Trikala Day Καθημερινή Ηλεκτρονική Εφημερίδα των Τρικάλων
Νύφες χωρίς χαμόγελο, που παντρεύτηκαν βιαστικά την επαύριον του Ολοκαυτώματος, κουβαλώντας μνήμες πικρές, εικόνες μαύρες από τα αιματοβαμμένα στρατόπεδα εξόντωσης στο Αουσβιτς και στο Μπίρκεναου, έβρισκαν το κουράγιο να ποζάρουν στον φακό.
Το βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης φιλοξενεί από αύριο, και για έναν μήνα, έκθεση φωτογραφίας από τα αρχεία του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης
Το βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης φιλοξενεί από αύριο, και για έναν μήνα, έκθεση φωτογραφίας από τα αρχεία του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης
Στη διετία 1945-1946, όπου περίπου 1.950 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης επιβίωσαν από τη γενοκτονία και επέστρεψαν στην πόλη τους, έγιναν περίπου 200 γάμοι, μια αναλογία που είναι επταπλάσια από το αντίστοιχο πανελλαδικό μέγεθος.
Το βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, φιλοξενεί από αύριο, και για έναν μήνα, έκθεση φωτογραφίας από τα αρχεία του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, με τίτλο «Νύφες χωρίς Χαμόγελο».
Η έκθεση διοργανώνεται με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «Εβραϊκές κοινότητες ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, 15ος-20ός αιώνας. Οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός», το οποίο περιλαμβάνει τα πρακτικά διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου που έγινε τον Μάιο του 2015 στα Γιάννενα.
Οπως αναφέρει ο έφορος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Ευάγγελος Χεκίμογλου, «σε αυτές τις φωτογραφίες, σπάνια οι νύφες χαμογελούν.
Ο επισκέπτης της έκθεσης καλείται να αναγνωρίσει στις εκφράσεις τους, όπως και στις εκφράσεις των γαμπρών, εκείνα τα συναισθήματα που μπορούσαν να έχουν όσοι είχαν χάσει τις οικογένειές τους με πρωτοφανώς φριχτό τρόπο, είχαν φτάσει οι ίδιοι πολλές φορές στο κατώφλι του θανάτου, είχαν επιστρέψει με ανείπωτες δυσκολίες για να βρουν τα σπίτια τους κατειλημμένα από άλλους· αλλά και τα συναισθήματα όσων ήλπιζαν στο μέλλον και ήταν αποφασισμένοι να ζήσουν. Αυτή η κλιμάκωση, από τη θέα του θανάτου στη θέα της αισιοδοξίας, καθίσταται εμφανής στα πρόσωπα που εικονίζονται».
Τα ζευγάρια
Στην έκθεση παρουσιάζεται ένα σημαντικό δείγμα από τους γάμους μεταξύ Εβραίων. Η μικρότερη νύφη ήταν 17 ετών και η μεγαλύτερη 38. Αντίστοιχα, ο μικρότερος γαμπρός ήταν 21 και ο μεγαλύτερος 50. Σχεδόν πάντοτε ο γαμπρός ήταν μεγαλύτερος από τη νύφη.
Η διαφορά ηλικίας κυμαινόταν από ένα έως δεκαοκτώ χρόνια, με μέσον όρο οκτώ χρόνια. Το ζευγάρι με τη μεγαλύτερη διαφορά ηλικίας το αποτέλεσαν ένας 44χρονος υπάλληλος (γιος καραγωγέα) από τη Θεσσαλονίκη και μία 26χρονη νοικοκυρά, κόρη υποδηματοποιού από τη Δράμα.
Σε κάθε γάμο δύο μάρτυρες πιστοποιούσαν ότι οι μελλόνυμφοι ήταν Εβραίοι και ανύπαντροι ή χήροι/ες. Συχνά, στο οπισθόφυλλο της μαρτυρίας τους που δινόταν ενώπιον της Ιεράς Βίβλου και με «καλυμμένη κεφαλή», αναφέρονται οι εξαψήφιοι αριθμοί τους που χαράχτηκαν στο χέρι τους στο Αουσβιτς.
Οι μάρτυρες γενικά ήταν φτωχότεροι από τους γαμπρούς. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι οι μάρτυρες που αναφέρονται στους φακέλους πάνω από μία φορά δεν εμφανίζονται πάντοτε με το ίδιο επάγγελμα: Ο «άνεργος» επανεμφανίζεται ως «καραγωγέας» και ο «τεχνίτης» ως «καφετζής», ένδειξη της προσπάθειάς τους να βιοποριστούν στις νέες συνθήκες. Εξι στους δέκα γαμπρούς τέλεσαν πρώτο γάμο και τέσσερις δεύτερο. Η αναλογία του δεύτερου γάμου είναι τετραπλάσια από τον εθνικό μέσο όρο και οφείλεται στην απώλεια των συζύγων στο Αουσβιτς (φυσικά και των παιδιών, που δεν φαίνονται σε αυτήν τη στατιστική). Αυτοί που τέλεσαν πρώτο γάμο ήταν κατά μέσον όρο επτά χρόνια πιο νέοι από εκείνους που τέλεσαν δεύτερο.
ΕΘΝΟΣ/ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
