Trikala Day Καθημερινή Ηλεκτρονική Εφημερίδα των Τρικάλων
Η ανθρωπότητα έχει κάνει πολύ δρόμο όσον αφορά τις έξυπνες και αποτελεσματικές εφευρέσεις, αλλά μερικά από τα πρώτα καινοτόμα μυαλά στον κόσμο ήταν οι αρχαίοι Έλληνες. Αυτοί έκαναν πρώτοι αρκετές εφευρέσεις που χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα, αν και μπορεί να φαίνονται λίγο διαφορετικές από ό,τι ήταν στην αρχαιότητα.
Χωρίς αυτές τις εφευρέσεις, σίγουρα δεν θα ήμασταν τόσο προηγμένοι τεχνολογικά όσο είμαστε σήμερα.
1. Η δύναμη του νερού με τους νερόμυλους
Τον 3ο αιώνα π.Χ., οι αρχαίοι Έλληνες έμαθαν να εκμεταλλεύονται τη δύναμη του τρεχούμενου νερού και ανέπτυξαν τον νερόμυλο, μια σημαντική καινοτομία στην ιστορία της άλεσης και ένα σημαντικό βήμα προς τη μηχανοποίηση.
Ο νερόμυλος τροφοδοτούνταν από τη ισχύ του τρεχούμενου νερού, το οποίο γύριζε έναν μεγάλο ξύλινο ή πέτρινο τροχό που ήταν συνδεδεμένος με έναν άξονα ή με μια σειρά από γρανάζια. Καθώς ο τροχός περιστρεφόταν, κινούσε ένα σύστημα γραναζιών και άλλων μηχανισμών που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για διάφορους σκοπούς, όπως η άλεση σιτηρών σε αλεύρι, η σύνθλιψη ελιών για την παραγωγή λαδιού ή το πριόνισμα ξυλείας.
Οι Έλληνες βελτίωσαν τα πρώιμα σχέδια των νερόμυλων, καθιστώντας τους μελλοντικούς μύλους πιο αποδοτικούς από τους προηγούμενους. Ανέπτυξαν επίσης εξελιγμένα συστήματα διαχείρισης του νερού, όπως φράγματα, υδραγωγεία και κανάλια, τα οποία τους επέτρεπαν να ελέγχουν τη ροή του νερού και να το κατευθύνουν εκεί που ήθελαν.
2. Μέτρηση της απόστασης με τον πρώτο χιλιομετρητή
Το οδόμετρο ήταν μια αρχαία ελληνική εφεύρεση που χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση της απόστασης που διένυε ένα όχημα. Η λέξη “οδόμετρο” προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις “odos”, που σημαίνει “δρόμος”, και “metron”, που σημαίνει “μέτρο”.
Ενώ το οδόμετρο αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον Βιτρούβιο τον 1ο αιώνα π.Χ., το πρώτο γνωστό οδόμετρο δημιουργήθηκε από τον αρχαίο Έλληνα μηχανικό Αρχιμήδη τον 3ο αιώνα π.Χ. Αυτό το πρώιμο οδόμετρο ήταν μια απλή συσκευή που αποτελείτο από έναν τροχό με δόντια γύρω από την άκρη του, ο οποίος γύριζε μια σειρά από γρανάζια που μπορούσαν να εμφανίσουν τη διανυόμενη απόσταση σε ένα καντράν. Τον χιλιομετρητή τον τοποθετούσαν στη συνέχεια σε ένα κάρο ή άρμα και αυτός λειτουργούσε με την περιστροφή των τροχών.
Το οδόμετρο του Αρχιμήδη ήταν μια σημαντική εφεύρεση για το αρχαίο ελληνικό εμπόριο και τις μεταφορές, καθώς επέτρεπε στους εμπόρους να μετρούν με ακρίβεια τη διανυόμενη απόσταση και να υπολογίζουν καλύτερα το κόστος των αγαθών και των υπηρεσιών. Βοήθησε επίσης στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς επέτρεπε ακριβέστερες εκτιμήσεις των χρόνων και των αποστάσεων ταξιδιού.
Με την πάροδο του χρόνου, το οδόμετρο αναπτύχθηκε περαιτέρω από άλλους Έλληνες μηχανικούς, όπως ο Ήρων της Αλεξάνδρειας, ο οποίος δημιούργησε μια πιο προηγμένη έκδοση χρησιμοποιώντας μια σειρά από γρανάζια και αλυσίδες για την καταγραφή της διανυόμενης απόστασης. Το οδόμετρο προσαρμόστηκε τελικά ώστε να χρησιμοποιείται και σε άμαξες με άλογα, ποδήλατα και σε αυτοκίνητα. Σήμερα, παραμένει ένα σημαντικό εργαλείο για τη μέτρηση της απόστασης και της ταχύτητας στα σύγχρονα οχήματα.
3. Εκσφενδόνιση Βλημάτων με Αρχαίους Καταπέλτες
Η δημιουργία του καταπέλτη τον 4ο αιώνα π.Χ. έφερε επανάσταση στον πόλεμο, επιτρέποντας στους στρατιώτες να εκτοξεύουν μεγάλα βλήματα, όπως πέτρες και βέλη, σε μεγάλες αποστάσεις. Η λέξη «καταπέλτης» προέρχεται από την ελληνική λέξη «kata-pultos», που σημαίνει «κάτω χτύπημα».
Ο πρώτος καταπέλτης κατασκευάστηκε γύρω στο 400 π.Χ από τον Διόνυσο τον Πρεσβύτερο. Οι πρώτοι καταπέλτες ήταν απλές συσκευές που χρησιμοποιούσαν τάση, στρέψη ή αντίβαρα για την εκτόξευση βλημάτων. Ο πιο συνηθισμένος τύπος ήταν ο καταπέλτης στρέψης, ο οποίος χρησιμοποιούσε στριμμένα σχοινιά ή αρθρώσεις, για να αποθηκεύσει ενέργεια πριν απελευθερωθεί για να εκτοξεύσει το βλήμα.
Με την πάροδο του χρόνου, οι Έλληνες ανέπτυξαν πιο εξελιγμένους καταπέλτες. Ένα από αυτά τα προηγμένα σχέδια ήταν ο onager, ένας τύπος στρεπτικού καταπέλτη που χρησιμοποιούσε μια σφεντόνα για να εκτοξεύσει το βλήμα. Ένας άλλος ήταν ο μπαλίστας, ένας τύπος καταπέλτη τάσης που χρησιμοποιούσε στριμμένα κουβάρια από σχοινί ή αθρώσεις για να εκτοξεύσει μεγάλα κομμάτια σίδερο ή βέλη.
Ένας από τους πιο δημοφιλείς καταπέλτες πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε από τον Αρχιμήδη, ο οποίος χρησιμοποίησε μια σειρά από σύνθετους μοχλούς και τροχαλίες για να εκτοξεύσει ογκώδεις πέτρες σε μεγάλες αποστάσεις κατά την πολιορκία των Συρακουσών, το 214 π.Χ. Ο καταπέλτης συνέχισε να χρησιμοποιείται σε όλο τον αρχαίο κόσμο και αργότερα προσαρμόστηκε από τους Ρωμαίους, οι οποίοι ανέπτυξαν ακόμη πιο προηγμένες και ισχυρές εκδόσεις που χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό στις στρατιωτικές τους εκστρατείες.
4. Νερό, καμπάνες και κεριά: Αρχαία ξυπνητήρια
Αν και οι Έλληνες δεν εφηύραν τα ξυπνητήρια όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, εφηύραν μια παρόμοια ιδέα στην εποχή τους γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ. Το πρώιμο ξυπνητήρι τους ονομαζόταν “ρολόι του νερού” ή “κλεψύδρα”. Η συσκευή αυτή ήταν ουσιαστικά ένα δοχείο που ήταν γεμάτο με νερό και είχε μια μικρή τρύπα στον πυθμένα. Καθώς το νερό έσταζε αργά από την τρύπα, σημείωνε το πέρασμα του χρόνου χρησιμοποιώντας σκαλίσματα μέσα στο δοχείο. Μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για να ξυπνήσει κάποιον σε μια συγκεκριμένη ώρα, ρίχνοντας μια καθορισμένη ποσότητα νερού σε ένα ξεχωριστό δοχείο που ήταν εφοδιασμένο με πλωτήρα, ο οποίος χτυπούσε όταν το δοχείο γέμιζε, ή έφτανε το νερό στο απαιτούμενο επίπεδο.
Μια άλλη συσκευή που χρησιμοποιούνταν ως ξυπνητήρι ήταν ένα απλό ρολόι με κερί, το οποίο αποτελούνταν από ένα κερί με γραμμές σε ομοιόμορφη απόσταση μεταξύ τους, κάθε μία από τις οποίες αντιπροσώπευε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Καθώς το κερί έκαιγε, οι γραμμές σταδιακά εξαφανίζονταν, επιτρέποντας σε κάποιον να καταλάβει την ώρα. Ορισμένα από αυτά τα κεριά είχαν μέσα τους καρφιά ή πέτρες, ώστε να πέφτουν μόλις το κερί έλιωνε σε μια συγκεκριμένη ώρα και να τους ξυπνούν.
Εκτός από αυτές τις συσκευές χρονομέτρησης, οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν επίσης κόκορες και άλλα ζώα ως φυσικά ξυπνητήρια και μερικές φορές απασχολούσαν υπηρέτες ή σκλάβους για να τους ξυπνούν σε συγκεκριμένη ώρα.
5. Ευκολότερες Κατασκευές με Γερανό
Κουρασμένοι από την ανύψωση βαρέων βαρών, οι Έλληνες επινόησαν τον πρώτο γερανό, γύρω στο 500 π.Χ. Ο γερανός επέτρεψε στους αρχαίους Έλληνες να σηκώσουν βαρύτατα οικοδομικά υλικά και αγάλματα που ήταν συνήθως πολύ βαριά για να μετακινηθούν μόνο με τα χέρια.
Οι πρώτοι γερανοί κατασκευάζονταν με ξύλο και είχαν ένα μακρύ βραχίονα (που ονομάζεται γρύλος) προσαρτημένο σε μια περιστρεφόμενη βάση. Ο γρύλος είχε ένα σύστημα τροχαλίας που επέτρεπε στους εργαζόμενους να σηκώνουν και να κατεβάζουν βαριά αντικείμενα. Αυτοί οι γερανοί λειτουργούσαν με το χέρι ή μερικές φορές από ζώα, όπως βόδια, τα οποία τραβούσαν σχοινιά που ήταν προσαρτημένα στον γρύλο.
Καθώς η τεχνολογία βελτιωνόταν, οι γερανοί έγιναν πιο εξελιγμένοι. Οι Έλληνες κατάλαβαν πώς να αναπτύξουν γερανούς που λειτουργούσαν με νερό, χρησιμοποιώντας υδραυλικά συστήματα για την ανύψωση βαρέων αντικειμένων. Ανακάλυψαν επίσης τον γερανό με πέλμα, ο οποίος χρησιμοποιούσε ανθρώπινη ή ζωική δύναμη για να περιστρέφει έναν μεγάλο τροχό που σήκωνε και κατέβαζε αντικείμενα.
Χρησιμοποιούσαν επίσης γερανούς με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και για πολλούς σκοπούς. Έφτιαχναν ναούς, ανάκτορα και άλλα μεγάλα κτίρια. Χρησιμοποιούσαν επίσης γερανούς, για να μετακινούν αγάλματα και άλλα έργα τέχνης. Το πιο διάσημο παράδειγμα χρήσης γερανών στην ελληνική αρχιτεκτονική είναι η κατασκευή του Παρθενώνα στην Αθήνα, ο οποίος χτίστηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. χρησιμοποιώντας γερανούς για να ανυψώσουν και να μετακινήσουν τους ογκώδεις μαρμάρινους λίθους που αποτελούν τον ναό.
Σύγχρονη τεχνολογία χάρη στους Έλληνες
Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν η επιτομή της καινοτομίας, και η κληρονομιά τους ζει σήμερα σε πολλές από τις σύγχρονες εφευρέσεις που χρησιμοποιούμε. Από τον νερόμυλο, ο οποίος έφερε επανάσταση στην άλεση και οδήγησε στη μηχανοποίηση των βιομηχανιών, μέχρι τον καταπέλτη, ο οποίος μεταμόρφωσε τον πόλεμο και συνέβαλε στη διαμόρφωση της ιστορίας, οι Έλληνες ήταν πραγματικά μπροστά από την εποχή τους.
