βοήθεια, λέγοντας ότι ο κλιμακούμενος αριθμός κρουσμάτων στην Αφρική είχε αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό. «Είναι σαφές ότι οι τρέχουσες στρατηγικές ελέγχου δεν αποδίδουν και υπάρχει σαφής ανάγκη για περισσότερους πόρους», δήλωσε ο Μάικλ Μαρκς, καθηγητής Ιατρικής στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, προσθέτοντας: «Εάν μια (παγκόσμια κήρυξη έκτακτης ανάγκης) είναι ο μηχανισμός που θα ξεκλειδώσει αυτά τα πράγματα, τότε δικαιολογείται».

Τι αναφέρει ο ΕΟΔΥ για τον ιό mpox

Σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπο του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (EΟΔΥ), «τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγίες, οσφυαλγία, λεμφαδενοπάθεια, ρίγος και εξάντληση, ενώ συνήθως εμφανίζεται χαρακτηριστικό εξάνθημα 1 με 5 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων». Επίσης, ο ΕΟΔΥ επισημαίνει: «Παρότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως σε λίγες εβδομάδες».

Στο πλαίσιο πρόληψης από 22 Ιουλίου 2024 είναι διαθέσιμος ο εμβολιασμός έναντι της ευλογιάς τύπου mpox. Η ευλογιά τύπου mpox είναι σπάνια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από μόλυνση με τον ιό mpox. Ο ιός mpox είναι γενετικά παρόμοιος με τον ιό της ευλογιάς, αλλά λιγότερο μεταδοτικός και με πιο ήπια συμπτώματα.

Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται μέσω της επαφής με δερματικές βλάβες/σωματικά υγρά του πάσχοντος ή/και μολυσμένα αντικείμενα, καθώς και μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων, κατόπιν παρατεταμένης στενής επαφής σε μικρή απόσταση.

Από 22 Ιουλίου το εμβόλιο για τον ιό mpox

Το εμβόλιο Jynneos συνιστάται για άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό ευλογιάς mpox και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες υψηλού κινδύνου: Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM), άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και γυναίκες, και διεμφυλικά άτομα.

Όλα τα άτομα από τις παραπάνω ομάδες θεωρούνται αυξημένου κινδύνου αν έχουν πρόσφατο ιστορικό πολλαπλών ερωτικών συντρόφων, δηλαδή όσοι έχουν περισσότερους από 5 ευκαιριακούς συντρόφους ή έχουν μολυνθεί από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ένα τουλάχιστον) τους τελευταίους 3 μήνες.

Επίσης, το σχετικό εμβόλιο συστήνεται για επαγγελματίες υγείας οι οποίοι εργάζονται σε χώρους με υψηλό κίνδυνο έκθεσης στον ιό της ευλογιάς mpox (π.χ. εργαστήρια, ειδικές μονάδες), για άτομα τα οποία έχουν έρθει σε στενή σωματική επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα του ιού της ευλογιάς mpox, σε διάστημα 4 έως και 14 ημερών μετά από την έκθεση, εφόσον δεν έχουν αναπτύξει συμπτώματα, ανεξαρτήτως φύλου. Ακόμα, για άτομα που έχουν συχνή και στενή επαφή με τις προηγούμενες κατηγορίες. Μεταξύ των ατόμων που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εμβολιασμός των ανοσοκατασταλμένων ατόμων. Να σημειωθεί ότι δεν είναι απαραίτητο να δηλώνεται η συγκεκριμένη ομάδα στην οποία ανήκουν οι ενδιαφερόμενοι όταν προσέρχονται για εμβολιασμό έναντι του mpox.