Μικροδόσεις από ψυχεδελικά μανιτάρια – Το νέο φάρμακο για την ψυχική υγεία

Αν και τα ψυχεδελικά μανιτάρια έχουν αρχίσει για κάποιους να χάνουν το στίγμα του ναρκωτικού, μεταβαίνοντας σε μια νέα περίοδο που εκλαμβάνονται από πολλούς, ως η καλύτερη μέθοδος βελτίωσης της ψυχικής υγείας μας, οι επιστημονικές γνώμες και έρευνες διίστανται.

Σύμφωνα με μια επιστημονική έρευνα που δημοσιεύθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), κατά το πρώτο έτος της πανδημίας COVID-19, τα παγκόσμια επίπεδα του άγχους και της κατάθλιψης αυξήθηκαν κατά 25%. Δυο εξίσου ψυχοπιεστικά χρόνια ακολούθησαν, δημιουργώντας σημαντικά αρνητικό αντίκτυπο στην διάθεσή μας, με πολλούς να κατευθύνονται προς την παλιά καλή ψυχοθεραπεία. Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι μια εξίσου μεγάλη πληθώρα ανθρώπων, στράφηκαν παγκοσμίως προς ενναλακτικές μεθόδους βελτίωσης της ψυχικής τους υγείας, πολλές από τις οποίες ξεπήδησαν από τα social media που έγιναν με τη σειρά τους ένας ψηφιακός τόπος παρηγοριάς.

Σήμερα, οι εναλλακτικές αυτοί μέθοδοι συνεχίζουν να αποσπούν την προσοχή μας και να εγείρουν ερωτήσεις για την αποτελεσματικότητα και την επικινδυνότητά τους. Το πιο διάσημο παράδειγμα είναι η χρήση της ψιλοκυβίνης (psilocybin), μιας ουσίας που βρίσκεται στα ψυχεδελικά ή «μαγικά» μανιτάρια και φαίνεται να προκαλεί ευφορία, ασφάλεια και ηρεμία. Είναι τα μανιτάρια τα νέα αντικαταθλιπτικά;

Μικροδόσεις ηρεμίας

Υπολογίζεται ότι 100 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από κατάθλιψη ανθεκτική στη θεραπεία, η οποία ορίζεται ως μείζων καταθλιπτική διαταραχή που δεν έχει ανταποκριθεί σε τουλάχιστον δύο αντικαταθλιπτικές θεραπείες. Περίπου οι μισοί από τους πάσχοντες δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στην εργασία ή την καθημερινότητά τους.

Τα αποτελέσματα της μεγαλύτερης κλινικής δοκιμής που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα για την ψιλοκυβίνη και την βοήθεια της στην κατάθλιψη χαρακτηρίστηκαν ως «εξαιρετικά», από τον καθηγητή Guy Goodwin, τον επικεφαλής ιατρό της Compass Pathways, της εταιρείας ψυχικής υγείας που ηγήθηκε της δοκιμής που διεξήχθη σε 22 τοποθεσίες στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Η έρευνα έδειξε ότι σχεδόν το ένα τρίτο των ασθενών με σοβαρή κατάθλιψη οδηγήθηκε σε ταχεία ύφεση μετά από μία μόνο δόση 25 mg ψιλοκυβίνης. Αυτό το ιδιαίτερα ελπιδοφόρο γεγονός βασίζεται στην χημική ένωση που βρίσκεται στα μαγικά μανιτάρια και η οποία μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση της σοβαρής κατάθλιψης όταν συνδυάζεται με ψυχοθεραπεία.

Αυτή η μέθοδος ονομάζεται από τους ειδικούς ως «microdosing», δηλαδή μικροδοσολογία. Ουσιαστικά οι επιστήμονες χορηγούν μικρές δόσεις από διάφορα ψυχεδελικά – συνηθέστερα LSD και ψιλοκυβίνη – στους ασθενείς και πειραματίζονται με τις δόσεις, ανάλογα με τα αποτελέσματα. Η πρακτική αυτή βοηθάει, όπως πολλοί υποστηρίζουν να διαχειριστούν τα συμπτώματα του PTSD -μετατραυματικού σοκ-, του άγχους, της κατάθλιψης, της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, ή του χρόνιου πόνου. Άλλοι κάνουν μικροδοσολογία για να βελτιστοποιήσουν την ποιότητα της ζωής τους, καθώς υποστηρίζουν ότι ενισχύει τη δημιουργικότητα και τη διάθεσή τους.

Σαν πρακτική η μικροδοσολογία δεν αποτελεί κάτι καινοτόμο, αφού χρονολογείται από το 1500. Για πολλά χρόνια βέβαια η χρήση τους είχε στιγματιστεί, κυρίως μετά τις δεκαετίες του 60 και 70, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες απαγόρευσαν τα ψυχεδελικά και η χρήση τους μετακινήθηκε στην παρανομία. Σήμερα η δημοτικότητα των ψυχεδελικών έχει εκτοξευθεί ξανά στα ύψη, καθώς όλο και περισσότερες κλινικές δοκιμές δείχνουν τα οφέλη της «ψυχεδελικής» αυτής θεραπείας.

Τα μαγικά μανιτάρια και ο εγκέφαλός μας

Τα κλασικά ψυχεδελικά, όπως η ψιλοκυβίνη και το LSD, εισέρχονται στον εγκέφαλο μέσω των ίδιων υποδοχέων με τη σεροτονίνη, την ορμόνη του οργανισμού που προκαλεί ευεξία. Η σεροτονίνη συμβάλλει στον έλεγχο των λειτουργιών του σώματος, όπως ο ύπνος, η σεξουαλική επιθυμία και οι ψυχολογικές καταστάσεις, όπως η ικανοποίηση, η ευτυχία και η αισιοδοξία.

Τα άτομα με κατάθλιψη, ή άγχος έχουν συχνά χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης, όπως και τα άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρες, αθροιστικούς πονοκεφάλους, ανορεξία, εθισμό στο κάπνισμα και κατάχρηση ουσιών. Με τα ψυχεδελικά, όπως η ψιλοκυβίνη και το LSD, ωστόσο, οι επιστήμονες μπορούν να δουν αλλαγές στη συνδεσιμότητα των νευρώνων του εγκεφάλου στο εργαστήριο «μέσα σε 30 λεπτά», σύμφωνα με συνέντευξη του φαρμακολόγου Brian Roth, καθηγητή ψυχιατρικής και φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill, στο CNN.

Όταν κάποιος προσλαμβάνει ψιλοκυβίνη, πολλοί ερευνητές παρατηρούν μια συνολική αύξηση της συνδεσιμότητας μεταξύ περιοχών του εγκεφάλου που κανονικά δεν επικοινωνούν καλά, λόγω των παραπάνω ψυχοπιεστικών προβλημάτων. Αυτό δημιουργεί έναν «αποδιοργανωμένο εγκέφαλο», σύμφωνα με τον καθηγητή, ο οποίος είναι σε θέση να ξεφύγει από το αδιέξοδο της κατάθλιψης, της αυτοκριτικής και της επανάληψης των ίδιων αρνητικών, αγχωτικών, ή φοβισμένων σκέψεων.

Βέβαια αν και όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται στην μικροδοσολογία μαγικών μανιταριών για καλύτερη ψυχική υγεία, ή προσωπική και πνευματική ανάπτυξη, τα επιστημονικά στοιχεία για αυτή τη μέθοδο παραμένουν ελάχιστα και ανάμεικτα.

Δυνητικές βλάβες της μικροδοσολογίας

Η μέθοδος της μικροδοσολογίας των μανιταριών αν και πλέον αρκετά διαδομένη δεν εκλείπει της αρνητικής της πλευράς. Σε μια έρευνα που δημοσίευσε το Πανεπιστήμιο Φαρκακευτικής του Auckland της Νέας Ζηλανδίας, αποδείχτηκε ότι η μικροδοσολογία αύξησε στην πραγματικότητα το άγχος σε ορισμένους συμμετέχοντες, με αποτέλεσμα αυτοί να εγκαταλείψουν τη μελέτη.
Στην πραγματικότητα υπάρχουν αρκετές παρενέργειες που μπορούν να οδηγήσουν σε αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αρχικά, δεν είναι όλοι υποψήφιοι κατάλληλοι για μια ψυχεδελική θεραπεία. Τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια, ή που έχουν οικογενειακό ιστορικό ψύχωσης, αποκλείονται πάντα από τις κλινικές δοκιμές, δήλωσε ο Frederick Barrett, αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Ψυχεδελικών και Συνείδησης στο Johns Hopkins.

Για αυτό η χορήγηση τέτοιων μανιταριών, χωρίς επίβλεψη, μπορεί να οδηγήσει σε δυσφορία, ή βλάβη, ιδίως για τους μικροδοσολογούντες που δεν είναι εξοικειωμένοι με τις ψυχεδελικές ουσίες και τις δόσεις τους. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι που κυνηγούν ψυχεδελικά μανιτάρια μπορούν εύκολα να μπερδέψουν ένα τοξικό είδος με κάποιο με ψιλοκυβίνη, γεγονός που θα οδηγήσει σε ακούσια, θανατηφόρα δηλητηρίαση.

Η επόμενη ημέρα βρίσκει τα ψυχεδελικά μανιτάρια ακόμα υπό δοκιμή. Οι έρευνες που πρέπει να γίνουν είναι ακόμα πολλές και αφορούν πολλούς άλυτους παράγοντες, όπως η ποσότητα της δόσης, ή η διαχείριση των παρενεργειών. Ας μην ξεχνάμε ότι ο στόχος των επιστημόνων είναι να δημιουργήσουν φάρμακα που μιμούνται τα οφέλη των ψυχεδελικών ναρκωτικών, χωρίς την ψυχεδελική εμπειρία. Ας συμφωνήσουμε ότι μπορούμε να κάνουμε λίγη υπομονή ακόμα, εφόσον δεν πάσχουμε από σοβαρές ψυχικές νόσους, πριν μπούμε μέσα σε αυτή την, ακόμα υπο αμφισβήτηση, μέθοδο. Ίσως για την ώρα μπορούμε απλά να επιμείνουμε στην παλιά, καλή πρακτική της ψυχοθεραπείας.