Τι είναι το “Τάγμα του Αζόφ” – Η “γέννηση” της εθελοντικής ακροδεξιάς ομάδας της εθνικής φρουράς της Ουκρανίας

«Θύελλα» ξέσπασε μετά την ομιλία του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στη Βουλή καθώς στο βίντεο εμφανίστηκε και Ελληνο-ουκρανός που δήλωσε ότι μάχεται με το «Τάγμα Αζόφ».

Σημειώνεται πως το Τάγμα Αζόφ είναι εθελοντική ακροδεξιά και νεοναζιστική ομάδα της εθνικής φρουράς της Ουκρανίας, η οποία εδρεύει στη Μαριούπολη στην παράκτια περιοχή της Αζοφικής θάλασσας. Το συγκεκριμένο τάγμα πήρε μέρος στις μάχες μεταξύ των φιλορωσικών αυτονομιστικών δυνάμεων και των Ουκρανών, τον Ιούνιο του 2014 κατά τη διάρκεια της κρίσης στη νοτιοανατολική Ουκρανία.

Το Τάγμα Αζόφ σχηματίστηκε αρχικά ως εθελοντική πολιτοφυλακή στις 5 Μαΐου 2014 κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων στην Οδησσό. Στις 12 Νοεμβρίου 2014, ενσωματώθηκε στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας. Πρόκειται για υπερεθνικιστές που κατηγορούνται ότι φιλοξενούν νεοναζιστική και λευκή ιδεολογία υπεροχής.

Παρά το γεγονός ότι ενσωματώθηκαν στον επίσημο στρατό, οι μαχητές του Αζόφ φέρεται να συνέχισαν να φορούν τα διακριτικά του Wolfsangel που χρησιμοποιούνταν από μια σειρά ναζιστικών μεραρχιών κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανέφερε την παρουσία τέτοιων μονάδων στον ουκρανικό στρατό ως λόγο για την έναρξη της λεγόμενης «ειδικής στρατιωτικής του επιχείρησης για την αποστρατιωτικοποίηση και τον αποναζισμό της Ουκρανίας».

Τι είναι το Τάγμα του Αζόφ

Τα μέλη του Τάγματος είναι από την ανατολική Ουκρανία και μιλούν ουκρανικά, ενώ μερικοί νεοσύλλεκτοι προέρχονται από τις ανατολικές πόλεις του Ντόνετσκ και Λουχάνσκ. Ο πρώτος διοικητής του συντάγματος ήταν ο ακροδεξιός Αντρίι Μπιλέτσκι (Andriy Biletsky), ο οποίος ηγήθηκε της νεοναζιστικής οργάνωσης Πατριώτης της Ουκρανίας και της Εθνικοσοσιαλιστικής Συνέλευσης. Ακόμη, η ομάδα έχει συνδεθεί με νεοναζί, με μέλη που φορούν νεοναζιστικά και σύμβολα των SS. Η γερμανική τηλεόραση ZDF παρακολούθησε μαχητές του τάγματος των Αζοφ, που φορούσαν κράνη με σβάστικες και παγανιστικούς ρούνους. Το σύμβολο της ομάδας, που φέρουν στα μανίκια τους οι μαχητές του τάγματος είναι ένας πλάγιος Ρούνος, τυπικά είναι ένα αγκίστρι για λύκους (λυκοπαγίδα) το οποίο προφέρεται: Βόλφσανγκελ.

Στις 13 Απριλίου 2014, ο Υπουργός Εσωτερικών Αρσέν Άβακοφ εξέδωσε διάταγμα, που επιτρέπει τη δημιουργία νέων παραστρατιωτικών δυνάμεων από πολίτες μέχρι 12.000 άτομα. Το Τάγμα Αζόφ δημιουργήθηκε στις 5 Μαΐου 2014 στο Μπερντιάνσκ.

Τον Σεπτέμβριο του 2014, το τάγμα του Αζόφ, εγγράφηκε στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας ως Ειδική αστυνομική δύναμη. Το 2017, το μέγεθος του συντάγματος υπολογίστηκε σε περισσότερα από 2.500 μέλη. Αρχικά, το τάγμα Αζόφ ήταν μια ειδική αστυνομική υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, με επικεφαλής τον Βολοντίμιρ Σπάρα, τον ηγέτη του Βασίλκιβ του Κιέβου, κλάδου της οργάνωσης Πατριώτης της Ουκρανίας και του Δεξιού Τομέα.

Το 2016, βετεράνοι του συντάγματος και μέλη μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης με το όνομα «Αζοφικό Πολιτικό Σώμα» δημιούργησαν το πολιτικό κόμμα Εθνικό Σώμα.

Παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια, εκθέσεις, που δημοσιεύθηκαν από το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν συνδέσει το τάγμα Αζόφ με εγκλήματα πολέμου όπως μαζικές λεηλασίες, παράνομες κρατήσεις και βασανιστήρια.

Μια έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας από τον Μάρτιο του 2016 ανέφερε ότι η οργάνωση είχε «συλλέξει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή εχθροπραξιών από τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και το Τάγμα Αζόφ μέσα και γύρω από το Σιροκίνε (31 χλμ ανατολικά της Μαριούπολης), από το καλοκαίρι του 2014 μέχρι σήμερα. Επίσης μαζικές λεηλασίες αναφέρθηκαν σε κατοικίες πολιτών, καθώς και στόχευση περιοχών αμάχων μεταξύ Σεπτεμβρίου 2014 και Φεβρουαρίου 2015».

Το τάγμα Αζόφ έχει τις ρίζες του σε μια ομάδα εξτρεμιστών της FC Metalist Kharkiv με το όνομα “Σέκτα 82” (1982 είναι η χρονιά ίδρυσης της ομάδας). Η “Σέκτα 82” ήταν (τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2013) σύμμαχος με την εξτρεμιστική ομάδα FC Spartak Moscow. Στο τέλος Φεβρουαρίου 2014, κατά τη διάρκεια της ουκρανικής κρίσης του 2014, όταν ένα αυτονομιστικό κίνημα ήταν ενεργό στο Χάρκοβο, η “Σέκτα 82” κατέλαβε το κτήριο της περιφερειακής διοίκησης της Περιφέρειας Χάρκοβο στο Χάρκοβο και χρησίμευσε ως τοπική δύναμη “αυτοάμυνας”. Σύντομα, με βάση την «Σέκτα 82» δημιουργήθηκε μια εταιρεία Ειδικών Καθηκόντων Περιπολίας Αστυνομίας με την ονομασία «Ανατολικό Σώμα».

Στις 13 Απριλίου 2014, ο υπουργός Εσωτερικών Αρσέν Αβάκοφ εξέδωσε διάταγμα, που εξουσιοδότησε τη δημιουργία νέων παραστρατιωτικών δυνάμεων μέχρι 12.000 ατόμων. Το τάγμα Αζόφ, χρησιμοποιώντας το «Ανατολικό Σώμα» ως ραχοκοκαλιά του, σχηματίστηκε στις 5 Μαΐου 2014 στο Μπερντιάνσκ από έναν λευκό εθνικιστή.  Το Αζόφ ξεκίνησε ως Αστυνομική Μονάδα Περιπολίας Ειδικών Καθηκόντων (Εθελοντικά τάγματα που ελέγχονται από το Υπουργείο Εσωτερικών).

Πολλά μέλη της οργάνωσης Πατριώτης της Ουκρανίας εντάχθηκαν στο τάγμα. Το τάγμα ξεκίνησε από τη Μαριούπολη όπου συμμετείχε σε μάχη, και μεταφέρθηκε σύντομα στο Μπερντιάνσκ.

Τον Ιούνιο του 2014, ο Αντόν Χεραστσένκο (σύμβουλος του Υπουργού Εσωτερικών) είπε ότι είχε προγραμματιστεί ότι το τάγμα Αζόφ θα είχε δύναμη 400 ατόμων και ο μισθός για τους εθελοντές θα ήταν 4.300 χρίβνια (360 $) τον μήνα. Οι μισθοφόροι στρατιώτες αμείβονταν με 1.505 χρίβνια τον μήνα.

Στις 11 Αυγούστου, το τάγμα Αζόφ, με την υποστήριξη Ουκρανών αλεξιπτωτιστών, κατέλαβε τη Μαρίνκα από τους φιλορώσους αντάρτες και μπήκε στα προάστια του Ντόνετσκ συγκρουόμενοι με τους μαχητές της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2014, το τάγμα του Αζόφ συμμετείχε στη Δεύτερη Μάχη της Μαριούπολης. Σχετικά με την κατάπαυση του πυρός, που συμφωνήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου, ο Μπιλέτσκι δήλωσε: “Εάν ήταν μια κίνηση τακτικής, δεν υπάρχει τίποτα κακό με αυτό… εάν είναι μια προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας σχετικά με το ουκρανικό έδαφος με αυτονομιστές, τότε προφανώς πρόκειται για προδοσία.”

Εθνοφρουρά

Τον Σεπτέμβριο του 2014, το τάγμα Αζόφ μετατράπηκε από τάγμα σε σύνταγμα και εντάχθηκε στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας. Εκείνη την εποχή, το τάγμα εργάστηκε, για να αποπολιτικοποιήσει τον εαυτό του: η ακροδεξιά ηγεσία του έφυγε και ίδρυσε το πολιτικό κόμμα του Εθνικού Σώματος, που συνεργάζεται με τη συνδεδεμένη ακτιβιστική οργάνωση, Αζοφικό Πολιτικό Σώμα.

Περίπου αυτή την εποχή άρχισε να λαμβάνει αυξημένες προμήθειες βαρέων όπλων, σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια. Το τάγμα Αζόφ έλαβε χρηματοδότηση από τον Υπουργό Εσωτερικών της Ουκρανίας και άλλες πηγές (πιστεύεται ότι ήταν Ουκρανοί ολιγάρχες). Έτσι, ενώ οι εθελοντές του αμείβονταν επίσημα με 6.000 χρίβνια ($316) τον μήνα, λάμβαναν πραγματικά περίπου 10.000 χρίβνια ($526) τον μήνα. Οι εθνικοσοσιαλιστικοί ιστότοποι «Πατριώτης της Ουκρανίας» έκλεισαν ή τέθηκαν σε περιορισμένη πρόσβαση.

Στις 14 Οκτωβρίου, στρατιώτες του τάγματος Αζόφ συμμετείχαν σε μια πορεία για τον εορτασμό της 72ης επετείου του Ουκρανικού Αντάρτικου Στρατού (UPA) στο Κίεβο, που οργανώθηκε από τον Δεξιό Τομέα. Στις 31 Οκτωβρίου 2014, ο αναπληρωτής διοικητής του τάγματος Αζόφ Βαντίμ Τρόγιαν διορίστηκε επικεφαλής της αστυνομίας της Περιφέρειας Κιέβου (αυτή η αστυνομική δύναμη δεν έχει δικαιοδοσία στην πόλη του Κιέβου).

Στις 11 Νοεμβρίου 2014 το τάγμα Αζόφ ενσωματώθηκε επίσημα στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας.

Από το τέλος Μαρτίου 2015, παρά τη δεύτερη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός (Minsk II), το τάγμα Αζόφ συνέχισε να προετοιμάζεται για πόλεμο, με τον αρχηγό της ομάδας να βλέπει την κατάπαυση του πυρός ως «κατευνασμό». Τον Μάρτιο του 2015, ο υπουργός Εσωτερικών Αρσέν Άβακοφ ανακοίνωσε ότι το σύνταγμα Αζόφ θα ήταν μεταξύ των πρώτων μονάδων, που θα εκπαιδεύονταν από τα στρατεύματα του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών στην εκπαιδευτική τους αποστολή Operation Fearless Guardian. Ωστόσο, η εκπαίδευση των ΗΠΑ αποσύρθηκε στις 12 Ιουνίου 2015, καθώς η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ενέκρινε μια τροπολογία, που μπλοκάρει κάθε βοήθεια (συμπεριλαμβανομένων όπλων και εκπαίδευσης) στο τάγμα λόγω του νεοναζιστικού του υπόβαθρου.

Ωστόσο, η τροπολογία αφαιρέθηκε αργότερα τον Νοέμβριο του 2015, με το The Nation να αναφέρει ότι “η Επιτροπή Πιστώσεων Άμυνας του Σώματος δέχθηκε πίεση από το Πεντάγωνο να αφαιρέσει την τροπολογία Κόνιερς-Γίοχο από το κείμενο του νομοσχεδίου”.

Από το 2015 και εξής, το Αζόφ έχει οργανώσει καλοκαιρινές κατασκηνώσεις όπου τα παιδιά και οι έφηβοι λαμβάνουν στρατιωτική εκπαίδευση σε συνδυασμό με διαλέξεις για τον ουκρανικό εθνικισμό.

Στις 27 Απριλίου 2016, 300 στρατιώτες και ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα από το σύνταγμα τοποθετήθηκαν στην Οδησσό, για να διαφυλάξουν τη δημόσια τάξη, αφού ο Μιχαήλ Σαακασβίλι έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για μια σειρά από φιλορωσικές επιθέσεις «τιτούσκι» εναντίον αμάχων.

Η Azov δημοσίευσε μια ανακοίνωση μέσων ενημέρωσης στον ιστότοπό της στις 20 Νοεμβρίου 2017, σημειώνοντας ότι, στις 16 Νοεμβρίου, το τάγμα Αζόφ είχε συναντηθεί με μια ξένη αντιπροσωπεία αξιωματικών από τις Ένοπλες Δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών και τις Καναδικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Τον Οκτώβριο του 2019, μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ από το Δημοκρατικό Κόμμα ζήτησαν να χαρακτηριστεί το τάγμα Αζόφ και δύο άλλες ακροδεξιές ομάδες ως Ξένη τρομοκρατική οργάνωση από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, επικαλούμενοι πρόσφατες πράξεις βίας της δεξιάς π.χ. τους πυροβολισμούς στο τέμενος του Κράιστσερτς νωρίτερα εκείνο το έτος. Το αίτημα προκάλεσε διαμαρτυρίες από τους υποστηρικτές του Αζόφ στην Ουκρανία.

Το τάγμα Αζόφ έχει περιγραφεί ως μια ακροδεξιά παραστρατιωτική οργάνωση με διασυνδέσεις με τον νεοναζισμό, με μέλη τα οποία φορούν σύμβολα και εμβλήματα νεοναζί και SS και τα οποία εκφράζουν νεοναζιστικές απόψεις. Τα διακριτικά της ομάδας διαθέτουν τον Wolfsangel και τον Black Sun, δύο νεοναζιστικά σύμβολα.

Οι στρατιώτες του Αζόφ έχουν παρατηρηθεί να φορούν σύμβολα, που σχετίζονται με τους Ναζί στις στολές τους. Το 2014, το γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF έδειξε εικόνες μαχητών του Αζόφ, που φορούσαν κράνη με σύμβολα αγκυλωτών σταυρών και «τους ρούνους SS του διαβόητου κορυφαίου σώματος με μαύρες στολές του Χίτλερ». Το 2015, ο Μάρτσιν Ογκντόφσκι, ένας Πολωνός πολεμικός ανταποκριτής, απέκτησε πρόσβαση σε μία από τις βάσεις του Αζόφ, που βρίσκεται στο πρώην θέρετρο Μάζακ. Οι μαχητές του Αζόφ του έδειξαν ναζιστικά τατουάζ καθώς και ναζιστικά εμβλήματα στις στολές τους.

Ο Σάουν Γουόλκερ έγραψε στον Guardian ότι «πολλά από τα μέλη του [Αζόφ] έχουν δεσμούς με νεοναζιστικές ομάδες και ακόμη και εκείνοι, που γελούσαν με την ιδέα ότι είναι νεοναζί δεν διαψεύδουν τις πιο πειστικές διαψεύσεις», αναφέροντας τα τατουάζ με σβάστικα μεταξύ των αγωνιστών και έναν που ισχυριζόταν ότι ήταν «εθνικοσοσιαλιστής». Σύμφωνα με το The Daily Beast, μερικά από τα μέλη της ομάδας είναι «νεοναζί, λευκοί ρατσιστές και ορκισμένοι αντισημίτες», και «τα πολλά τατουάζ με σβάστικα διαφορετικών μελών και η τάση τους να μάχονται με σβάστικες ή διακριτικά των SS ζωγραφισμένα στα κράνη τους καθιστούν πολύ δύσκολο για τα άλλα μέλη της ομάδας να αρνηθούν εύλογα τυχόν νεοναζιστικές σχέσεις».

Ο Λεβ Γκολίνκιν έγραψε στο The Nation ότι «Η Ουκρανία μετά το Μαϊντάν είναι το μόνο έθνος στον κόσμο, που έχει νεοναζιστικό σχηματισμό στις ένοπλες δυνάμεις της.» Ο Μάικλ Κόλμπορν του Foreign Policy το αποκάλεσε «ένα επικίνδυνο εξτρεμιστικό κίνημα φιλικό προς τους νεοναζί με «παγκόσμιες φιλοδοξίες», αναφέροντας ομοιότητες μεταξύ της ιδεολογίας και του συμβολισμού της ομάδας και του δολοφόνου του τζαμιού του Κράιστσερτς το 2019, μαζί με τις προσπάθειες της ομάδας να στρατολογήσει Αμερικανούς ακροδεξιούς εξτρεμιστές.

Ένας εκπρόσωπος της ομάδας είπε ότι «μόνο το 10-20%» των νεοσυλλέκτων της είναι νεοναζί, με έναν διοικητή να αποδίδει τη νεοναζιστική ιδεολογία σε παραπλανημένη νεολαία. Μέλη της ομάδας έχουν δηλώσει ότι ο αντεστραμμένος Wolfsangel, αντί να συνδέεται με τον ναζισμό, αντιπροσωπεύει τις ουκρανικές λέξεις για το “ενωμένο έθνος” ή την “εθνική ιδέα”.

enikos/Με πληροφορίες από τη Βικιπαίδεια