Τιμήθηκε σήμερα η Λαϊκή Αγροτική Εξέγερση των Τρικάλων

Με μια λιτή εκδήλωση τιμήθηκε σήμερα στα Τρίκαλα η Λαϊκή Αγροτική Εξέγερση του 1925 στην ομώνυμη πλατεία που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ασκληπιού και Ιπποκράτους.
Οπως κατέγραψε το trikaladay την επιμνημόσυνη δέηση τέλεσε ο Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών κ. Χρυσόστομος, ενώ παρόντες ήταν ο δήμαρχος Τρικκαίων Δημ. Παπαστεργίου, οι αντιδήμαρχοι Βασιλένα Μητσιάδη και Τόμμυ Κυρίτσης, ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης Γ. Τσίγκας, ο πρώην δήμαρχος Τρικκαίων Χρ. Λάππας, δημοτικοί σύμβουλοι καθώς και εκπρόσωποι φορέων.
Για το χρονικό της εξέγερσης που βάφτηκε με άιμα μίλησε ο φιλόλογος Βασίλης Αδάμος
Η ΟΜΙΛΙΑ
Η Αγροτική εξέγερση στα Τρίκαλα της 2ας Φεβρουαρίου 1925
Σεβασμιώτατε, κύριε Δήμαρχε, κύριε Αντιδήμαρχε, κύριοι Σύμβουλοι, αγαπητοί Συμπολίτες.
1881, η Θεσσαλία ενώνεται με την Παλιά Ελλάδα, που υιοθετεί το καινούργιο, την μικρή ιδιοκτησία. Στη Θεσσαλία δυστυχώς, πριν προλάβουν οι διοικητικές δομές να εγκατασταθούν στην Λάρισα, έχουν προλάβει οι πλούσιοι έλληνες του εξωτερικού, οι μετέπειτα τσιφλικάδες, να αγοράσουν για ένα κομμάτι ψωμί τα Οθωμανικά κτήματα, που εν μια νυκτί οι Τούρκοι Μπέηδες τα μεταβίβασαν σε άσχετους με την αγροτική οικονομία ανθρώπους.
Οι άμεσοι πρόγονοί μας βρέθηκαν σε αδιέξοδο. Ενώ επί Τουρκοκρατίας απολάμβαναν το Οθωμανικό Δίκαιο, που δεν αναγνώριζε ιδιοκτησίες, άρα μπορούσαν να καλλιεργούν ελεύθερα τα κτήματά τους, τι αντίφαση, ξαφνικά βρίσκονται υπόδουλοι Ελλήνων. Οι τσιφλικάδες, αρνούμενοι να συνειδητοποιήσουν ότι ο κόσμος έχει αλλάξει και η κατοχή γης δεν σημαίνει πια δύναμη, βασανίζουν τους ομοϊδεάτες τους.
Ζαρίφης, Ζάππας, Ζωγράφος, Στεφανοβίκης, Ζαούσης και άλλοι κατέχουν χιλιάδες στρέμματα γης αγνοώντας τον τρόπο εκμετάλλευσής της παραδίδοντάς την κυριολεκτικά στους επιστάτες και στις παραβατικές ομάδες των υποτιθέμενων φυλάκων της περιουσίας τους. Οι συνθήκες ζωής των κολίγων είναι πανάθλιες. Η εξάρτησή τους από τους τσιφλικάδες και τους επιστάτες απόλυτη. Είναι υποχρεωμένοι να δίνουν νοίκι στον τσιφλικά το μισό της παραγωγής, πολλές κότες και πρόβατα και τεράστιες ποσότητες τυροκομικών προϊόντων. Πρέπει ακόμα να στέλνουν ένα μέλος της οικογένειας, θηλυκού γένους, να ζυμώνει και να ψήνει το ψωμί της επιστασίας. Οι τσιφλικάδες είχαν πλήρη εξουσία πάνω στο σώμα των γυναικών και των κοριτσιών των κολίγων. Οι κολίγοι δεν μπορούν να ξηραίνουν καπνό και βοδινή κοπριά στους τοίχους και στα κεραμίδια. Δεν έχουν δικαίωμα να κρεμούν βρεγμένα ρούχα στους τοίχους για στέγνωμα. Δεν μπορούν να απομακρυνθούν απ’ το χωριό χωρίς άδεια του επιστάτη ούτε να καλλιεργούν άλλη γη εκτός απ’ αυτή του αφεντικού. Βέβαια, εξυπακούεται ότι δεν μπορούσαν να έχουν σπιθαμή δική τους γη. Κατοικούν σε τρώγλες και τρώνε μαζί με τα ζώα τους Ασκώντας κάθε είδους πίεση στην πολιτική σκηνή καταφέρνουν να κερδοσκοπούν και το χειρότερο να πείσουν πολιτικούς όπως τον Τρικούπη, ότι η μεγάλη ιδιοκτησία είναι το μέλλον της Αγροτιάς.
Οι εύλογες απαιτήσεις των ακτημόνων, που στο μεταξύ εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται κολλίγοι κρατούν πάνω από σαράντα χρόνια. Δεν θα αρκέσει ούτε η αγροτική μεταρρύθμιση του 1917 από τον Ε. Βενιζέλο, η οποία θα μείνει στα χαρτιά.
Θα ξεκινήσουν, όμως, οι ακτήμονες – κολίγοι και μαζί τους, οι ανοργάνωτοι ακόμα εργάτες των πόλεων έναν αγώνα να κυριαρχήσουν στην ιδιοκτησία την οποία δούλευαν από αρχαιοτάτων χρόνων αλλά που ποτέ δεν απολάμβαναν με τον Μαρίνο Αντύπα, το Κιλελέρ του 1910, την κόκκινη Δευτέρα στα Τρίκαλα της 2ας Φεβρουαρίου 1925.Μαζί τους ακόμα και οι ρακένδυτοι μα πανέξυπνοι και εργατικοί πρόσφυγες του απόλυτου μικρασιατικού Ελληνισμού.
«Το προοίμιο της αιματηρής εργατοαγροτικής εξέγερσης των Τρικάλων αποτελούν τα γεγονότα του Καστρακίου της Καλαμπάκας. Στις 31 Γενάρη 1925 οι αγρότες του Καστρακίου, με την καθοδήγηση του Σωματείου Παλαιών Πολεμιστών, ξεσηκώνονται και καταλαμβάνουν τα μοναστηριακά κτήματα των Μετεώρων, του Μ. Μετεώρου και της Μονής Βαρλαάμ, με αίτημα την απαλλοτρίωσή τους και τη διανομή τους στους ακτήμονες. Η ενέργειά τους συναντά την αντίδραση των τοπικών αρχών. Ενοπλες δυνάμεις της Χωροφυλακής και μιας διμοιρίας ιππικού από τη Λάρισα κυκλώνουν το χωριό και συλλαμβάνουν στελέχη του Σωματείου, αλλά η σθεναρή αντίδραση σύσσωμων των κατοίκων του χωριού αναγκάζουν το στρατό να αποσυρθεί.»
Το γεγονός θα προκαλέσει κινητοποίηση του Σωματείου Παλαιών Πολεμιστών Τρικάλων και του Εργατικού Κέντρου της πόλης που «αποφασίζουν τη διοργάνωση συλλαλητηρίου διαμαρτυρίας για τη Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου ημέρα που «πραγματοποιείται το εβδομαδιαίο παζάρι και συρρέει κόσμος απ΄ όλα τα χωριά του νομού Τρικάλων.» . Χιλιάδες προκηρύξεις κυκλοφορούν στα χωριά και καλούν τον κόσμο να συμμετάσχει μαζικά.»
Πράγματι η μικρή διαδήλωση γιγαντώνεται και για πρώτη φορά εργάτες και αγρότες διεκδικούν τα αυτονόητα:
«Σύμπας ο εργατοαγροτικός λαός Τρικάλων και περιχώρων κατόπιν προσκλήσεως διά προκηρύξεων υπό Κεντρικής Ενώσεως Πολεμιστών Τρικάλων, εξηγούσας καταδίωξιν συναδέλφων Καστρακιωτών καταλαβόντας μοναστηριακά, συνελθόντες εις πάνδημον συναγερμόν ακούσαντες λόγους ρητόρων εξηγούντας καταδιώξεις εργατοαγροτών, αξιοί: 1) Αμεσον ανάκλησιν σταλέντος Καστράκιον στρατού, 2) Αμεσον απόλυσιν ηγετών εργατοαγροτικής τάξεως και δη γραμματέα Κεντρικής Ενώσεως «Μέλλον», σιδηροδρομικών Καρβούνην 3) Επαναφοράν εξορίστων άμεσον 4) Αμεσον απαλλοτρίωσιν μοναστηριακών κτημάτων, τσιφλικίων, αυτοκαλλιεργουμένων, χωρίς αποζημίωσιν εις ακτήμονας εφέδρους και παροχήν γεωργικών εργαλείων, σπόρου, λιπασμάτων 5) Τη μη εφαρμογήν νέου δασμολογίου πλήττοντος λαϊκάς τάξεις 6) Αμεσον διάλυσιν φασιστικών οργανώσεων και καταδίωξιν οργανωτών 7) Καταδίκη εις θάνατον καταχραστών σακαράκιδων λαϊκού ιδρώτος 8) Πλήρη ελευθερίαν συνελεύσεων και συγκεντρώσεων. 9) Καταβολήν φόρου εκ πολέμου ευκόλως πλουτίσαντας. 10) Επίσης η Κυβέρνησις παύσει προπαρασκευήν πολέμου καθόσον εφαρμόσωμεν σύνθημα πόλεμος κατά πολέμου.
Η απάντηση είναι βίαιη και απάνθρωπη με κατάληξη: Πάνω από 25 τραυματίες και επτά νεκρούς. Ο εργάτης ξυλουργός Μιχάλης Ράδος (πατέρας του τότε ταμία του Εργατικού Κέντρου), ο καρεκλάς Γιώργος Ντάλλας, ο καπνεργάτης Νίκος Νταβάρας, ο εργάτης Νίκος Σταφίκος, οι αγρότες Κώστας Βουτσελάς από τον Πυργετό και Δημήτρης Κούτρας από τις Καρυές, και σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες κι ένα κοριτσάκι 12 ετών, τους οποίους και τιμούμε σήμερα.
Η αιματηρή εξέγερση των Τρικάλων, οι μαζικές εκδηλώσεις, τα συλλαλητήρια της Λάρισας και της Λειβαδιάς ταρακούνησαν τις μετέπειτα κυβερνήσεις, ώστε να αποκαταστήσουν τους ακτήμονες προγόνους μας και να προχωρήσουν επιτέλους στην απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.
Οι αγροτικοί αγώνες αποτελούν παρακαταθήκη και μνήμες λαϊκής αντίστασης, που καλά θα κάνουμε να εντάξουμε στην προσπάθεια της κοινωνίας μας για συνοχή, αλληλεγγύη και κατανόηση που σχεδόν εκατό χρόνια μετά συνεχίζουν.
Οι αγρότες μας, οι συγγενείς μας, οι φίλοι μας, οι συντοπίτες μας, οι συμπολίτες που βρίσκονται στους δρόμους δεν βρίσκονται για να τους κλείσουν, δεν αποτελεί αυτό τον στόχο της διαμαρτυρίας τους αλλά – και γι αυτό ας είμαστε σίγουροι και περήφανοι – ζητούν δραματικά από τους πολιτικούς να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις, που να ανταμείβουν τους πραγματικούς κατ’ επάγγελμα αγρότες.
Δεν αξίζει στους αγρότες μας το μοιρολόγι, αξίζει ο συντονισμός, η σωστή οργάνωση και η σταδιακή προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Δεν λένε όχι οι αγρότες μας στους δίκαιους φόρους που τους αναλογούν, λένε όχι σ’ αυτούς που τους τιμωρούν, επειδή επέλεξαν με πάθος να συνεχίζουν να καλλιεργούν την γη, την γη που μας ανέθρεψε, τη γη που μας σπούδασε, την γη που μας κρατάει ζωντανούς και περήφανους για την καταγωγή μας, την γη που διατηρεί την αξιοπρέπειά μας.