Πόλεμος στην Ουκρανία: Οργή στη Μέση Ανατολή για τα «δυο μέτρα και δυο σταθμά» της Δύσης

Λίγες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή, τα δυτικά κράτη επικαλέστηκαν το διεθνές δίκαιο, επέβαλαν βαρύτατες κυρώσεις, άρχισαν να υποδέχονται τους ουκρανούς πρόσφυγες με ανοιχτές αγκάλες και συνεχάρησαν την ουκρανική αντίσταση.

Η αντίδρασή τους αυτή έχει σκορπίσει την οργή στη Μέση Ανατολή, με πολλούς να επικρίνουν τη Δύση για δύο μέτρα και δύο σταθμά στην αντιμετώπιση των διεθνών συγκρούσεων.

«Έχουμε δει όλα τα μέσα που μας έλεγαν επί 70 χρόνια ότι δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν, να εφαρμόζονται μέσα σε λιγότερες από επτά ημέρες», δήλωσε σε φόρουμ ασφαλείας στην Τουρκία στις αρχές του μήνα ο παλαιστίνιος ΥΠΕΞ, Ριάντ Μαλκί. «Απίστευτη υποκρισία», πρόσθεσε.

Ιράκ, Παλαιστίνη, Συρία, Υεμένη

Ο υπό αμερικανική ηγεσία πόλεμος στο Ιράκ, που ξεκίνησε πριν 19 χρόνια, αντιμετωπίστηκε ευρέως ως παράνομη εισβολή ενός κράτους σε ένα άλλο. Όμως οι Ιρακινοί που πολέμησαν κατά των Αμερικανών χαρακτηρίστηκαν τρομοκράτες και οι πρόσφυγες που διέφυγαν προς τη Δύση πολλές φορές απελάθηκαν, θεωρούμενοι δυνητικές απειλές για την ασφάλεια των χωρών υποδοχής.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν δήλωσε την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ έχουν εκτιμήσει ότι οι ρωσικές δυνάμεις πραγματοποιούν εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία και είναι πρόθυμες να συνεργαστούν με άλλα κράτη για τη δίωξη των δραστών. Όμως οι ΗΠΑ δεν είναι μέλος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και αντιτίθεται με πάθος σε οποιαδήποτε διεθνή έρευνα των πράξεων του συμμάχου τους, του Ισραήλ.

Όταν η Ρωσία παρενέβη στο συριακό εμφύλιο πόλεμο εκ μέρους του προέδρου της χώρας, Μπασάρ Άσαντ το 2015, βοηθώντας τις δυνάμεις του να ισοπεδώσουν ολόκληρες πόλεις και να κάνουν τους κατοίκους τους να λιμοκτονήσουν μέχρι την υποταγή τους, οι διεθνείς αντιδράσεις περιορίστηκαν στην έκφραση οργής και δεν αποτυπώθηκαν σε πράξεις. Σύροι πρόσφυγες που διέφυγαν προς την Ευρώπη πνίγηκαν στα επικίνδυνα ταξίδια στη Μεσόγειο ή απελάθηκαν χαρακτηριζόμενοι απειλές για τη δυτική κουλτούρα.

Στην Υεμένη, ο πολυετής αιματηρός πόλεμος μεταξύ μιας συμμαχίας υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και των ανταρτών Χούθι που δρουν με την υποστήριξη του Ιράν, έχει οδηγήσει στο να απειλούνται με λιμοκτονία 13 εκατ. άνθρωποι. Όμως ακόμη και οι αποτρόπαιες ιστορίες για τα βρέφη που πεθαίνουν από την πείνα δεν ήταν αρκετές για να προσελκύσουν τη συστηματική διεθνή προσοχή.

Δυο μέτρα και δυο σταθμά;

Ο Μπρους Ρίντελ, που ανήκε στη CIA και το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ και τώρα εργάζεται στο Ίδρυμα Brookings δήλωσε στο AP ότι είναι «κατανοητοί» οι λόγοι που πολλοί πολίτες της Μέσης Ανατολής θεωρούν ότι η Δύση λειτουργεί με δύο μέτρα και δύο σταθμά.

«Οι ΗΠΑ και η Βρετανία έχουν υποστηρίξει τον επταετή πόλεμο της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, που δημιούργησε τη χειρότερη ανθρωπιστική καταστροφή του πλανήτη εδώ και δεκαετίες», σχολίασε.

Η κατοχή από το Ισραήλ των εδαφών που διεκδικούν οι Παλαιστίνιοι για ένα μελλοντικό κράτος έχει συμπληρώσει προ πολλού έξι δεκαετίες και εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν υπό στρατιωτικό νόμο χωρίς να διαφαίνεται διέξοδος. Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Γερμανία έχουν ψηφίσει νομοθεσία που έχει στόχο την καταστολή του κινήματος του μποϊκοτάζ, που δρα υπό την ηγεσία των Παλαιστινίων, τη στιγμή που εταιρείες-κολοσσοί όπως η Apple δέχονται συγχαρητήρια για την αναστολή της δραστηριότητάς τους στη Ρωσία.

Αντιστασιακοί και τρομοκράτες

Στα κοινωνικά δίκτυα, ο πλανήτης συγχαίρει τους Ουκρανούς που προετοιμάζουν εκατοντάδες κοκτέιλ μολότοφ και παίρνουν τα όπλα εναντίον ενός κατοχικού στρατού. Όταν οι Παλαιστίνιοι και οι Ιρακινοί έκαναν το ίδιο, χαρακτηρίζονταν «νόμιμοι στόχοι».

«Αντισταθήκαμε στις δυνάμεις κατοχής ακόμη και όταν όλος ο πλανήτης ήταν με το μέρος των Αμερικανών, συμπεριλαμβανομένων των Ουκρανών που συμμετείχαν στη συμμαχία τους», ανέφερε στο AP ο σεΐχης Τζαμπάρ αλ-Ρουμπάι, που πολέμησε στην ιρακινή αντίσταση κατά των ΗΠΑ στο διάστημα μεταξύ 2003 και 2011.

«Επειδή ο πλανήτης ήταν με το μέρος των Αμερικανών δεν μας δόξασαν και δεν μας αποκάλεσαν πατριωτική αντίσταση», αλλά αντ’ αυτού έδωσαν έμφαση στον θρησκευτικό χαρακτήρα του κινήματος, συνεχίζει. «Προφανώς, πρόκειται για δύο μέτρα και δύο σταθμά, λες και είμαστε υπάνθρωποι».

Ο Αμπντουλαμίρ Χαλίντ, ένας 41χρονος διανομέας από τη Βαγδάτη, δεν βλέπει «καμιά διαφορά» μεταξύ της ουκρανικής και της ιρακινής αντίστασης.

«Στην πραγματικότητα, η αντίσταση στους Αμερικανούς στο Ιράκ ήταν ακόμη πιο δίκαιη, δεδομένου ότι οι Αμερικανοί είχαν ταξιδέψει χιλιάδες χιλιόμετρα για να φτάσουν μέχρι τη χώρα μας, ενώ οι Ρώσοι υποτίθεται ότι κυνηγάνε μια απειλή δίπλα στην πόρτα τους».

Περίπλοκες και «ξεκάθαρες» συγκρούσεις

Προφανώς, σημειώνει το AP, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του πολέμου στην Ουκρανία, μιας ξεκάθαρης εισβολής ενός κράτους-μέλους του ΟΗΕ σε ένα άλλο και των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν εμφύλιες συρράξεις και ισλαμικό εξτρεμισμό. Από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι οι συγκρούσεις στα ανατολικά της Ουκρανίας που μαίνονταν από το 2014, είχαν (και) χαρακτήρα εμφύλιων συγκρούσεων, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό.

«Οι συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής είναι γενικώς εξαιρετικά περίπλοκες», σημείωσε στο AP ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, ερευνητής στο Carnegie Endowment για τη Διεθνή Ειρήνη και πρώην σύμβουλος ρεπουμπλικανικών και δημοκρατικών κυβερνήσεων των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή.

Υποστήριξε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μοναδικός ακριβώς επειδή είναι τόσο ξεκάθαρος, με τη Ρωσία να θεωρείται ευρέως ότι εξαπέλυσε έναν επιθετικό, καταστροφικό πόλεμο κατά του γείτονά της. Η πιο κοντινή αναλογία στη Μέση Ανατολή ίσως ήταν η εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990, όταν η Ουάσινγκτον αντέδρασε σχηματίζοντας μια στρατιωτική συμμαχία που περιλάμβανε αραβικές χώρες για να αποκρούσει τις ιρακινές δυνάμεις.

Ωστόσο, ο Μίλες αναγνωρίζει ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική είναι «γεμάτη ανωμαλίες, ασυνέχειες, αντιφάσεις και, ναι, υποκρισία».

Αμερικανικές εισβολές

Η αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν ήρθε ως αντίδραση στις επιθέσεις της 11^ης Σεπτεμβρίου, τις οποίες είχε σχεδιάσει ο Οσάμα μπιν Λάντεν, στον οποίο είχαν παραχωρήσει καταφύγιο οι Ταλιμπάν. Οι ΗΠΑ δικαιολόγησαν τον πόλεμο στο Ιράκ με ψευδείς ισχυρισμούς για όπλα μαζικής καταστροφής, όμως ο πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα και την ανατροπή ενός βάναυσου δικτάτορα που είχε παραβιάσει και ο ίδιος το διεθνές δίκαιο και είχε πραγματοποιήσει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Παρόλα αυτά, η εισβολή θεωρείται από τους περισσότερους Ιρακινούς και άλλους Άραβες μια απρόκλητη καταστροφή που έθεσε τα θεμέλια για πολλά χρόνια σεχταριστικής βίας και αιματοχυσίας.

Αντεπιχειρήματα

Ο Έλιοτ Άμπραμς, ερευνητής στο Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων και σύμβουλος του Λευκού Οίκου την περίοδο που οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Ιράκ θεωρεί ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ των Ουκρανών που μάχονται τους Ρώσους και των ανταρτών του Ιράκ που πολέμησαν τους Αμερικανούς.

«Οι Ιρακινοί που πολέμησαν τους αμερικανούς στρατιώτες εκ μέρους του Ιράν και του Ισλαμικού Κράτους δεν μάχονταν για την ελευθερία», λέει. «Δεν είναι υποκρισία να αναδεικνύουμε αυτές τις ηθικές διακρίσεις».

Η διαμάχη Ισραήλ και Παλαιστινίων κρατά πάνω από έναν αιώνα – πολύ πριν τον πόλεμο του 1967, όταν το Ισραήλ κατέλαβε την ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη θεωρεί ότι οι περιοχές αυτές είναι κατεχόμενη παλαιστινιακή επικράτεια και αντιμετωπίζει τον συνεχιζόμενο ισραηλινό εποικισμό ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Από την πλευρά του, το Ισραήλ παρουσιάζει τη σύγκρουση ως εδαφική διαφορά, κατηγορώντας τους Παλαιστίνιους ότι αρνούνται να αναγνωρίσουν το δικαίωμα ύπαρξης ενός εβραϊκού κράτους.

«Μόνο κάποιος με μεγάλα προβλήματα αντίληψης του πλαισίου θα μπορούσε να συγκρίνει τους αμυντικούς πολέμους του Ισραήλ με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία», έγραψε η Jerusalem Post την 1^η Μαρτίου.

Επιθυμητοί και ανεπιθύμητοι πρόσφυγες

Η στρατιωτική παρέμβαση της Ρωσίας στη Συρία ήταν μέρος ενός περίπλοκου εμφυλίου πολέμου, στο πλαίσιο του οποίου πολλά από τα αντιμαχόμενα μέρη – ανάμεσά τους και το Ισλαμικό Κράτος – ήταν ένοχα για φρικαλεότητες. Καθώς το Ισλαμικό Κράτος καταλάμβανε μεγάλα τμήματα της Συρίας και του Ιράκ, πολλοί ήταν εκείνοι που φοβούνταν ότι οι εξτρεμιστές θα περνούσαν προς την Ευρώπη κρυμμένοι στους απελπισμένους πρόσφυγες που ζητούσαν άσυλο.

Παρόλα αυτά, πολλοί είναι οι πολίτες της Μέσης Ανατολής που πιστεύουν ότι η σκληρή μεταχείριση των αράβων και μουσουλμάνων προσφύγων απο0δεικνύει ότι τα δυτικά κράτη διατηρούν τις πολιτισμικές προκαταλήψεις τους, όσο κι αν ευαγγελίζονται τα οικουμενικά δικαιώματα και αξίες.

Πολλοί πιστεύουν ότι τα βάσανά τους δεν αντιμετωπίστηκαν με την ίδια σοβαρότητα, εξαιτίας της άποψης ότι η Μέση Ανατολή πάντα μαστιζόταν από βία – παρά τον ρόλο που έχει διαδραματίσει η ίδια η Δύση στη γέννηση και τη διαιώνιση πολλών από τις πιο αιματηρές της συγκρούσεις.

«Υπάρχει αυτή η θεωρία, που έχει τις ρίζες της στην αποικιοκρατία, ότι είναι πιο λογικό να είμαστε εμείς εκείνοι που σκοτώνονται, που θρηνούν τις οικογένειές τους, παρά οι Δυτικοί», παρατηρεί η Ινές Αμπντέλ Ραζέκ, διευθύντρια του Παλαιστινιακού Ινστιτούτου για τη Δημόσια Διπλωματία.

Πηγή: Associated Press