Νέα έκθεση-κόλαφος για Τέμπη: Τα 2 σενάρια για την θέση του κοντέινερ που μετέφερε εύφλεκτα υλικά – Πώς έγινε η φονική έκρηξη

Τα αίτια της φονικής έκρηξης και κατ’ επέκταση της πυρκαγιάς που πιθανότατα έκοψε το νήμα της ζωής 28 ανθρώπων, μια σειρά από τα λάθη και τις παραλείψεις των αρμόδιων Αρχών, καθώς και η «αλλοίωση της σκηνής του εγκλήματος από την πρώτη κιόλας μέρα μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών» καταγράφονται στην τελική έκθεση-κόλαφο του ειδικού πραγματογνώμονα Βασίλη Κοκοτσάκη.

Της Κωνσταντίνας Χαϊνά

Μέσω της νέας συμπληρωματικής έκθεσης που κατατέθηκε χθες (22/03) στον εφέτη ανακριτή Λάρισας, και παρουσιάζει το enikos.gr, «ρίχνεται», πλέον, φως στα σκοτεινά σημεία της τραγωδίας των Τεμπών και φαίνεται πως επιβεβαιώνεται η αρχική εκτίμηση του κ. Κοκοτσάκη, για την ύπαρξη χημικών ουσιών, που ενδεχομένως να οδήγησαν στην έκρηξη.

Συγκεκριμένα αναφέρεται πως κατά την διάρκεια της σύγκρουσης, σημειώθηκε, ταυτόχρονα με την δυναμική καταστροφή του μπροστινού μέρους και των δύο τρένων, και έκρηξη εύφλεκτου αερίου-νέφους ατμών. «Είναι η έκρηξη που προκύπτει από την ανάφλεξη ενός νέφους εύφλεκτων ατμών, αερίων ή ομίχλης στο οποίο οι ταχύτητες της φλόγας επιταχύνονται σε αρκετά υψηλές ταχύτητες για να δημιουργήσουν σημαντική υπερπίεση. Είχαμε όμως και μπάλα φωτιάς (πυρόσφαιρα) ως αποτέλεσμα μερικής έκρηξης αερίου νέφους ατμών. (Ε.Α.Ν.Α). Πρόκειται για μια έκρηξη που προκύπτει από την ανάφλεξη ενός εύφλεκτου νέφους ατμών. Το ξυλoλιo, το τολουόλιο, το προπάνιο, το βουτάνιο που ανιχνεύτηκαν στην περιοχή του δυστυχήματος που από την χημική τους σύσταση και συμπεριφορά μπορούν να σχηματίσουν ένα εύφλεκτο μείγμα με τον αέρα, έχουν τη δυνατότητα να εμπλέκονται σε εκρήξεις νέφους ατμών».

Η μετατροπή του βαγονιού της επιβατικής σε «βολίδα φωτιάς»

Παράλληλα, στο κεφάλαιο 4 της εκτενέστατης έκθεσης του κ. Κοκοτσάκη με θέμα «Σχετικά με την έκθεση δικαστικών πραγματογνωμόνων», αναφέρεται πως περιγράφεται η συμπεριφορά της πυρκαγιάς μετά την σύγκρουση, χωρίς να αιτιολογείται με σαφήνεια και επιστημονικά η ανάφλεξη, δημιουργία εκρηκτικού μίγματος-έκρηξη. «Πιο αναλυτικά, δεν εξηγούν, γιατί στην αρχική πιθανολογούμενη από αυτούς περιοχή έναρξης της φωτιάς (1η μηχανή εμπορικής), να έχουν προκληθεί (διαπιστωμένα ) λιγότερες θερμικές βλάβες επ’ αυτής αλλά και την ακολουθούσα 2η μηχανή. Τα όποια ίχνη καύσης είναι μικρής σημασίας κυρίως από απλή καύση ελαίου σιλικόνης, το οποίο είχε διαρρεύσει λόγω της πρόσκρουσης, και είχε αναφλεγεί από τους ηλεκτρικούς σπινθήρες.

Αντίθετα δεν δικαιολογείται από τους πραγματογνώμονες πώς ακριβώς αυτή η εστία μεταδόθηκε και γιατί προκάλεσε ολοσχερή καταστροφή και πιθανότατά αρκετά θύματα στην μηχανή, και τα βαγόνια της επιβατικής.

Η παραπάνω συμπεριφορά της πυρκαγιάς, η ακαριαία ανάφλεξη και η αντίθετη ως προς την κίνηση φορά της καύσης επί του βαγονιού της επιβατικής (όπως προκύπτει από τα βίντεο), μπορεί να δικαιολογηθεί μόνον από την παρουσία και ταυτόχρονη εμπλοκή κατά την έναρξη και ανάπτυξη της πυρκαγιάς, υλικού-χημικής ουσίας , τόσο εύφλεκτης η οποία αφού διέρρευσε φαίνεται και να παρασύρεται φλεγόμενη (πιθανόν κάποιου δοχείου με περιεχόμενο) και να μετατρέπει το βαγόνι της επιβατικής κυριολεκτικά ως βολίδα φωτιάς».

Οι 2 υποθέσεις για την θέση του κοντέινερ μεταφοράς εύφλεκτων υλικών

Ο κ. Κοκοτσάκης στην έκθεσή του επισημαίνει στα συμπεράσματά του, πως προκύπτουν δύο υποθέσεις για την θέση του κοντέινερ πάνω σε βαγόνι (πλατφόρμα της εμπορικής αμαξοστοιχίας).

Πρώτη υπόθεση – «Το κοντέινερ ακριβώς πίσω από την 2η ηλεκτρομηχανή σε κενό χώρο της πλατφόρμας 1:

Ο μηχανοδηγός μηχανοδηγοί άσκησαν ενστικτωδώς τα φρένα όταν αντιλήφθηκαν την θέση του ερχόμενου εξ αντιθέτου τρένου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι υπερμεγέθεις λαμαρίνες να μετατοπιστούν μπροστά λόγω της κινητικής ενέργειας και της έλλειψης αξιόλογου και ικανού μηχανισμού να μπορεί να σταματήσει την πρόσθια κίνηση τόσο μεγάλου φορτίου σε περίπτωση ατυχήματος ή μεγάλης πέδησης.

Οι λαμαρίνες λοιπόν κινούμενες ανεξέλεγκτα χτύπησαν το κοντέινερ μεταφοράς επικινδύνων καυσίμων υλικών που βρισκόταν πιθανόν ακριβώς, προκαλώντας διασπορά του υγρού καυσίμου και ταυτόχρονα υπήρξε έναυση αυτού από τους σπινθήρες των ηλεκτρικών εκκενώσεων από την πτώση καλωδίων μεταφοράς ρεύματος.

Εκεί είχαμε και την πρώτη έκρηξη αερίου νέφους και την διασπορά των πάνελ του κοντέινερ και μικρότερων αντικειμένων αλλά και την συνεχόμενη μετατροπή του υπολείμματος νέφους ατμών σε πυρόσφαιρα (fire ball). Κομμάτια του ίδιου φορτίου επίσης εκτινάχθηκαν στην φορά της επιβατικής αμαξοστοιχίας όπως περιγράφουμε στην δυναμική της έκρηξης με τα τραγικά αποτελέσματα στα θύματα».

Δεύτερο υπόθεση – Το κοντέινερ πίσω από τα ελάσματα στον κενό χώρο της πλατφόρμας Νο 4, μπροστά από το εμπορευματοκιβώτιο: 

«Στην περίπτωση αυτή, η αρχική διασπορά του φορτίου που προκάλεσε την έκρηξη έγινε από την παράσυρση του κοντέινερ από το πίσω μέρος της δεύτερης ηλεκτράμαξας της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Σε αυτή την περίπτωση η μηχανική που το δημιούργησε αυτό θα μπορούσε να είναι η εξής:

Κατά την σύγκρουση της πρώτης ηλεκτράμαξας με την αρχή της επιβατικής αμαξοστοιχίας, προκάλεσε την μετατόπιση του φορτίου το οποίο πίεσε υπερβολικά το πίσω μέρος της δεύτερης ηλεκτράμαξας εξού και η αποκόλληση τμήματος αυτής προκαλώντας την να σηκωθεί στον αέρα σχηματίζοντας το γράμμα (Λ) μεταξύ πρώτης και δεύτερης ηλεκτράμαξας. Και φορά ημικυκλική προς τα αριστερά του άξονα φοράς (ουσιαστικά όλα πλην ενός των ελασμάτων πέρασαν από κάτω και από τις δύο ηλεκτράμαξες). Το πίσω μέρος της ηλεκτράμαξας μαζί με το τυλιγμένο γύρω της έλασμα λαμαρίνας χτύπησαν τα πάνελ του κοντέινερ μεταφοράς εύφλεκτων.

Ακολούθως η εξέλιξη είναι ίδια όπως παραπάνω .Σημειώνεται ότι από πρόχειρους υπολογισμούς η πλατφόρμα(βαγόνι) Νο 4 ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη από τα άλλα βαγόνια(περίπου 20%).

Η φωτιά στο μπροστινό τμήμα της επιβατικής αμαξοστοιχίας και κυρίως το βαγόνι με τα πολλά θύματα φέροντα εγκαύματα, φαίνεται να έχει μεγάλη ένταση από την περιέλουση της με καύσιμο στον έμπροσθεν της τμήμα αλλά και την προσθήκη αέρα από την κίνηση δημιουργώντας τραγικές συνθήκες, προήλθε από τα κομμάτια ή το ή τα δοχεία(ο) που περιείχαν το εύφλεκτο υλικό τα οποία εκτινασσόμενα βρέθηκαν φλεγόμενα στην πορεία της, τα παρέσυρε  μεταδόθηκε η φωτιά με μεγάλη ταχύτητα στο βαγόνι τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά με τραγικές συνέπειες για τους επιβάτες..

Ακολούθως το επιβατηγό βαγόνι κατέληξε εκτός πορείας και όταν το υλικό μετάδοσης της φωτιάς εξέλειπε, συνέχισε να καίγεται αυτόνομα με τα καύσιμα υλικά που υπήρχαν στο εσωτερικό του».

Η μεταφορά των συντριμμιών σε άγνωστο σημείο

Όπως αναφέρεται σε ένα από τα συμπεράσματα του κ. Κοκοτσάκη στην έκθεσή του, για να διεξαχθεί οποιαδήποτε έρευνα και να καταλήξει σε ασφαλές και αξιόπιστο πόρισμα, απαιτείται η σκηνή του «εγκλήματος» ή ατυχήματος να παραμείνει, όσο το δυνατόν, όπως ακριβώς διαμορφώθηκε από το ίδιο το συμβάν με την ολοκλήρωσή του.

Ωστόσο, κατά την διάρκεια της έρευνας του τεχνικού συμβούλου, «έγινε αντιληπτή μία συστηματική, συνεχόμενη και επιμελής προσπάθεια μεταβολής και αλλοίωσης του τοπίου του δυστυχήματος-εγκλήματος, από μέλη ομάδας που δεν φάνηκαν να ανήκουν σε κάποια ομάδα διάσωσης. Με πολύ μεθοδικό τρόπο αφαιρούσαν συγκεκριμένα κομμάτια από τον χώρο του δυστυχήματος και τα τοποθετούσαν επιμελώς στο πίσω μέρος του εναπομείναντος βαγονιού, πίσω από το εμπορευματοκιβώτιο με τα χαρακτηριστικά ΖIM-ONITOR και πριν τα μεταφέρουν τα τοποθετούσαν σε χώρο συγκέντρωσης άλλο από αυτόν που προοριζόταν για θέση Κουλούρι.

Στην φωτογραφία αυτή φαίνεται ότι ενώ συγκεντρώνονται τα συντρίμμια για το Κουλούρι σε σωρούς, τα αντικείμενα που προέρχονται από την εκτίναξη κοντέινερ, συγκεντρώνονται σε σημείο κοντά στις γραμμές για να οδηγηθούν στην συνέχεια επί της πλατφόρμας βαγονιού πάνω στις γραμμές και από εκεί σε αμαξοστοιχία που προσήλθε για τον σκοπό αυτό».

Σε άλλη φωτογραφία, σύμφωνα με τον κ. Κοκοτσάκη, φαίνεται η αμαξοστοιχία μεταφόρτωσης των αντικειμένων και μεταφοράς τους σε άγνωστη κατεύθυνση, «αφού στην θέση Κουλούρι δεν βρέθηκαν. Είναι εμφανής η συνεχόμενη παρουσία της βοηθητικής αμαξοστοιχίας με τα κίτρινα βαγόνια και με φορά που επιτρέπει φόρτωση αυτών των στοιχείων-πειστηρίων».

«Η μεταφορά και αφαίρεση αυτών των κομματιών είναι άκρως προβληματική και ενοχοποιητική ως προς την αλλοίωση της σκηνής του δυστυχήματος (εγκλήματος), μιας και τα συγκεκριμένα κομμάτια δεν αποτελούν κομμάτια του δηλωμένου εμπορεύματος της εμπορικής αμαξοστοιχίας, και έπρεπε να μεταφερθούν με τα υπόλοιπα συντρίμμια – πειστήρια του δυστυχήματος στην θέση Κουλούρι όπου έχουν μεταφερθεί τα υπόλοιπα με τα φορτηγά αυτοκίνητα όπως έγινε και όχι προς άγνωστη κατεύθυνση, αφού στην θέση Κουλούρι τέτοια αντικείμενα δεν υφίστανται».

«Η κάλυψη του χώρου με χαλίκι, οδήγησε στην στέρηση αποδεικτικών στοιχείων»

Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ. Κοκοτσάκη, παρατηρείται ότι η διαδικασία απομάκρυνσης συντριμμιών, μεταβολής του χώρου κλπ, «γίνεται με σπουδή και χωρίς παρεμπόδιση από εκείνους οι οποίοι, είχαν και έπρεπε να έχουν, τον έλεγχο του χώρου». Τα συντρίμμια, όπως αναφέρεται στην έκθεση, όχι μόνο δεν προστατεύτηκαν, αλλά κάποια από αυτά που αποτελούσαν σημαντικά πειστήρια για την διαλεύκανση της υπόθεσης, απομακρύνθηκαν «επιλεκτικά και σκοπίμως, προς άγνωστο σημείο, ουσιαστικά στερώντας από την έρευνα σημαντικές πληροφορίες».

Συμπεραίνεται πως «δεν υπάρχει καμία αμφιβολία», ότι οι προσπάθειες «πλήρους διαμόρφωσης του χώρου, απομάκρυνσης τεκμηρίων, “εξαφάνισης” πλήθους από αυτά, αλλοίωσης εδάφους και υπεδάφους που θα καθιστούσε αξιόπιστη την λήψη δειγμάτων κ.λ.π, ξεκίνησε οργανωμένα από την επόμενη κιόλας μέρα του δυστυχήματος, και καμία απολύτως σχέση δεν έχει με τις επιχειρησιακές ανάγκες και συγκεκριμένα την στήριξη των γερανών της Πυροσβεστικής. Οι γερανοί δούλευαν και επιχειρούσαν ανύψωση πολύ βαριών αντικειμένων χωρίς ανάγκη επικάλυψης με χαλίκια κλπ.

Χρονολογικά οι ενέργειες της ομάδας που έκανε την αφαίρεση χώματος και την κάλυψη του χώρου με χαλίκι, και με τον τρόπο που έγιναν, είχαν ως αποτέλεσμα την επικάλυψη του εδάφους και την αποστέρηση αποδεικτικών στοιχείων. Το επιχείρημά τους ότι αυτό ήταν απαραίτητο για τη σταθερότητα του εδάφους δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και αποδεικνύεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Τα σημεία αυτά που αρχικά καλύφθηκαν με χαλίκια αφού αφαιρέθηκε χώμα, είναι τα σημεία που πέραν των βιολογικών υπολειμμάτων, θα υπήρχαν και τα αποδεικτικά στοιχεία «μόλυνσης» των υλικών καύσης που περιείχε το κοντέινερ (COSHH) που εξερράγη μαζί με τα δοχεία του, που τροφοδότησαν τη φωτιά σκοτώνοντας τους περισσότερους εκ των θυμάτων που έφεραν εγκαύματα..

Η σπουδή αφού ανασύρθηκαν τα βαριά συντρίμμια και ολοκληρώθηκε η ανάσυρση θυμάτων, να συλλέγονται μαζικά όλα τα μικρά συντρίμμια και να διαμορφώνεται και επιστρώνεται ο χώρος με χαλίκια όπως-όπως και ανάμεσα σε μηχανήματα που επιχειρούν, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο στόχος δεν ήταν η αρωγή στις επιχειρήσεις των γερανών, αλλά η αλλοίωση και απόκρυψη στοιχείων, γιατί η ενέργεια τους αυτή εκεί ουσιαστικά οδήγησε» καταλήγει ο κ. Κοκοτσάκης.