Στέλιος Αμπράζης: Τα Μαθηματικά είναι ανθρώπινο – δικό μας δημιούργημα

Μια συνέντευξη με τον πρόεδρο του παραρτήματος Τρικάλων της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας

Τα τελευταία χρόνια Τρικαλινοί μαθητές σαρώνουν τα μετάλλια σε Μαθηματικούς Διαγωνισμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας που τα Τρίκαλα κατατάσσονται στην πρώτη θέση στα μαθηματικά μας εξηγεί στη σημερινή του συνέντευξη στη «Νέα Σελίδα» ο πρόεδρος του παραρτήματος Τρικάλων της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας Στέλιος Αμπράζης.
Ο ίδιος απαντά και σε όσους πιστεύουν ότι τα μαθηματικά είναι ένα μάθημα δύσκολο και βαρετό.
Επίσης αναφέρεται στις δράσεις και τους σκοπούς του παραρτήματος της ΕΜΕ στο νομό Τρικάλων, αλλά και στις δυσκολίες των θεμάτων στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
Ο Στέλιος Αμπράζης είναι Μαθηματικός, πτυχιούχος Μαθηματικού τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Σπουδών στη «Διδακτική και Μεθοδολογία των Μαθηματικών» Μαθηματικού τμήματος του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Από το 1998 εκλέγεται στη Διοικούσα Επιτροπή του παραρτήματος νομού Τρικάλων της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας (ΕΜΕ), υπηρετώντας το επιστημονικό σωματείο των τρικαλινών μαθηματικών από κάθε θέση. Πριν από μερικούς μήνες ξεκίνησε την τρίτη διαδοχική του διετή θητεία ως πρόεδρος.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΑΠΟΣΤΟΛΗ

Ποιοι είναι οι σκοποί και οι στόχοι της ΕΜΕ και των παραρτημάτων που διαθέτει ανά τη χώρα;

Η ΕΜΕ, που ιδρύθηκε το 1908, αλλά και τα παραρτήματά της ανά νομό, προσπαθούν κυρίως για την προαγωγή και τη διάδοση των διαφόρων κλάδων και εφαρμογών της Μαθηματικής Επιστήμης και για την υποστήριξη και συμπαράσταση προς τους Έλληνες Μαθηματικούς που είναι και μέλη της. Αυτά επιδιώκονται α) με την έκδοση διαφόρων περιοδικών και εντύπων, β) με τη λειτουργία ενημερωμένης βιβλιοθήκης, γ) με την πραγματοποίηση διαλέξεων, συζητήσεων, σεμιναρίων και δ) την οργάνωση ετήσιων πανελλήνιων συνεδρίων.

Παρακολουθούμε τις δράσεις του παραρτήματος Τρικάλων της ΕΜΕ οι οποίες τα τελευταία χρόνια είναι αρκετές. Θα δούμε ανάλογες εκδηλώσεις και το επόμενο χρονικό διάστημα;

Είναι γεγονός ότι τα περασμένα τέσσερα χρόνια έχουμε διοργανώσει αντίστοιχα τέσσερις αρκετά ενδιαφέρουσες μαθηματικές ημερίδες με δώδεκα εξαίρετους και διακεκριμένους ομιλητές που είναι Καθηγητές, κυρίως, του Μαθηματικού Αθηνών. Διοργανώσαμε δωρεάν σεμινάριο στις Νέες Τεχνολογίες για τα μέλη μας, πραγματοποιήσαμε με αυξανόμενες συμμετοχές τους ετήσιους διαγωνισμούς με τις επωνυμίες «Θαλής» και «Ευκλείδης», τις ετήσιες εκδηλώσεις βραβεύσεων όσων μαθητών διακρίνονται στους διαγωνισμούς μας – που τα τελευταία χρόνια είναι αρκετά πολυπληθείς – ενώ παλαιότερα πραγματοποιήσαμε στα Τρίκαλα το τριήμερο πανελλήνιο συνέδριο της ΕΜΕ. Πιστεύω, ότι και η παρούσα ανανεωμένη Διοικούσα Επιτροπή θα συνεχίσει και θα εμπλουτίσει με νέες ιδέες και δράσεις το πολυδιάστατο έργο μας. Θα παραμείνουμε ένα ζωντανό κύτταρο παραγωγής παιδείας και πολιτισμού του τόπο όπου ζούμε και αγαπάμε.

Εδώ και καιρό αρκετοί Τρικαλινοί μαθητές διαπρέπουν σε μαθηματικούς διαγωνισμούς τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ποιο είναι το «μυστικό» της επιτυχίας;

Εδώ και δέκα χρόνια, ανελλιπώς, μαθητές της πόλης των Τρικάλων κατακτούν πανελλήνια μετάλλια, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι χρυσά. Κάθε χρόνο, μαθητές μας στελεχώνουν τις δύο εξαμελής Εθνικές Μαθηματικές Ομάδες, εκπροσωπώντας τη χώρα μας στις Βαλκανιάδες, Μεσογειάδες και Παγκόσμιες Μαθηματικές Ολυμπιάδες. Επίσης, κάθε χρόνο, μαθητές μας κατακτούν διεθνή μετάλλια και κορυφαίες διακρίσεις με αξιοζήλευτη σταθερότητα, γεγονός που επισημάνεται και στις εκδηλώσεις των βραβεύσεων της ΕΜΕ στην Αθήνα. Κατά τη γνώμη μου αυτά τα αποτελέσματα οφείλονται: α) στο οικογενειακό περιβάλλον, β) στην επιμονή και εργατικότητα των μαθητών, γ) στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας της περιοχής μας, δ) στη συνεργασία και εθελοντική προσφορά εντός του παραρτήματός μας των μαθηματικών της περιοχής μας, ε) στη γνωστική επάρκεια των συναδέλφων μου μαθηματικών και στ) στη γενικότερη πολιτισμική συμπεριφορά των τρικαλινών πολιτών.

Τι απαντάτε στους μαθητές που θεωρούν πολύ δύσκολη την κατανόηση των μαθηματικών;

Πρωτίστως, καλό θα είναι, να γίνει σαφές στους μαθητές ότι τα Μαθηματικά είναι ανθρώπινο – δικό μας δημιούργημα. Τα Μαθηματικά διατρέχονται από σύμβολα, τα οποία έχουν νόημα και περιεχόμενο, που θα πρέπει να τους είναι γνωστό την κάθε στιγμή. Είναι ένα γνωστικό σύνολο που αποδεικνύει τα όσα ισχυρίζεται, που μελετά θέματα τα οποία αφορούν την ποσότητα (με τους αριθμούς), τη δομή και το χώρο (με τα σχήματα), τις μεταβολές στα μεγέθη, τις σχέσεις όλων των μετρήσιμων αντικειμένων της πραγματικότητας, αλλά ακόμη και της φαντασίας μας. Δηλαδή, με τα Μαθηματικά, μελετούμε και μπορούμε να ερμηνεύσουμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Η θεμελιώδης διαφορά των Μαθηματικών από άλλες ανθρώπινες εφευρέσεις, όπως η τέχνη, είναι η απίστευτη μακροβιότητά τους. Η επιφάνεια του κύκλου που ανακάλυψε ο Αρχιμήδης πριν από περίπου 2.200 χρόνια εξακολουθεί να περιγράφεται από την ίδια σχέση. Αντίθετα η φυσική του Αριστοτέλη ή ο νόμος της βαρύτητας του Νεύτωνα, δεν ισχύουν πια αφού ανατράπηκαν από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν. Στις μέρες μας δεν έχουμε την ίδια θεωρία του Σύμπαντος που είχαν ο Αριστοτέλης ή ο Πυθαγόρας. Ούτε τραγουδάμε την ίδια μουσική με τους αρχαίους Έλληνες. Η θρησκεία, η πολιτική, η αξιολόγηση ενός έργου τέχνης έδιναν και εξακολουθούν να δίνουν τροφή για ατέλειωτες συζητήσεις. Αλλά δύο κι ένα θα κάνουν πάντα τρία.
Υπάρχει σαφής κριτική στο ότι η χρήση των Μαθηματικών στη μάθηση γίνεται πολλές φορές με λάθος τρόπο. Ο μαθητής συχνά καταλήγει στο να μην διαθέτει πραγματική σύνδεση με τις βασικές Μαθηματικές έννοιες. Στη διδασκαλία που μετατρέπει τα Μαθηματικά σε μια σειρά από τεχνικές και τύπους, καταλογίζω πως δεν επιτρέπει την πραγματική τους γνώση. Και με τη μορφή αυτή, εύκολα μπορούμε να το παρατηρήσουμε πως οι μαθητές δεν εμφανίζουν κάποιο κίνητρο για μάθηση. Ακόμη, όταν τα Μαθηματικά αποκόπτονται από το ζωτικό περιβάλλον του οποιουδήποτε ανθρώπου, από τις αισθήσεις του και από τις καθημερινές του εμπειρίες, τότε είναι εύλογο το ερώτημα «τί τα θέλουμε;». Δηλαδή με δυο κουβέντες, συνήθως, δεν φταίει ο μαθητής, αλλά η διαδικασία της διδασκαλίας που βιώνει εκείνος καθημερινά.

Πως σχολιάζετε τη δυσκολία των θεμάτων στα Μαθηματικά φέτος στις πανελλαδικές εξετάσεις;

Στα Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής (γενικής παιδείας) υπήρξε αυξημένη δυσκολία σε σχέση με την περυσινή χρονιά αλλά και σε σχέση με καθένα από τα υπόλοιπα μαθήματα γενικής παιδείας. Αυτό θα επιφέρει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη αδικιών ανάμεσα στους μαθητές, πράγμα που με στεναχωρεί ιδιαίτερα. Στα θέματα των Μαθηματικών Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης υπήρξαν ερωτήματα στο τρίτο και τέταρτο ζήτημα τα οποία ήταν ιδιαίτερα απαιτητικά σε γνώσεις αλλά και χρόνο. Ήδη έχουν ανακοινωθεί στατιστικά στοιχεία και συγκριτικοί πίνακες. Το εξαγόμενο συμπέρασμα είναι ότι θα υπάρξει πτώση των βάσεων σχεδόν σε όλες τις σχολές και σε αρκετές περιπτώσεις θα είναι πολύ μεγάλη.

Κύριε Αμπράζη, μετά από τόσα χρόνια ενεργής ενασχόλησης και μέσα από τα Διοικητικά Συμβούλια του παραρτήματος Τρικάλων της ΕΜΕ ποιες σκέψεις διατρέχουν μυαλό σας;

Αγαπητέ κ. Καραποστόλη, οι εικόνες, οι σκέψεις και οι εμπειρίες που έχω αποκομίσει είναι πολλές, με την μεγάλη τους πλειοψηφία να είναι γλυκές. Συνεργάστηκα, συνομίλησα, αντάλλαξα απόψεις και ιδέες με πολλούς, κυρίως συναδέλφους μου. Πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω, ότι εποικοδομητική θέση και στάση είναι αυτή που έχει ένας ενεργός και ευαισθητοποιημένος πολίτης εντός της κοινωνίας που ζει καταθέτοντας τις δυνάμεις του και συνάμα υπερνικώντας τη φοβία της έκθεσης. Προσπάθησα και εργάστηκα συλλογικά απ’ το μακρινό 1998 έως και σήμερα με πραγματική διάθεση προσφοράς στους μαθητές και στη νεολαία του τόπου μας. Επίσης, προσπάθησα να είμαι αντάξιος της εμπιστοσύνης που μου επέδειξαν οι συνάδελφοί μου μαθηματικοί.

Πηγή: Εφημερίδα “Νέα Σελίδα”