Κάυσωνας: Τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα όταν φλέγεται το σύμπαν

Το κρίσιμο σημείο κινδύνου σε εξωτερικούς χώρους για να αρρωστήσει ή και να πεθάνει κανείς από την ανελέητη ζέστη είναι αρκετούς βαθμούς χαμηλότερα από ό,τι πίστευαν κάποτε οι ειδικοί, λένε ερευνητές που βάζουν τους ανθρώπους σε ζεστά κουτιά για να δουν τι συμβαίνει στον οργανισμό τους.

Με ένα μεγάλο κομμάτι των Ηνωμένων Πολιτειών, του Μεξικού, της Ινδίας και της Μέσης Ανατολής να υποφέρει από κύματα καύσωνα, γιατροί, φυσιολόγοι και άλλοι ειδικοί εξήγησαν στο Associated Press τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα όταν η ζέστη ξεπερνά κάποια επίπεδα.

Βασική θερμοκρασία σώματος

Η θερμοκρασία του πυρήνα ηρεμίας του σώματος είναι συνήθως γύρω στους 37 βαθμούς Κελσίου.

Αυτό απέχει μόλις 4 βαθμούς Κελσίου από την καταστροφή, που έχει τη μορφή της θερμοπληξίας, λέει ο Ollie Jay, καθηγητής θερμότητας και υγείας στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στην Αυστραλία, όπου διευθύνει το εργαστήριο θερμοεργονομίας.

Ο Neil Gandhi, διευθυντής επείγουσας ιατρικής στο Houston Methodist Hospital, λέει ότι κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα, όποιος πάει στο νοσοκομείο με πυρετό 38,8 ή υψηλότερο και χωρίς ξεκάθαρη πηγή μόλυνσης εξετάζεται για θερμική εξάντληση ή για πιο σοβαρή θερμοπληξία.

«Συνήθως βλέπουμε θερμοκρασίες πυρήνα άνω των 40 βαθμών σε κάποιους καύσωνες», αναφέρει. Ένας βαθμός ακόμη και ο ασθενής κινδυνεύει να πεθάνει, προσθέτει.

Πώς σκοτώνει η ζέστη

Η ζέστη σκοτώνει με τρεις βασικούς τρόπους, λέει ο καθηγητής Jay. Ο πρώτος είναι η θερμοπληξία — κρίσιμες αυξήσεις στη θερμοκρασία του σώματος που προκαλούν οργανική ανεπάρκεια.

Όταν η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος γίνεται πολύ υψηλή, το σώμα ανακατευθύνει τη ροή του αίματος προς το δέρμα για να ρίξει τη θερμοκρασία, εξηγεί. Αλλά αυτό εκτρέπει το αίμα και το οξυγόνο μακριά από το στομάχι και τα έντερα και μπορεί να επιτρέψει στις τοξίνες που συνήθως περιορίζονται στην περιοχή του εντέρου να περάσουν στο κυκλοφορικό, προκαλώντας πρόβλημα στα όργανα και, τελικά, θάνατο.

Αλλά ο μεγαλύτερος δολοφόνος στη ζέστη είναι η καταπόνηση της καρδιάς, ειδικά στα άτομα που πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο.

Όλα ξεκινούν και πάλι από το ίδιο σημείο: το σώμα ανακατευθύνει τη ροή του αίματος προς το δέρμα για να ρίξει τη θερμοκρασία, αυτό προκαλεί πτώση της αρτηριακής πίεσης. Η καρδιά αντιδρά προσπαθώντας να αντλήσει περισσότερο αίμα για να προλάβει τη λιποθυμία. Για κάποιον με καρδιακή πάθηση, ο κίνδυνος είναι μεγάλος.

Ο τρίτος τρόπος είναι η αφυδάτωση. Καθώς οι άνθρωποι ιδρώνουν, χάνουν υγρά σε σημείο που μπορεί να καταπονήσει σοβαρά τα νεφρά.

Η αφυδάτωση μπορεί να εξελιχθεί σε σοκ, προκαλώντας παύση της λειτουργίας των οργάνων λόγω έλλειψης αίματος, οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, οδηγώντας σε επιληπτικές κρίσεις και θάνατο, λέει η Renee Salas, καθηγήτρια δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και γιατρός στα επείγοντα στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης.

«Η αφυδάτωση μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη, ακόμη και θανατηφόρα για όλους, αλλά είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για όσους πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα και παίρνουν φάρμακα», τονίζει.

Η αφυδάτωση μειώνει επίσης τη ροή του αίματος και μεγεθύνει τα καρδιακά προβλήματα.

Επίθεση στον εγκέφαλο

Η θερμότητα επηρεάζει επίσης τον εγκέφαλο. Μπορεί να προκαλέσει σε ένα άτομο σύγχυση ή δυσκολία στη σκέψη.

Σημασία έχει και η υγρασία: Οι υγροί καύσωνες σκοτώνουν πολύ περισσότερους ανθρώπους από τους ξηρούς, γιατί η υγρασία επηρεάζει την ικανότητα του ιδρώτα να εξατμίζεται.

Η θερμοπληξία είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και οι ιατροί προσπαθούν να δροσίσουν ένα θύμα μέσα σε 30 λεπτά, ανέφερε η Salas.

Ο καλύτερος τρόπος: Εμβάπτιση σε κρύο νερό. Βασικά, «τους ρίχνεις μέσα σε έναν κουβά με νερό», εξηγεί.

Αλλά αυτά δεν υπάρχουν πάντα. Έτσι, τα δωμάτια έκτακτης ανάγκης διοχετεύουν στους ασθενείς δροσερά υγρά ενδοφλεβίως, τους ψεκάζουν, τους βάζουν παγοκύστες στις μασχάλες και στη βουβωνική χώρα και τους ξαπλώνουν πάνω σε χαλάκι ψύξης μέσα στο οποίο τρέχει κρύο νερό.

Κάποιες φορές αυτό δεν έχει αποτέλεσμα.

«Την αποκαλούμε σιωπηλό δολοφόνο γιατί δεν αντιλαμβάνεσαι οπτικά πόσο δραματικό γεγονός είναι», λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Jay: «Είναι ύπουλη. Κρυμμένη».