Το παιδί μου χτυπάει τα άλλα παιδιά, τι φταίει…;

Αυτό το γεγονός είναι συχνό φαινόμενο κυρίως στα παιδιά ηλικίας από 3 έως 7 ετών
και μπορεί να συμβεί παντού, από τον παιδότοπο και το πάρκο μέχρι το σχολείο. Τι
συμβαίνει όμως και γονείς και εκπαιδευτικοί παλεύουν με την αλόγιστη
επιθετικότητα των σημερινών παιδιών; Η αλήθεια είναι πως κανένα παιδί δε
γεννιέται επιθετικό, μαθαίνει στη πορεία να είναι επιθετικό. Οι ειδικοί εστιάζουν σε
τέσσερις βασικές αιτίες. Αρχικά η βία , σωματική ή λεκτική (χαζό είσαι παιδί μου;)
που το παιδί αντιμετωπίζει ή παρατηρεί να συμβαίνει στο ίδιο του το σπίτι. Δυστυχώς
αμέτρητες οι μορφές βίας που μπορεί να έρθει ένα παιδί αντιμέτωπο στο σπίτι
Η σωματική κακοποίηση, όλες τις μορφές παραμέλησης (έλλειψη στοιχειώδους
φροντίδας), παραμέληση ιατρικής και εκπαιδευτικής φροντίδας, η συναισθηματική
παραμέληση. Λανθασμένα οι γονείς πιστεύουν πως αν το παιδί κάθε μέρα πάρει και
ένα δωράκι για τις ώρες που ο γονιός είχε πολλές υποχρεώσεις, θα είναι έτσι
χαρούμενο και ολοκληρωμένο. Το παιδί μας, μάς έχει ανάγκη! Εμάς! Όχι τη
περιουσία μας! Το Συσσωρευμένο άγχος θεωρείται ακόμη μια από τις βασικές αιτίες
η βία από συμμαθητές του στον παιδικό σταθμό/ νηπιαγωγείο/δημοτικό σχολείο και
φυσικά τα βίαια προγράμματα στις οθόνες που παρακολουθούν τα παιδιά.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκή έρευνα που πραγματοποίησε το «Χαμόγελο του Παιδιού»
(2012) για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού σε έξι ευρωπαϊκές χώρες
(Ελλάδα, Ιταλία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) σε δείγμα 16.227
μαθητών, ένας στους τρεις μαθητές έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, ενώ ένας
στους δύο μαθητές γίνεται μάρτυρας τέτοιων περιστατικών. Η Ελλάδα βρίσκεται
στην τέταρτη θέση στα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού με ποσοστό 31,98%, ενώ
πρώτη είναι η Λιθουανία σε ποσοστό 51,65%.
Σε κάθε περίπτωση, απορρίπτουμε την πράξη αλλά όχι το παιδί. Μια καλή συμβουλή
όταν ένα παιδάκι είναι επιθετικό είναι να κάνουμε ξεκάθαρο στο παιδί μας ότι δεν
είναι αποδεκτό να χτυπάει, να δαγκώνει, να μιλάει άσχημα ή να σπρώχνει ένα άλλο
παιδάκι. Βέβαια τα επαναλαμβανόμενα “όχι” και “μη” δεν βοηθούν σε αυτή την
περίπτωση. Αντίθετα εξηγούμε ότι δεν πρέπει για παράδειγμα να χτυπάμε γιατί αυτό
πονάει και πληγώνουμε τους φίλους μας. Και πάντα απορρίπτουμε την πράξη αλλά
όχι το παιδί. Δεν βάζουμε την ταμπέλα του κακού παιδιού, γιατί από τη μία αυτό θα
έχει επίπτωση στην αυτοπεποίθησή του και από την άλλη θα το χρησιμοποιεί σαν
δικαιολογία για τις πράξεις του. Βοηθήστε το να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του
που είναι απαραίτητη και στην παιδική και σε όλες τις ηλικίες.
Η ψυχραιμία είναι βοηθός μας! Keep calm! Πόσο εύκολο είναι να κρατήσουμε την
ψυχραιμία μας όταν βλέπουμε το μεγάλο παιδί μας να ρίχνει ξύλο…; Κι όμως μια
εκρηκτική αντίδραση από την πλευρά μας θα κάνει το παιδί να θυμώσει περισσότερο
και θα ενισχύσει την επιθετικότητα του. Δοκιμάζει στην ουσία το παιδί ένα νέο τρόποεπικοινωνίας μέσω της βίας, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό! Το μυαλό ενός
παιδιού σε αυτή την ηλικία δεν μπορεί να κατανοήσει το θυμό ή το άγχος μας για την
πράξη του, με αποτέλεσμα να δοκιμάζει ξανά και ξανά την ίδια επιθετική
συμπεριφορά στην προσπάθειά του να την κατανοήσει. Του μιλάμε ωστόσο σοβαρά
και με σταθερό τόνο, σκύβουμε για να είμαστε στο ίδιο ύψος και του δίνουμε την
πληροφορία ότι “αυτή η πράξη δεν είναι καλή”.
Όπως ορθά επισημάνει και ο Νίκος Σταματογιάννης (Δ/νση Ασφαλείας Αττικής –
Υπ/νση Ανηλίκων) Αστυνόμος Ά και ψυχολόγος στο άρθρο του «Παιδική
επιθετικότητα και τρόποι διαχείρισης» οι γονείς πρέπει να είμαστε συνεπείς. Η
συνέπεια στη συμπεριφορά σας είναι το κλειδί που θα βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν
να κάνουν τις σωστές επιλογές. Αν, κάθε φορά που ένα παιδί ρίχνει κάτω ένα παιχνίδι
του, το παίρνετε πίσω για λίγα λεπτά, μαθαίνει να μην ρίχνει κάτω τα παιχνίδια του.
Αλλά όταν οι κανόνες αλλάζουν διαρκώς, τότε είναι δύσκολο για τα μικρά παιδιά να
κάνουν σωστές επιλογές. Αν μια μέρα ένα οργισμένο ξέσπασμα οδηγήσει στο να
φύγετε νωρίτερα από την παιδική χαρα, αλλά την επόμενη μέρα οι διαμαρτυρίες του
παιδιού του εξασφαλίσουν τέσσερις επιπλέον κατεβασιές στην τσουλήθρα, το παιδί
σας είναι λογικό να μπερδευτεί και να μην ξέρει τι πρέπει να κάνει.
Μη ξεχνάμε όμως πως η επιθετικότητα φέρνει την επιθετικότητα. Προσπαθήστε να
αποφύγετε τις αντιπαραθέσεις με τα παιδιά σας όταν εκδηλώνουν επιθετική
συμπεριφορά, εκείνα θα έρθουν σε δύσκολη θέση και θα προσπαθήσουν να
υπερασπιστούν τη συμπεριφορά τους και εσείς θα έρθετε σε δύσκολη θέση. Να έχετε
πάντα στο μυαλό ότι τα παιδιά παρατηρούν συμπεριφορές, κάθε επιθετική εκδήλωση
από εσάς (λεκτική ή μη λεκτική) αποτελεί στοιχείο μίμησης για τα παιδιά σας.

Βαθιές αναπνοές και όλα θα πάνε καλά!!

Κούτνα Φωτεινή, νηπιαγωγός και εκπαιδευτής ενηλίκων με MSc στην Ειδική
Εκπαίδευση (2019) & MSc στην Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων (2022).