Οξύμετρο: Τι είναι, πώς λειτουργεί και πώς το χρησιμοποιώ;

Πώς λειτουργεί το οξύμετρο;

Το 97-98% του οξυγόνου στο αίμα μεταφέρεται συνδεδεμένο στην αιμοσφαιρίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων ενώ το υπόλοιπο είναι διαλυμένο στο πλάσμα. Χρησιμοποιώντας υπέρυθρο φως στο σημείο μέτρησης, το οξύμετρο εκτιμά τον κορεσμό της αιμοσφαιρίνης. Τα περισσότερα οξύμετρα στην αγορά είναι παλμικά, δηλαδή διαθέτουν επίσης έναν αισθητήρα που μετράει τον αριθμό των καρδιακών παλμών.

Το οξύμετρο επιτρέπει στους ιατρούς να εντοπίζουν έγκαιρα την υποξία και να παρακολουθούν τους ασθενείς που έχουν αναπνευστική δυσχέρεια. Επίσης, αυτή τη μικρή και φθηνή συσκευή μπορεί να την έχει ο καθένας σπίτι του και να μετρά τον κορεσμό του οξυγόνου στο αίμα. Συνήθως έχουν οξύμετρο στο σπίτι τους ασθενείς με καρδιολογικά και αναπνευστικά προβλήματα αλλά η συσκευή μπορεί να είναι χρήσιμη σε όλους.

Οι φυσιολογικές τιμές

Ο κορεσμός του οξυγόνου είναι μια σύγκριση της αιμοσφαιρίνης που έχει δεσμεύσει οξυγόνο με αυτή που δεν έχει δεσμεύσει. Η αιμοσφαιρίνη αποτελείται από τέσσερις υπομονάδες σφαιρικών πρωτεϊνών. Κάθε υπομονάδα σχετίζεται με μια ομάδα αίμης. Το μόριο της αιμοσφαιρίνης έχει τέσσερις θέσεις δέσμευσης αίμης άμεσα διαθέσιμες για σύνδεση με οξυγόνο. Επομένως, κατά τη μεταφορά του οξυγόνου στο αίμα, η αιμοσφαιρίνη είναι ικανή να μεταφέρει έως τέσσερα μόρια οξυγόνου. Τελικά, κάθε γραμμάριο αιμοσφαιρίνης είναι ικανό να μεταφέρει 1,34 mL οξυγόνου [1].

Τα φυσιολογικά επίπεδα κορεσμού του οξυγόνου στο αίμα είναι από το 94% έως 100%. Αν η τιμή πέσει κάτω από 90%, ο εγκέφαλος μπορεί να μην οξυγονώνεται σωστά και τα συμπτώματα να είναι σύγχυση, ζάλη και λήθαργος. Ένα επίπεδο κορεσμού οξυγόνου πάνω από 94% θεωρείται φυσιολογικό για τα περισσότερα υγιή άτομα. Τιμή κάτω από 94% δείχνει πιθανή ανεπάρκεια οξυγόνου ενώ τιμή κάτω από 90% μπορεί να δείχνει σοβαρή υποξία που απαιτεί διερεύνηση [2].

Ποιοι χρειάζονται το οξύμετρο;

Ασθένειες που μειώνουν τον κορεσμό της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο είναι το άσθμα, η χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια και η καρδιακή ανεπάρκεια.

Αμερικανοί γιατροί πρότειναν την αγορά οξυμέτρου από κάθε οικογένεια λόγω της νόσου Covid-19 η οποία μπορεί να δημιουργήσει υποξία [3]. Η νόσος Covid-19 μπορεί να προκαλέσει ένα φαινόμενο που ονομάζεται σιωπηλή υποξία. Πρόκειται για την ανεπαρκή οξυγόνωση η οποία όμως δεν γίνεται αντιληπτή από τον πάσχοντα διότι δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Η σιωπηλή υποξία είναι μια κατάσταση που δεν κατανοείται πλήρως από τους γιατρούς.

Οι περισσότεροι ασθενείς με πνευμονία λόγω Covid-19 έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα τους αλλά ορισμένοι αναπνέουν πιο γρήγορα και πιο βαθιά χωρίς να παρουσιάζουν δύσπνοια και έτσι δεν πηγαίνουν στο γιατρό. Με άλλα λόγια δεν αισθάνονται την ανεπάρκεια του οξυγόνου τους. Αυτοί οι ασθενείς κινδυνεύουν να χειροτερέψουν ξαφνικά και να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή τους. Η χρήση ενός οξύμετρου μπορεί να αποκαλύψει την πραγματική τους κατάσταση και να τους προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που διατρέχουν.

Πώς χρησιμοποιώ το οξύμετρο;

Το οξύμετρο μοιάζει με ένα σφιγκτήρα που τοποθετείται σε δάχτυλο χεριού ή στον λοβό του αυτιού ή σε δάχτυλο ποδιού. Ο αισθητήρας μπορεί να είναι τύπου κλιπ ή αυτοκόλλητος -τα οξύμετρα που τοποθετούνται στο λοβό του αυτιού έχουν ειδικό κλιπ. Είναι πιθανόν ο ασθενής να αισθανθεί μια μικρή πίεση αλλά δεν υπάρχει πόνος ή τσίμπημα.

Ακτίνες φωτός περνούν μέσα από το αίμα στο σημείο που τοποθετείται το οξύμετρο, μετρώντας τον κορεσμό του οξυγόνου στα αγγεία. Αυτό γίνεται με τη μέτρηση των αλλαγών της απορρόφησης του φωτός από οξυγονωμένο και μη οξυγονωμένο αίμα. Όταν το παλμικό οξύμετρο τοποθετείται στην άκρη ενός δακτύλου, ακτινοβολεί πολλές μικρές ακτίνες φωτός που διέρχονται από το αίμα σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο. Οι ευαίσθητοι αισθητήρες φωτός μετρούν τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων που μεταφέρουν οξυγόνο και εκείνων που δεν μεταφέρουν -το οξυγονωμένο αίμα είναι πιο σκούρο- και μεταφράζουν τη μέτρηση σε ποσοστιαία ένδειξη.

Συμβουλές για ακριβή αποτελέσματα στο παλμικό οξύμετρο

Γενικά, οι μετρήσεις είναι ακριβείς. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία της συσκευής και να οδηγήσουν σε σφάλματα ή ακατάλληλες αναγνώσεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η μέτρηση μπορεί να επηρεαστεί από παράγοντες όπως τα βρώμικα δάχτυλα, τα έντονα φώτα, τα βερνίκια νυχιών και η κακή κυκλοφορία αίματος στα άκρα.

Η ορθή χρήση του οξύμετρου γίνεται με την καλή εφαρμογή του στο δάχτυλο όπου γίνεται η μέτρηση. Πρέπει να τοποθετείται σε ζεστά και όχι παγωμένα άκρα καθώς και σε άβαφα νύχια. Αυτό είναι απαραίτητο για να μην υπάρχουν ψευδοϋποξίες οι οποίες δεν οφείλονται σε πραγματική πτώση του οξυγόνου αλλά σε παράγοντες που αλλοιώνουν την ακριβή ένδειξη.

 Για την αξιοπιστία μιας μέτρησης λάβετε υπόψη τα εξής:

• Βεβαιωθείτε ότι έχετε τοποθετήσει σωστά το δάχτυλο στη συσκευή. Το δάχτυλο πρέπει να ταιριάζει καλά στο άνοιγμα -ούτε να σας σφίγγει πολύ ούτε να είναι χαλαρό. Τα νύχια δεν πρέπει να είναι πολύ μακριά. Υπάρχουν οξύμετρα που είναι κατάλληλα για μικρά παιδιά.
• Καθίστε ακίνητοι ενώ παίρνετε τις μετρήσεις σας -αν βρίσκεστε εν κινήσει αλλάζει η ένδειξη.
• Αφαιρέστε τυχόν βερνίκι νυχιών ή βαφή με χένα.
• Ζεσταίνετε τα δάχτυλά σας πριν ξεκινήσετε τη δοκιμή.
• Αν το φως του ήλιου χτυπάει τη συσκευή μπορεί να επηρεαστεί η μέτρηση παρεμβαίνοντας στο φως που εκπέμπει το οξύμετρο.
• Πολλά είδη αγωγών μπορούν να οδηγήσουν σε συστολή των αιμοφόρων αγγείων των άκρων με αποτέλεσμα να επηρεαστεί η ένδειξη.

Ποιες είναι οι χρήσεις ενός παλμικού οξύμετρου;

Ένα παλμικό οξύμετρο έχει πολλές χρήσεις και περιλαμβάνουν την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας μιας συγκεκριμένης θεραπείας.

Μερικές από τις πιο κοινές χρήσεις είναι:

• Το πόσο αποτελεσματικά λειτουργεί μια νέα αγωγή για τους πνεύμονες.
• Την αξιολόγηση δυσκολιών στην αναπνοή (δύσπνοια).
• Τη μέτρηση του οξυγόνου κατά τη διάρκεια ή μετά από χειρουργική επέμβαση ή σε μια διασωλήνωση ή κατά την αναισθησία.
• Την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της συμπληρωματικής θεραπείας οξυγόνου.
• Για να προσδιοριστεί η ικανότητα ανοχής ενός ατόμου να αυξήσει τη σωματική του δραστηριότητα.
• Για την παρακολούθηση του οξυγόνου ενός ατόμου κατά τη διάρκεια μελέτης ύπνου, σε περιπτώσεις άπνοιας ύπνου.
• Για την παρακολούθηση της αναιμίας.

ΠΗΓΗ: www.vita4you.gr   /  www.giatros-in.gr