Η σημασία της τσίκνας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

Η Τσικνοπέμπτη, έχει και άλλη σημασία εκτός από την γαστρονομική. Αποβλέπει σε μια υπαρξιακή παρουσία της κάθε ταλαιπωρημένης οικογένειας, που δίνει ένα παρών στον αγώνα ενάντια στα «κακά πνεύματα» που την επιβουλεύονται. Αυτό, δεν είναι άσχετο, με την απαραίτητη τσίκνα, των αρχαίων θυσιών, που έπρεπε να φτάσει στις αισθήσεις των θεών, ζητώντας αντίδοτο στη μιζέρια.

Τι ακριβώς σημαίνει τσίκνα; 

Η λέξη διαμορφώθηκε στα μεσαιωνικά χρόνια, και προέρχεται από την ομηρική κνίσσα (ή κνίσα-κνίση) που σήμαινε τον καπνό και την οσμή από τα κρέατα θυσιών, που οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, έκαναν με τρόπο τελετουργικό, προσμένοντας κάτι.

Στην Ιλιάδα, για παράδειγμα, ο Όμηρος σε αρκετά σημεία, ορίζει τον ρόλο της τσίκνας. Ένα παράδειγμα είναι, όταν περιγράφει τον λόγο του Έκτορα, παραμονή μάχης, και στη συνέχεια τους Τρώες να θυσιάζουν βόδια ώστε η τσίκνα τους να φτάσει στον ουρανό, σαν παράκληση στους θεούς να είναι με το μέρος τους (Ραψωδία θ, 549).

Στα Μυκηναϊκά χρόνια, η τσίκνα, είχε την έννοια της παράκλησης, ενός γράμματος στους θεούς, ήταν ένας τρόπος να αλλάξει η μοίρα.

3500 σχεδόν χρόνια μετά, ο ρόλος της τσίκνας, λίγο πολύ παραμένει ο ίδιος, είτε εγείρεται σε ουρανό τσικνοπέμπτης, είτε σε πανηγύρι και φεστιβάλ.

Η περίοδος της Αποκριάς, με το ανοιξιάτικο κέφι, τη σχετική καλοφαγία, και την ακραία ελευθεριότητα, αποτελεί πάντα, στα δύσκολα χρόνια (τα παλαιότερα και σημερινά), ένα χρονικό χώρο αισιοδοξίας και ανανέωσης, που δεν αφορά μόνο το σωματικό μέλλον της φυλής, αλλά και την πνευματική και καλλιτεχνική της συνέχεια.

Το θέμα των μεταμφιέσεων αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο, πλούσιας θεατρικής λαϊκής ενδυματολογίας. Οι μεταμφιέσεις, δεν είναι μόνο μια «πλάκα». Συνιστούν και λαϊκά θέατρα (όταν είναι αυθόρμητα), με άριστη γνώση της παράδοσης αλλά και της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ατμόσφαιρας, των σατιριζόμενων εποχών.

iefimerida/Φωτογραφίες: Μανώλης Νταλούκας