Τσάλα Συλβί: Τιμή στον κομμουνιστή επαναστάτη Ερνέστο Γκεβάρα-Τσε

Οκτώβρης 1967-2017:Πενήντα χρόνια από την άνανδρη δολοφονία του Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα από τους πράκτορες της CIA και τους πραιτοριανούς στρατιώτες του Μπαριέντος στα βουνά της Βολιβίας. Ο γνωστός μας Τσε. Το “τσε” είναι μια αργεντίνικη έκφραση χαιρετισμού ανάμεσα σε φίλους, ένα επιφώνημα, που χρησιμοποιείται για να εκφράσει χαρά, θαυμασμό, αλλά και οδύνη. Αργεντίνος στην καταγωγή του, του δόθηκε αυτό το προσωνύμιο, γιατί το χρησιμοποιούσε συχνά στα λόγια του.

Πενήντα χρόνια και ο Τσε δεν έπαψε στιγμή να εμπνέει και να οδηγεί σαν λαμπερό αστέρι κάθε αγωνιστή, κάθε επαναστάτη, κάθε συλλογικότητα, που αμφισβητεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων και μάχεται να την ανατρέψει και να την καταργήσει, για ένα νέο κοινωνικό σύστημα απελευθερωμένο από όλα τα δεσμά, την κομμουνιστική κοινωνία. Το όνομά του χαράχτηκε ανεξίτηλα στα λάβαρα της κοινωνικής επανάστασης, πλάι σ ’αυτά των Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Τρότσκι, Λούξεμπουργκ, Λίμπκνεχτ, Βελουχιώτη, Μπελογιάννη…

Τι κι αν η αστική τάξη σ’ όλο τον καπιταλιστικό κόσμο τον κατα συκοφάντησε και τον εμφάνισε σαν εγκληματία… Τι κι αν (όταν είδε πως αυτό, κάθε άλλο παρά αποτελεσματικό ήταν) τον έκανε εμπόρευμα(μπλουζάκια, αναπτήρες, ρολόγια, φλιτζάνια …), εξώφυλλα και αφιερώματα σε αστικά περιοδικά και εφημερίδες, προσπαθώντας από τη μια να εκμεταλλευτεί κερδοσκοπικά τον “μύθο” του και από την άλλη να τον νοθεύσει και να του αφαιρέσει το κομμουνιστικό του περιεχόμενο.

Δεν υπάρχει στην ιστορία άλλη περίπτωση επαναστάτη που να απολαμβάνει τόσες “τιμές” μετά θάνατον, από τους κυρίαρχους, όσο ο Τσε. Ο “τελευταίος” επαναστάτης, ο “ρομαντικός” αντάρτης διατείνονται δίνοντας πάντα τον τόνο στο επίθετο και όχι στο ουσιαστικό. “Τελευταίος” για να δηλώσουν, ότι ο επαναστατικός κύκλος έχει τελειώσει οριστικά και αμετάκλητα. Υποκρίνονται, πως δεν υπήρξε Μάης του ’68, Πολυτεχνείο το ’73, ηρωική μαζική αντίσταση του χιλιάνικου λαού ενάντια στο πραξικόπημα του Πινοσέτ, Σαντινίστας στη Νικαράγουα και “Φωτεινό Μονοπάτι” στο Περού. Πως δεν υπάρχουν Ζαπατίστας στο Μεξικό, εργατικά, λαϊκά, νεολαιίστικα και φοιτητικά ξεσπάσματα σε όλο τον κόσμο, πολιτικά κόμματα και οργανώσεις, συνδικάτα και συλλογικότητες, που βαδίζουν στα ίδια χνάρια της κοινωνικής απελευθέρωσης. “Ρομαντικός” για να δηλώσουν ‘ότι οι επαναστάσεις κινούνται στη σφαίρα του απραγματοποίητου και του ονείρου και όχι στην πραγματική ζωή, από την οποία και πηγάζουν. Προσπαθούν να μας πείσουν, ότι ο ρεαλισμός του δικού τους εκμεταλλευτικού κόσμου, που τους τροφοδοτεί με χρήμα, πλούτο, απολαύσεις, πρέπει να είναι και ο δικός μας ρεαλισμός. Και όλα αυτά για να κρύψουν το φόβο, που φωλιάζει μέσα τους, μιας και γνωρίζουν πολύ καλά(γι’αυτό και εντείνουν τη βία, την καταστολή, τον αυταρχισμό, τον ολοκληρωτισμό) τον “εν δυνάμει κίνδυνο”, που αν και όταν πάρει σάρκα και οστά, θα τους στείλει τελεσίδικα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Ο Ερνέστο Γκεβάρα δεν ήταν γενικά και αόριστα ένας αντάρτης, ένας επαναστάτης “χωρίς αιτία”. Η επαναστατική του δράση στηρίζονταν στη γνώση της δυνατότητας ν ’αλλάξει τούτος ο απάνθρωπος κόσμος.Συνδέονταν με τη θεωρία και συνοδεύτηκε από πλούσιο συγγραφικό έργο για ζητήματα τακτικής και στρατηγικής της επανάστασης, της οικοδόμησης του σοσιαλισμού και του διεθνισμού, για τα κυριότερα ζητήματα που απασχολούσαν το επαναστατικό κίνημα της εποχής και που με διάφορους τρόπους ξαναγεννιούνται στο έδαφος των σύγχρονων οξύτατων αντιθέσεων. ‘Όπως είχε πει ο Φιδέλ Κάστρο, ο Τσε “έγραφε με τα χαρίσματα ενός κλασικού …και είμαστε σίγουροι, ότι μερικά από τα κείμενά του θα περάσουν στους απογόνους σαν κλασικά ντοκουμέντα της επαναστατικής σκέψης”. Οι πράξεις του, λοιπόν, η ζωή και ο θάνατός του, είχαν συγκεκριμένο περιεχόμενο και προσανατολισμό: στόχευαν ενάντια στον ιμπεριαλισμό, την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Ο Τσε ήταν κομμουνιστής. Η συμμετοχή του στο επαναστατικό κουβανέζικο κίνημα, στο αντάρτικο στο Κονγκό και τέλος στη Βολιβία, ήταν το αποκορύφωμα μιας ζωής, που την καθόριζε η κεντρική, η συνολική επαναστατική επιλογή. Από αυτήν αντλούσε και τη δύναμη να αψηφά όλους τους συσχετισμούς, όλους τους κινδύνους. Ακόμα, και τον “εσωτερικό εχθρό”, που κουβαλούσε “φυλακισμένο” μέσα στη θωρακική του κοιλότητα, το αλλεργικό άσθμα με τις πολυάριθμες κρίσεις, και που αγωνίζονταν ασταμάτητα να μη γίνει σκλάβος του. Όταν οι 82 επαναστάτες αποβιβάστηκαν από το πλοιάριο “Γκράμνα” σε κουβανέζικη ακτή, τους επιτέθηκε τμήμα του στρατού και τους αποδεκάτισε. Λίγοι γλύτωσαν. Ανάμεσά τους και ο Τσε, ο οποίος μετέφερε δυο σάκους: ο ένας με οπλισμό και ο άλλος με ιατροφαρμακευτικό υλικό. Τραυματισμένος και κυνηγημένος, επέλεξε το σάκο που θα έπαιρνε. Άφησε πίσω του αυτόν που περιείχε φάρμακα, μαζί και τα δικά του.

Αυτό, που σίγουρα κανείς δεν μπορεί να του αμφισβητήσει, είναι πάνω απ’ όλα η απόλυτη συνέπεια, η απόλυτη σύνδεση λόγου και έργου. «Καλύτερα να πεθαίνεις όρθιος, παρά να ζεις γονατιστός», είπε κάποτε ο Τσε και το απέδειξε. Γιατρός και δημοσιογράφος, αθλητής και φωτογράφος, αντάρτης και υπουργός, διεθνιστής στο πλευρό των κολασμένων της εργατικής τάξης και του λαού, όπου γης. «Κάθε δράση μας είναι μια πολιτική κραυγή ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Αδιάφορο που θα μας βρει ο θάνατος. Καλώς να ορίσει.», ανέφερε ανάμεσα στα άλλα στο μήνυμα του στην Τριηπειρωτική. Το θάρρος και η τόλμη του δεν ήταν αποτέλεσμα προσωπικής αποκοτιάς ή λανθασμένης εκτίμησης των συσχετισμών. ‘Όλα ξεκινούσαν από τη φιλοσοφική του άποψη, ότι ο επαναστατημένος συνειδητός άνθρωπος είναι ο δημιουργός της ιστορίας. Γοητευμένος με την ανθρώπινη θέληση, που σε συγκεκριμένες συγκυρίες, κάνει άλματα και εφόδους στον ουρανό, περιγελούσε την στατική εκτίμηση των καταστάσεων και των αναλλοίωτων συσχετισμών. Θιασώτης του πραγματικού αγώνα, σατίριζε σκληρά τις ανώδυνες διαμαρτυρίες και τις κοινοβουλευτικές αυταπάτες, που κατέληγαν σε συμβιβασμούς, της καθεστωτικής Αριστεράς.

Σαν υπουργός Βιομηχανίας στην επαναστατική κυβέρνηση της Κούβας, δεν δίστασε να κάνει δημόσια κριτική στη Σοβιετική Ένωση για τον τρόπο και τους όρους της βοήθειάς της προς τις χώρες, που είχαν πρόσφατα απαλλαγεί από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά και πάλευε να αναπτύξουν την οικονομία τους σε εργατολαϊκή βάση. Στο συγγραφικό του έργο για τα οικονομικά προβλήματα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, έκφρασε την αντίθεσή του στην ανάπτυξη εμπορευματικών σχέσεων ανάμεσα στις κρατικές επιχειρήσεις και στην ύπαρξη υλικών κινήτρων προς τους διευθυντές και τα στελέχη τόσο στη Σοβιετική Ένωση, όσο και στις άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Στο πρόσωπο του Γκεβάρα δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε, ότι η επαναστατική ουτοπία είναι το ανώτατο στάδιο του ρεαλισμού. «Να είμαστε ρεαλιστές. Να αναζητούμε το αδύνατο», έλεγε ο ίδιος. Δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε, ακόμα, ότι τα όποια λάθη (το «αλάθητοι» ανήκει στον Πάπα και όχι στους επαναστάτες) τα έκανε στην προσπάθεια να ανοίξει δρόμο, να κατακτήσει κορυφές σε επισφαλή και δύσβατα μονοπάτια, παίζοντας τη ζωή του κορόνα-γράμματα και όχι μέσα από τη σιγουριά και την ασφάλεια κάποιου γραφείου. Η επαναστατική ηθική του εκφράζεται με τον πιο άμεσο τρόπο στο γράμμα, που άφησε στα πέντε παιδιά του, φεύγοντας για τη Βολιβία. «Προπάντων να κρατήσετε μέσα σας την ικανότητα να αισθάνεσθε πολύ βαθιά κάθε αδικία, που διαπράττεται εναντίον οποιουδήποτε, σε οποιοδήποτε σημείο και αν είναι του κόσμου». Υπάρχει και μια φράση του Χοσέ Μαρτί, που ο Τσε ανέφερε συχνά στις ομιλίες του: «κάθε αληθινός άνθρωπος πρέπει να νιώθει στο μάγουλο το δικό του, το χαστούκι το δοσμένο, αδιάφορα σε ποιον».

Για όλους αυτούς τους λόγους έχει σημασία και αξία η αναφορά στο πραγματικό νόημα και περιεχόμενο του «μύθου» του Τσε. Για να μην μένουν χαραμάδες ανοιχτές να τρυπώνει η αλλοίωση και η συκοφάντησή του. Για να μένει πάντα αυτό που πραγματικά υπήρξε και όχι ένα αβλαβές μνημείο των κατατρεγμένων. Γιατί, ο τσε δεν ανήκει σε όλους. Δεν ανήκει στους αστούς και ας του κάνουν αφιερώματα. Δεν ανήκει σε αυτούς που τον κάνουν σημείο αναφοράς για το «ένδοξο» παρελθόν για να καλύψουν το συμβιβασμένο και βολεμένο παρόν. Ούτε σε αυτούς που «πιστεύουν» σε αυτόν και ταυτόχρονα τον εξαργυρώνουν στα παζάρια των μνημονίων και της αστικής πολιτικής. Ο Τσε ανήκει μόνο στους εργάτες και τον εργαζόμενο λαό. Ανήκει μόνον σ’ όσους αγωνίζονται, σ’ όσους πηγαίνουν κόντρα στο ρεύμα της βαρβαρότητας του καπιταλισμού και παλεύουν για την ανατροπή του στυγνού αυτού εκμεταλλευτικού συστήματος.

Ο Ερνέστο Γκεβάρα δολοφονήθηκε στα 30 του χρόνια. Ποιος θα μπορούσε, άραγε να τον φανταστεί γέρο; Έμεινε για πάντα 30 χρονών. Δε θα γεράσει ποτέ, όχι απλά γιατί «καλά, αυτός σκοτώθηκε νωρίς», αλλά γιατί συμβολίζει την τόλμη της νιότης, τη νιότη της επανάστασης!

Μπροστά μας, η μορφή του Τσε, με τα ονειροπόλα μάτια και το γοητευτικό χαμόγελο, πίνοντας μάτε και καπνίζοντας πούρο, και η φωνή του βραχνή και τρυφερή , να λέει: «Η επανάσταση πρώτα και πάντα, σύντροφοι! Μέχρι τη νίκη! Hasta la Victoria siempre!”