Tο πιο θλιμμένο τραγούδι που γράφτηκε ποτέ

του σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ

Στα μέσα της δεκαετίας του ‘60 ο Mick Jagger και η Marianne Faithfull ήταν ένα από τα πιο διάσημα ζευγάρια της βρεττανικής ροκ σκηνής. Το 1964 ο Jagger έγραψε το «As tears go by / Καθώς κυλούν τα δάκρυα» για λογαριασμό της τότε αγαπημένης του, η οποία το ερμήνευσε υπέροχα — λιτά, κοφτά, σχεδόν πεζά. Λίγο αργότερο, το τραγούδησε και ο Mick Jagger με τους Rolling Stones σε μια πιο λυρική εκτέλεση.

….It is the evening of the day
I sit and watch the children play
[…] Doing things I used to do
They think are new
I sit and watch
As tears go by

Την ίδια εποχή, στα μέσα της δεκαετίας του ‘60, πολύ μικρό παιδί έπαιζα στις αλάνες των Τρικάλων και ανακάλυπτα μέρα με τη μέρα έναν ολόκληρο κόσμο που έφτανε στην ακτίνα του ξύλινου βέλους που πετάγαμε στις μάχες με την αντίπαλη συμμορία, στο βάθος του σκοτεινού υπογείου με το μυστηριώδες σεντούκι του γείτονα παππού που είχε πεθάνει, στην απεραντοσύνη του καλοκαιρινού ουρανού που μετρούσαμε τις νύχτες ξαπλωμένοι στο χορτάρι ανάσκελα, στη δύναμη της κλωτσιάς στη μπάλλα — που μέρα με τη μέρα την πέταγα όλο και πιο μακρυά.

Και λίγο αργότερα, στα τέλη της ίδιας δεκαετίας, τον ίδιο αυτό κόσμο —της έκτασης, του βάθους, του απέραντου, του δυνατού— θα τον ανακάλυπτα μια κι έξω για τα καλά, στα δάκρυα που ακολούθησαν το «αντίο…» της ξανθιάς γειτονοπούλας που ξαναγύριζε στην Αμερική, αφού είχε μεταμορφώσει το καλοκαίρι όλων μας σε μια απέραντη γλυκειά προσδοκία.
Εκείνα τα καυτά δάκρυα τα νοιώθω ακόμα στα μάγουλά μου — έφεραν την ενηλικίωση πιο γρήγορα.
Κι εκείνο το κορίτσι —που ποτέ δεν ξανάδα αλλά χάρη σ΄αυτό έμαθα τη λέξη «έρωτας»— είχε τα χαρακτηριστικά της Marianne Faithfull, όπως με έκπληξη ανακάλυψα μόλις πριν λίγο στο βίντεο αυτού του τραγουδιού.

Ναι, απόψε, πολλά χρόνια αργότερα, ανήμερα της γιορτής του γιου μου Πέτρου, που είναι στην ίδια ηλικία πια με μένα τότε, που ανακαλύπτει με τη σειρά του τον κόσμο με λαχτάρα κι ενθουσιασμό αλλά και με παράπονο που δεν έχει τόσους φίλους και τόσες αλάνες.

Μεγαλώνει, και τον αγχώνει αυτό — δεν ξέρει πώς είναι εκεί μπροστά, στο μέλλον.
Μεγαλώνει, και με πονάει αυτό — σκέφτομαι αυτό που αφήνει πίσω, που χάνει, και δεν το ξέρει.
Αρχίζει να με ρωτάει όλο και πιο συχνά για τον έρωτα «…πώς θα είναι (αυτό ή εκείνο) μπαμπά;».
Μπαίνω κάθε φορά στον πειρασμό να του δώσω απαντήσεις, να του τα πω όλα, ναι να του δώσω συμβουλές, να του αφηγηθώ δικές μου εμπειρίες (και να τις ξαναπλάσω σε ιστορίες έτσι όπως θα ‘θελα να είχαν συμβεί, να κάνω για χάρη του την πίκρα μου χαρά και την ήττα μου επιτυχία, να ξαναφτιάξω για χάρη του —αλλά και για χάρη μου— τον κόσμο από την αρχή), θέλω να τα ξέρει όλα, να τον προστατεύσω από τον μελλοντικό πόνο και τα δάκρυα…

Αλλά σταματάω κάθε φορά, την τελευταία στιγμή.
Του αφηγούμαι ένα μικρό περιστατικό και του λέω «…θα δεις, ωραία θα είναι, μη φοβάσαι!». Και του κλείνω το μάτι, συνωμοτικά (…γιατί ο έρωτας είναι πάντα και μια μικρή συνωμοσία).

Ίσως είναι καλύτερα έτσι, να μένει με την απορία…
Κι ενώ εκείνος ξαναγυρνάει στα δικά του παιχνίδια εγώ αποσύρομαι στην άκρη και τον κοιτώ κρυφά «…καθώς κυλούν τα δάκρυα»· τα δικά μου δάκρυα για το δικό του μεγάλωμα, για το χρόνο που περνάει, για το χρόνο που ξαναζώ βλέποντάς τον να μεγαλώνει — για το χρόνο εκείνο, της δικής μου ενηλικίωσης.

Αφήνω τα δάκρυα να τρέξουν κρυφά, τα σκουπίζω στα γρήγορα και σπεύδω να πάρω θέση δίπλα του, να είμαι διακριτικά εκεί, για την ώρα που θα έρθουν τα δικά του καυτά δάκρυα — της δικής του ενηλικίωσης.

…Κι εγώ κάθομαι και τον κοιτώ να παίζει,
να κάνει ό,τι κι εγώ παλιά,
νομίζοντας πως είν’ καινούργια.
Κι εγώ κάθομαι και τον κοιτώ απ’ το πλάι
as tears go by…

(Όλοι οι στίχοι του τραγουδιού)

It is the evening of the day
I sit and watch the children play
Smiling faces I can see
But not for me
I sit and watch
As tears go by
My riches can’t buy everything
I want to hear the children sing
All I hear is the sound
Of rain falling on the ground
I sit and watch
As tears go by
It is the evening of the day
I sit and watch the children play
Doin’ things I used to do
They think are new
I sit and watch
As tears go by

Parallaxi.gr